Автомобіль. Дитяча енциклопедія. [Галина Доніна] (pdf) читать постранично

ÂÑÒÓÏ
Á³ëüø ÿê ñòî ðîê³â ìèíóëî ç òèõ ï³ð, ÿê íà ñâ³ò ç’ÿâèâñÿ îäèí ç
íàéâåëè÷í³øèõ âèíàõîä³â ëþäèíè — àâòîìîá³ëü.
Íèí³ ìîæíà ç óïåâíåí³ñòþ ñêàçàòè, ùî öÿ ãðàíä³îçíà ïîä³ÿ
âèð³øàëüíèì ÷èíîì âïëèíóëà íà âåñü õ³ä öèâ³ë³çàö³¿. Íàâ³òü íå
â³ðèòüñÿ, ùî êîëèñü öå «÷óäî íà êîëåñàõ» íåâïåâíåíî, íàòóæíî
äèõàþ÷è, ðîáèëî ñâî¿ ïåðø³ «êðîêè» ïî çåìë³.
̳æ òèì àâòîìàøèíà äîñèòü øâèäêî îñâî¿ëàñü íà äîðîãàõ.
Ç ÷àñîì âîíà äåäàë³ âäîñêîíàëþâàëàñü, ¿¿ øâèäê³ñòü çðîñòàëà, çì³íþâàëàñü çîâí³øí³ñòü. ²ç çâè÷àéíî¿ êàðåòè ç ìîòîðîì âîíà ïîñòóïîâî ïåðåòâîðèëàñÿ íà âåëèêó, êðàñèâó, ñÿþ÷ó íà ñîíö³ «êðàïëþ».
Ó íàø ÷àñ àâòîìîá³ëü — öå ñïðàâæí³é âèòâ³ð ìèñòåöòâà, ùî
âðàæຠ³ ò³øèòü îêî. Â³í — ñàìå âò³ëåííÿ òåõí³÷íî¿ äîñêîíàëîñò³.
Âåëèêèé âèíàõ³ä ëþäñòâà ïðîéøîâ ÷åðåç ïîñòóïîâ³ çì³íè — åâîëþö³þ, ³ öåé øëÿõ ùå äàëåêî íå çàê³í÷åíèé.
Ó íàéáëèæ÷îìó ìàéáóòíüîìó íà íàøèõ âóëèöÿõ ³ äîðîãàõ ç’ÿâëÿòüñÿ ìàøèíè, ÿê³ áóäóòü ïðàöþâàòè íå íà áåíçèí³, à íà âîäí³.
Êåðóâàòèìå àâòîìîá³ëåì êîìï’þòåð, âî䳺Ⳡçàëèøèòüñÿ ëèøå ïîäàâàòè êîìàíäè.
À ñê³ëüêè çàõîïëþþ÷èõ ïðîôåñ³é çà ÷àñ ñâ åâîëþö³¿ îñâî¿â
àâòîìîá³ëü! ßêáè ðàïòîì â îäèí ìîìåíò óñ³ ìàøèíè êóäèñü ïîä³ëèñü, ìè â³ä÷óëè á ñåáå íåùàñíèìè ³ áåçïîì³÷íèìè. Ìîæëèâî,
çóïèíèëîñÿ á ñàìå æèòòÿ.
!

ͳ, ùî íå êàæ³òü, áåç àâòîìîá³ëÿ ëþäñòâó í³ÿê íå ìîæíà. ³í
íàø â³ðíèé äðóã ³ ïîì³÷íèê, ïðåäìåò âåëèêîãî çàõîïëåííÿ, à òî ³
â³ä÷àéäóøíî¿ ïðèñòðàñò³.
ßê õî÷åòüñÿ çíàòè ÿêîìîãà á³ëüøå ïðî àâòîìîá³ëü, ùîá ïîçíàéîìèòèñÿ ç íèì ò³ñí³øå, áëèæ÷å! ×è íå òàê? Òîä³ äàâàéòå ïî÷íåìî
ç íàéãîëîâí³øîãî. Óñüîìó ïî÷àòîê, çâè÷àéíî, — êîëåñî. Îñü âîíî
óæå ïîêîòèëîñÿ âïåðåä, íàáèðàþ÷è øâèäê³ñòü — òàê ìè â³äêðèâàºìî çàõîïëþþ÷ó íåâèãàäàíó ³ñòîð³þ ÀÂÒÎÌÎÁ²Ëß.

