Рассказы старого охотника [Дмитрий Наркисович Мамин-Сибиряк] (pdf) читать онлайн

- Рассказы старого охотника [2009] [худ. В. Бастрыкин] (а.с. Русские сказки о природе) 16.76 Мб, 138с. скачать: (pdf) - (pdf+fbd) читать: (полностью) - (постранично) - Дмитрий Наркисович Мамин-Сибиряк - Виктор Васильевич Бастрыкин (иллюстратор)

Книга в формате pdf! Изображения и текст могут не отображаться!

[Настройки текста] [Cбросить фильтры]

Дмитрий Мамин-Сибиряк

РАССКАЗЫ
СТАРОГО ОХОТНИКА

Художник
Виктор Бастрыкин

Издательство «ОЛИСС» и издательство «ЭКСМО»
Москва, 2009

УДК 821.161.1-3
ББК 84(2Рос-Рус)1-4
М22

Ìàìèí-Ñèáèðÿê Ä. Í.
М22
Рассказы старого охотника / Äìèòðèé Ìàìèí-Ñèáèðÿê ;
èë. Â. Â. Áàñòðûêèíà. — М. : ОЛИСС, Эксмо, 2009. — 136 с. : ил. —
(Ðóññêèå ñêàçêè î ïðèðîäå).
УДК 821.161.1-3
ББК 84(2Рос-Рус)1-4

ISBN 978-5-699-24809-4

© ООО «ОЛИСС», 2009
© ООО «Издательство «Эксмо», серийное оформление, 2009

СЕРАЯ ШЕЙКА

П

I

Â‚˚È ÓÒÂÌÌËÈ ıÓÎÓ‰, ÓÚ ÍÓÚÓÓ„Ó ÔÓÊÂÎÚÂÎ‡ Ú‡‚‡, ÔË‚ﬁÎ ‚ÒÂı ÔÚËˆ ‚ ·ÓÎ¸¯Û˛ ÚÂ‚Ó„Û. ÇÒÂ Ì‡˜‡ÎË
„ÓÚÓ‚ËÚ¸Òﬂ ‚ ‰‡ÎﬁÍËÈ ÔÛÚ¸, Ë ‚ÒÂ ËÏÂÎË Ú‡ÍÓÈ ÒÂ¸ﬁÁÌ˚È, ÓÁ‡·Ó˜ÂÌÌ˚È ‚Ë‰. Ñ‡, ÌÂÎÂ„ÍÓ ÔÂÂÎÂÚÂÚ¸
ÔÓÒÚ‡ÌÒÚ‚Ó ‚ ÌÂÒÍÓÎ¸ÍÓ Ú˚Òﬂ˜ ‚ﬁÒÚ... ëÍÓÎ¸ÍÓ
·Â‰Ì˚ı ÔÚËˆ ‰ÓÓ„ÓÈ ‚˚·¸˛ÚÒﬂ ËÁ ÒËÎ, ÒÍÓÎ¸ÍÓ ÔÓ„Ë·ÌÛÚ ÓÚ ‡ÁÌ˚ı ÒÎÛ˜‡ÈÌÓÒÚÂÈ, — ‚ÓÓ·˘Â ·˚ÎÓ Ó ˜ﬁÏ
ÒÂ¸ﬁÁÌÓ ÔÓ‰ÛÏ‡Ú¸.
ëÂ¸ﬁÁÌ‡ﬂ ·ÓÎ¸¯‡ﬂ ÔÚËˆ‡, Í‡Í ÎÂ·Â‰Ë, „ÛÒË Ë ÛÚÍË, ÒÓ·Ë‡Î‡Ò¸ ‚ ‰ÓÓ„Û Ò ‚‡ÊÌ˚Ï ‚Ë‰ÓÏ, ÒÓÁÌ‡‚‡ﬂ
‚Ò˛ ÚÛ‰ÌÓÒÚ¸ ÔÂ‰ÒÚÓﬂ˘Â„Ó ÔÓ‰‚Ë„‡; ‡ ·ÓÎÂÂ ‚ÒÂı
¯ÛÏÂÎË, ÒÛÂÚËÎËÒ¸ Ë ıÎÓÔÓÚ‡ÎË Ï‡ÎÂÌ¸ÍËÂ ÔÚË˜ÍË,
Í‡Í ÍÛÎË˜ÍË-ÔÂÒÓ˜ÌËÍË, ÍÛÎË˜ÍË-ÔÎ‡‚ÛÌ˜ËÍË, ˜ÂÌÓÁÓ·ËÍË, ˜ÂÌ˚¯Ë, ÁÛÈÍË. éÌË ‰‡‚ÌÓ ÛÊ ÒÓ·Ë‡ÎËÒ¸
ÒÚ‡ÈÍ‡ÏË Ë ÔÂÂÌÓÒËÎËÒ¸ Ò Ó‰ÌÓ„Ó ·ÂÂ„‡ Ì‡ ‰Û„ÓÈ
ÔÓ ÓÚÏÂÎﬂÏ Ë ·ÓÎÓÚ‡Ï Ò Ú‡ÍÓÈ ·˚ÒÚÓÚÓÈ, ÚÓ˜ÌÓ ÍÚÓ
·ÓÒËÎ „ÓÒÚ¸ „ÓÓıÛ. ì Ï‡ÎÂÌ¸ÍËı ÔÚË˜ÂÍ ·˚Î‡ Ú‡Í‡ﬂ ·ÓÎ¸¯‡ﬂ ‡·ÓÚ‡...
ãÂÒ ÒÚÓﬂÎ ÚﬁÏÌ˚È Ë ÏÓÎ˜‡ÎË‚˚È, ÔÓÚÓÏÛ ˜ÚÓ
„Î‡‚Ì˚Â ÔÂ‚ˆ˚ ÛÎÂÚÂÎË, ÌÂ ‰ÓÊË‰‡ﬂÒ¸ ıÓÎÓ‰‡.
— à ÍÛ‰‡ ˝Ú‡ ÏÂÎÓ˜¸ ÚÓÓÔËÚÒﬂ! — ‚Ó˜‡Î ÒÚ‡˚È
ëÂÎÂÁÂÌ¸, ÌÂ Î˛·Ë‚¯ËÈ ÒÂ·ﬂ ·ÂÒÔÓÍÓËÚ¸. — Ç Ò‚Óﬁ

