Iталiйскае неба [Франсуаза Саган] (fb2) читать постранично


 [Настройки текста]  [Cбросить фильтры]

Саган Франсуаза Iталiйскае неба (на белорусском языке)

Франсуаза Саган

Iталiйскае неба

Пераклад: Л. Казыра

Вечарэла. Мiлесу здавалася, што неба памiрае. Толькi на фоне чорнага сiлуэта ўзгорка свяцiлася адна белая палоска.

Мiлес уздыхнуў, яго рука пацягнулася да бутэлькi з каньяком. Гэта быў цудоўны залацiсты французскi каньяк, ад якога адразу станавiлася цёпла. Усе iншыя напiткi Мiлесу здавалiся халоднымi, i ён нiколi iх не пiў. Гэты ж адзiны... Аднак гэта ўжо была чацвёртая цi пятая порцыя, i жонка запратэставала:

- Мiлес! Прашу цябе. Ты ўжо п'яны. Ты не ўтрымаеш ракетку. Мы ж запрасiлi Сiместраў на партыю, i яны будуць гуляць адны. Досыць ужо табе пiць.

Мiлес, трымаючы бутэльку, заплюшчыў вочы, у якiх неяк раптам з'явiлася стома.

- Мая дарагая Маргарэт, - пачаў ён, - калi ты дапусцiш...

I ён спынiўся. Вось ужо 10 гадоў, як ён гуляў у тэнiс, гаварыў "хэло", паляпваў сяброў па плячы, чытаў газету ў сваiм клубе - i яна нiколi не дапускала, што ён мог стамiцца.

- Вось i Сiместры, - сказала Маргарэт. - Трымайся! Прашу цябе! У такой паважанай сям'i, як наша...

Мiлес устаў i агледзеў Сiместраў. Ён - высокi, хударлявы, з румянкам на твары. Выгляд - каралеўскi. Чалавек абмежаваны. Яна - моцная мускулiстая жанчына. Нават жахлiва мускулiстая, - падумаў Мiлес. Маргарэт, дарэчы, таксама ў многiм падобная на яе: жыццё на вольным паветры, усмешка да вушэй, мужчынскi смех i добрыя старыя сябры. Мiлесу стала агiдна, i ён апусцiўся ў плеценае крэсла. У гэтым шатландскiм куточку чалавечнымi Мiлесу здавалiся мяккiя абрысы ўзгоркаў, цяпло каньяку i ён сам, Мiлес. Астатняе было - ён пашукаў абразлiвага слова, - астатняе было "арганiзаванае". Задаволены сваiм слоўнiкавым запасам, Мiлес глянуў на жонку i насуперак свайму жаданню пачаў:

- Калi я ўдзельнiчаў у французскай i iталiйскай кампанii...

Яго голас гучаў неяк ненармальна. Ён адчуў, што на яго глядзiць Сiместр, i адгадаў яго думку: "Стары бедачына Мiлес, з iм нешта не тое, яму трэба было б заняцца пола i кiнуць пiць абы-што". Гэта раззлавала Мiлеса, i ён зноў пачаў мацнейшым голасам:

- На поўднi Францыi i Iталii жанчыны не гуляюць у тэнiс. Яны стаяць каля сваiх дамоў i глядзяць на прахожых. Калi ў iх пытаюцца i памыляюцца, яны гавораць: "Пайшоў ты..."

"Пайшоў ты" Мiлес вымавiў неяк камiчна.

- Калi ж памылкi не адбылося, яны гавораць: "Заходзь".

Аднак слова "заходзь" Мiлес сказаў амаль шэптам i зусiм не камiчна. Сiместр хацеў быў спынiць Мiлеса, але стрымаўся. Абедзве жанчыны пачырванелi.

- Яны не займаюцца спортам, - гаварыў далей Мiлес нiбы сам сабе, - яны пяшчотныя i крыху мяккiя, як вераснёўскiя абрыкосы. У iх няма клубаў, затое ёсць мужчыны цi адзiн мужчына. Увесь свой вольны час яны бываюць на сонцы, i iх скура пахне сонцам. Голас у iх слабы. Яны нiколi не гавораць "хэло".

I меланхалiчна дадаў:

- Праўда, гэта ангельскае слова. Як бы там нi было з тымi паўднёвымi жанчынамi, якiх я ведаў, iх я люблю больш, чым праклятых зануд з iх клубамi, гольфам i эмансiпацыяй.

I ён налiў сабе каньяку. Настала няёмкая паўза. Сiместр дарэмна шукаў якой-небудзь смешнай фразы. Маргарэт пакрыўджана глядзела на мужа. Ён падняў вочы:

- Не трэба крыўдаваць, Маргарэт. У 1944-м я цябе не ведаў.

- Але ж ты не павiнен нам расказваць пра сваiх дзевак, Мiлес. Спадзяюся, што нашы сябры прабачаць...

Але Мiлес не слухаў яе. Ён устаў i, узяўшы бутэльку, пакiраваў у глыбiню парку. Далей ад тэнiса, галасоў, твараў. Ён трохi хiстаўся, аднак яму было прыемна. Яшчэ лепш стала, калi ён лёг i зямля закружылася пад iм, нiбы ваўчок. Велiзарны ваўчок, ад якога пахла сухiм сенам. Зямля ўсюды пахне аднолькава смачна. Мiлес прыплюшчыў вочы i ўдыхнуў далёкi знаёмы пах, пах горада i мора, што лашчыла гарадское прыбярэжжа, пах порта.

Дзе ж гэта было? У Неапалi цi ў Марселi? Разам з амерыканцамi Мiлес удзельнiчаў у абедзвюх ваенных кампанiях. Ён з страшэннай хуткасцю ехаў у джыпе, якiм кiраваў мурын. Раптам машыну моцна падкiнула, жудасны ляск металу аглушыў Мiлеса. Ён апынуўся ў полi, сярод жыта, i ледзьве дыхаў, зноў прывыкаючы да жыцця, баючыся, што яно пакiне яго назаўсёды. Рухацца ён не мог. Мiлес адчуў нейкi непрыемны i адначасова цiкавы пах - пах крывi. Над яго галавою паволi гайдалiся каласы, а ў вышынi - празрыста-блакiтнае iталiйскае неба. Ён паварушыў рукой i засланiўся ад сонца. Абмацваючы далоняю твар, ён спрабаваў успомнiць, што з iм здарылася. Потым зноў страцiў прытомнасць.

Сам iсцi ён не змог. Яго занеслi на хутар, якi спачатку здаўся яму вельмi няўтульным. Балелi ногi, i было страшна ад думкi, што ён не зможа хадзiць, гуляць, як калiсьцi, у тэнiс, гольф. Ён усё паўтараў хiрургу: "У нашым коледжы мне не было роўных у гольфе". Мiлесу было 22 гады. Яго загiпсавалi i ўладкавалi на гарышчы. Праз акенца можна было ўбачыць поле, спакойную раўнiну, неба. Страх не пакiдаў Мiлеса.

Iталiйкi, якiя даглядалi яго, маглi трошкi гаварыць па-ангельску. Толькi праз тыдзень Мiлес заўважыў, што ў малодшай жанчыны былi чорныя-чорныя вочы, што ў яе залацiстая скура i што яна была мажнаватая. Ёй было гадоў 30, можа, трохi менш. Муж яе ваяваў супраць амерыканцаў. Старая мацi плакала i рвала на галаве