Ãëàâà 1
òÌÍ ÊÎËÅÑÓ
Êîëåñî — îäíå ç íàéâàæëèâ³øèõ íàäáàíü ëþäñòâà. Ìîæíà âïåâíåíî ñêàçàòè, ùî áåç íüîãî íàøà öèâ³ë³çàö³ÿ íå ïðîñóíóëàñÿ á òàê
äàëåêî âïåðåä ³ áóëà á çíà÷íî ïðèì³òèâí³øîþ, ïðî ùî ñâ³ä÷èòü
ïðèêëàä Àìåðèêè òà Àâñòðà볿 — êîíòèíåíò³â, äå ñâîãî ÷àñó êîëåñ
íå âèíàéøëè.
Êîëåñî ìຠñâîþ ³ñòîð³þ âèíèêíåííÿ ³ âäîñêîíàëåííÿ, îäíàê,
íà æàëü, ìè í³êîëè íå ä³çíàºìîñü, êîìó ïåðøîìó ñïàëî íà äóìêó
çìàéñòðóâàòè ùîñü òàêå, ùî êîòèëîñÿ á, á³ãëî, íå ïàäàþ÷è, ç ãîðè,
ïåðåñêàêóþ÷è ÷åðåç êàìåí³, íåâïèííî çá³ëüøóþ÷è øâèäê³ñòü.
Ãàäàºìî, ùî ³äåþ êîëåñà ï³äêàçàëè ïîë³íà àáî æ ñòîâáóðè
äåðåâ. Ùîïðàâäà, íà Ñõîä³ äóìàþòü ³íàêøå — ³ âêàçóþòü íà ñîíöå.
Äàâíüî³íä³éñüê³ ³ñòîðè÷í³ ïàì’ÿòêè, îñîáëèâî àðõ³òåêòóðí³, çîáðàæóþòü ñîíöå ó âèãëÿä³ êîëåñà, â ÿêîìó º ³ â³ñü, ³ áàãàòî ñïèöü.
Ñîíöå ðóõàºòüñÿ ïî íåáó, ï³ä³éìàºòüñÿ íàä ãîðèçîíòîì ³ îïóñêàºòüñÿ äîíèçó òàê, ÿê ðîáèëî á öå íåâòîìíå, çàâæäè ãîòîâå äî
ðóõó áîæåñòâî — êîëåñî.
Î÷åâèäíî, ³äåÿ ñòâîðèòè êîëåñî ó òîé ÷è ³íøèé ÷àñ ñïàäàëà íà
äóìêó ïðåäñòàâíèêàì ð³çíèõ öèâ³ë³çàö³é. Àäæå ëþäÿì çäàâíà íåîáõ³äíî áóëî ïåðåâîçèòè íà ÷èìàë³ â³äñòàí³ äîñèòü âåëèê³ âàíòàæ³.
Ñïî÷àòêó ð³çí³ âàíòàæ³ ïåðåñóâàëè íà ñàíÿõ âçèìêó. Àëå ïðèõîäèëî
ë³òî, ñí³ã òàíóâ, à ç íèì òàíóëè ³ íà䳿 ùîñü ïåðåâåçòè, õî÷ íà ïîëÿõ
äîçð³âàâ óðîæàé, ó âîäîéìàõ ïëîäèëàñÿ ðèáà, à â ë³ñàõ äèê³ áäæîëè
çàêëàäàëè â äóïëàõ äåñÿòêè ê³ëîãðàì³â ñìà÷íîãî ñîëîäêîãî ìåäó.
Îñîáëèâî âåëèêó ïîòðåáó â ÿêîìóñü íîâîìó ñïîñîá³ ïåðåâîçèòè âàíòàæ³ â³ä÷óâàëè ëþäè, ÿê³ æèëè ó æàðêîìó ïîÿñ³ ïëàíåòè.