3

‚ÂÏﬂ ‚ÒÂ ÛÎÂÚËÏ... çÂ ÔÓÌËÏ‡˛, Ó ˜ﬁÏ ÚÛÚ ·ÂÒÔÓÍÓËÚ¸Òﬂ.
— í˚ ‚ÒÂ„‰‡ ·˚Î ÎÂÌÚﬂÂÏ, ÔÓ˝ÚÓÏÛ ÚÂ·Â Ë ÌÂÔËﬂÚÌÓ ÒÏÓÚÂÚ¸ Ì‡ ˜ÛÊËÂ ıÎÓÔÓÚ˚, — Ó·˙ﬂÒÌËÎ‡ Â„Ó
ÊÂÌ‡, ÒÚ‡‡ﬂ ìÚÍ‡.
— ü ·˚Î ÎÂÌÚﬂÂÏ? í˚ ÔÓÒÚÓ ÌÂÒÔ‡‚Â‰ÎË‚‡ ÍÓ ÏÌÂ,
Ë ·ÓÎ¸¯Â ÌË˜Â„Ó. åÓÊÂÚ ·˚Ú¸, ﬂ ÔÓ·ÓÎ¸¯Â ‚ÒÂı Á‡·Ó˜ÛÒ¸, ‡ ÚÓÎ¸ÍÓ ÌÂ ÔÓÍ‡Á˚‚‡˛ ‚Ë‰‡. íÓÎÍÛ ÓÚ ˝ÚÓ„Ó ÌÂÏÌÓ„Ó, ÂÒÎË ·Û‰Û ·Â„‡Ú¸ Ò ÛÚ‡ ‰Ó ÌÓ˜Ë ÔÓ ·ÂÂ„Û,
ÍË˜‡Ú¸, ÏÂ¯‡Ú¸ ‰Û„ËÏ, Ì‡‰ÓÂ‰‡Ú¸ ‚ÒÂÏ.
ìÚÍ‡ ‚ÓÓ·˘Â ·˚Î‡ ÌÂ ÒÓ‚ÒÂÏ ‰Ó‚ÓÎ¸Ì‡ Ò‚ÓËÏ ÒÛÔÛ„ÓÏ, ‡ ÚÂÔÂ¸ ÓÍÓÌ˜‡ÚÂÎ¸ÌÓ ‡ÒÒÂ‰ËÎ‡Ò¸.
— í˚ ÔÓÒÏÓÚË Ì‡ ‰Û„Ëı-ÚÓ, ÎÂÌÚﬂÈ! ÇÓÌ Ì‡¯Ë
ÒÓÒÂ‰Ë, „ÛÒË ËÎË ÎÂ·Â‰Ë, — Î˛·Ó Ì‡ ÌËı ÔÓÒÏÓÚÂÚ¸.
ÜË‚ÛÚ ‰Û¯‡ ‚ ‰Û¯Û... çÂ·ÓÒ¸, ÎÂ·Â‰¸ ËÎË „ÛÒ¸ ÌÂ ·ÓÒËÚ Ò‚ÓÂ„Ó „ÌÂÁ‰‡ Ë ‚ÒÂ„‰‡ ‚ÔÂÂ‰Ë ‚˚‚Ó‰Í‡. Ñ‡, ‰‡...
Ä ÚÂ·Â ‰Ó ‰ÂÚÂÈ Ë ‰ÂÎ‡ ÌÂÚ. íÓÎ¸ÍÓ Ë ‰ÛÏ‡Â¯¸ Ó ÒÂ·Â,
˜ÚÓ·˚ Ì‡·ËÚ¸ ÁÓ·. ãÂÌÚﬂÈ, Ó‰ÌËÏ ÒÎÓ‚ÓÏ... ëÏÓÚÂÚ¸ÚÓ Ì‡ ÚÂ·ﬂ ‰‡ÊÂ ÔÓÚË‚ÌÓ!
— çÂ ‚Ó˜Ë, ÒÚ‡Ûı‡!.. ÇÂ‰¸ ