Сукенка [Зараслава Камінская] (fb2) читать постранично

ЗАРАСЛАВА КАМІНСКАЯ

СЭКАНД

АПОВЕСЦЬ

Гэтую сустрэчу пачнём з двярэй.

Дзверы белыя. Дзве створкі. Дзве круглыя ручкі. Вазьміце за адну ручку (у далоні — нібы халодная абабраная бульбіна), за другую (другая бульбіна), расчыняем і — о, дык гэта шафа! Хм.

— Не ведаю, што апрануць.

Швэдры, швэдры, швэдры; байкі, світшоты, цішоткі, джынсы; яшчэ блакітны выцягнуты швэдар; нешта скамечанае, зялёнае і бліскучае ляжыць каля сценкі; чырвоная куртка.

— Абрыдла ўсё гэта. І гэта. А блакітны ўвогуле час выкінуць.

Але з іншага боку, каб пазнаёміцца з новым чалавекам, няма нічога лепшага за тое, каб зазірнуць да яго ў шафу.

— І якая ўвогуле розніца, што апранаць.

Тым больш, што ў душу зазірнуць цяжэй. Пасуньцеся, каб не замінаць, — вы ж бачыце, дзяўчына выбірае вопратку.

— Ніхто, мама, даўно на мяне не глядзіць.

А мы паглядзім. Доўгія рудыя валасы, як у русалкі, белы твар, а вочы — грэцкі мёд, амаль чорныя. Яшчэ рабацінкі. Далей (ніжэй) глядзець не будзем, бо пакуль дзяўчына стаіць перад шафай у майтках і станіку. Не, не будзем.

— Ты сама ні на каго не глядзіш.

— Так, так, так, ва ўсім вінавата я сама. Для цябе я — красуня, канечне. Але ўсё ў гэтым свеце не такое, якім табе здаецца.

Гаворачы, яна пацягнула з паліцы чорныя джынсы — і ўся джынсавая кіпа абрынулася на падлогу.

Калісьці ў гэтай шафе быў парадак: кожная рэч — на сваім месцы. Роўна-роўна віселі спадніцы-спадніцы, кофтачкі-кофтачкі, сукенкі-сукенкі. Ляжалі шкарпэткі, хаваліся станікі, таіліся майточкі, і нават калготы не скручваліся ў косы. Парадак, заведзены маці.

Больш яго не прытрымліваліся.

— Сапраўды, усё ў тваім свеце такое, якім здаецца табе, дачушка.

Пасля зімы ўвогуле складана было ўціснуцца нават у чорныя джынсы. І гэтая акалічнасць таксама не спрыяла размове.

— Ты думала, што будзе лёгка. Адразу табе ў тэатры і ролі, і грошы. І падарожжы, і ўвесь свет, а не гэтая маленькая кватэра. І муж. Але жыццё ідзе, і нічога гэтага ў цябе няма. Прабач, мая дарагая актрыса, што не падрыхтавала для цябе дэкарацыі.

— Чаму ж не падрыхтавала? Падрыхтавала! Паважаныя гледачы, перад вамі — аднапакаёвая кватэра. Сцены, — яна павяла рукой, — абклеены шэрымі шпалерамі. Белая мэбля, а шторы — таксама шэрыя. І канапа — шэрая. Усё, як я хацела! Сапраўды, я так хацела! Дзякуй за ваш падарунак! Дзякуй за рамонт! Дзякуй!

Нарэшце зашпіліла гузік на джынсах і пакланілася.

— Аля, я не жадаю працягваць размову ў такім тоне.

Яна нацягнула блакітны швэдар і пляснула дзверцамі. Пасля адчыніла, схапіла чырвоную куртку, зноў пляснула:

— Я гуляць.

І прэч з шэрай кватэры.

Няёмка зрабілася, калі бегла па лесвіцы. Калі выйшла з пад'езда, стала зусім сорамна. Псіханула. Навошта? І куды зараз ісці?

Не вяртацца ж.

***

Побач з домам, дзе жыла Аля, некалькі месяцаў таму з'явіўся сэканд-хэнд: уначы прывезлі белы пласцікавы вагончык памерам з трохпакаёўку — у параўнанні са шматпавярхоўкамі ён здаваўся танным кітайскім куфэркам. Гандлявалі паношаным адзеннем. У дні распродажу ўнутр было не прабіцца, у дні за­возу — таксама. Казалі, што менавіта тады (і толькі тады) можна выцягнуць з кучы брэндавую, дарагую, якасную рэч, якую яшчэ ніхто не апранаў. Канечне, кожны час мае свае легенды, але шукаць папараць-вопратку выпраўлялася шмат прыгожых жанчын.

Калі пакупнікоў не было, у дзвярах стаяла прадаўшчыца і глядзела на двор. Маладая, танклявая, з блакітнымі вачыма і кучаравымі чорнымі валасамі, нібыта растрапанымі ветрам. Заўсёды ў тым са­мым адзенні (хаця, здавалася, мае такія магчымасці дзеля пераапранання): кашуля ў чорную і чырво­ную клетку, сінія джынсы. Дзяўчына была падобная да Элі, што толькі-толькі выйшла на ганак свайго вагончыка, занесенага ўраганам у невядомую краіну: «Toto, I've a feeling we're not in Kansas anymore». І яна глядзела навокал і разумела: так, яна больш не ў Канзасе. Але «Элі» гэта не палохала.

Аля не была знаёмая з прадаўшчыцай: толькі нядаўна пачала з ёй вітацца — ківала, калі праходзіла по­бач. Кіўнула і зараз: «Элі» стаяла ў дзвярах, з бутэлькай піва ў руцэ, абапёршыся аб вушак. Здалёк падавалася, быццам яна абапіраецца на цемру, якая шчыльна падступае да плячэй. У краме Аля ніколі не была і не ведала, што там, у цемры.

У адказ «Элі» завітальна махнула бутэлькай. Аля вырашыла зайсці.

— Яшчэ працуеце?

— Амаль зачыняемся. Але ты можаш стаць апошнім пакупніком. Я спадзяюся, што апошнім. Заходзь.

У нос шыбанула хімічным пахам: дэзінфекцыя павінна была не толькі сцерці бруд, але і памяць пра мінулае жыццё сукенак, куртак, швэдраў. Калісьці яны пахлі чужым целам, чужой парфумай, чужой краінай — цяпер не засталося нічога, што нагадвала б пра чужых.