Àäæå ñí³ãó òàì íå áóâàº, à äîñòàâëÿòè âàíòàæ³ çà ïðèçíà÷åííÿì âñå
îäíî òðåáà. ª, çâ³ñíî, ð³êè, àëå æ óë³òêó äåÿê³ ç íèõ ñòàþòü íåñóäíîïëàâíèìè.
#

² îò, íàðåøò³, âåëèêèé âèíàõ³ä çðîáëåíî! ²ñòîðè÷í³ ïàì’ÿòêè
ñâ³ä÷àòü, ùî ïåðøå êîëåñî ç’ÿâèëîñü íà òåðèòî𳿠Ìåñîïîòà쳿 ó
3500—3000 ðîêàõ äî íàøî¿ åðè. Ïðè÷îìó âîíî áóëî äâîõ âèä³â:
ãîí÷àðíå êîëî ³ ïðèñòð³é äëÿ âîçà. Ãîí÷àðíå êîëî ñòàëî ïðîîáðàçîì áàãàòüîõ ³íøèõ âèíàõîä³â, ùî â³ä³ãðàëè çíà÷íó ðîëü ó ðîçâèòêó
öèâ³ë³çàö³¿: âîäÿíèõ êîë³ñ, øê³â³â, øåñòåðåíü òîùî.
Ùîäî ïðèñòðîþ äëÿ
âîçà, òî â³í óäîñêîíàëþÖ³êàâî, ùî ÷àñ â³ä ÷àñó ç’ÿâëÿëèñÿ
âàâñÿ ç îäí³ºþ ìåòîþ:
êîíñòðóêòîðè, ÿêèõ íå çàäîâîëüíÿëà
çâè÷àéíà ôîðìà êîëåñà. Âîíè âèïðîáóâàëè ïîëåãøèòè ïåðåñóâàííÿ
âàíòàæ³â ³ äàòè ëþäèí³
àâòîìîá³ë³ ç îâàëüíèìè ³ íàâ³òü
êâàäðàòíèìè êîëåñàìè. ² ò³, ÿê íå äèâíî,
ìîæëèâ³ñòü ðóõàòèñÿ
äåìîíñòðóâàëè íåïîãàíó ïðîõ³äí³ñòü ïî
øâèäøå. Òàê ç’ÿâèëèñÿ
ì’ÿêèõ ´ðóíòàõ. À ÷è ïîòð³áí³ âçàãàë³ êîëåñà êîë³ñíèö³, êàðåòè, òààâòîìîá³ëþ? ßêåñü ÷óäíå çàïèòàííÿ, íà íàø
÷àíêà òà ³íø³ âèòâîðè
ñó÷àñíèé ïîãëÿä. Àëå æ ó 1957 ðîö³ òåõí³÷íèé
ëþäñüêîãî ðîçóìó.
êåð³âíèê êîíöåðíó «Ôîðä» Ã. Êóõåð
Ìè ìîæåìî ñîá³
ïðîäåìîíñòðóâàâ âêðàé çäèâîâàíèì
óÿâèòè, ùî ïåðø³ âîçè
æóðíàë³ñòàì àâòî áåç êîë³ñ — íà ïîâ³òðÿí³é
ïîäóøö³ (âåíòèëÿòîðè íàãí³òàëè ï³ä äíèùå
áóëè ñõîæ³ íà ñàíè, ÿê³
ìàøèíè ïîâ³òðÿ, ³ öå òðîõè ï³äí³ìàëî ¿¿ íàä
ñòàâèëè íà êîëåñà, ùî
çåìëåþ). Ó 60-³ ðîêè ïîä³áí³ àâòîìîá³ë³
璺äíóâàëèñÿ ì³æ ñîáîþ
áóäóâàëè â áàãàòüîõ êðà¿íàõ. Íà çâè÷àéí³é
â³ññþ.
ì³ñöåâîñò³ ö³ àâòî çä³éìàëè õìàðè êóðÿâè
Äàâí³ êîëåñà áóëè
³, ãîëîâíå, íå ñïðîìîæí³ áóëè ïîäîëàòè
ù³ëüíî ïðèïàñîâàí³
áîäàé òðîõè êðóò³ø³ ï³äéîìè é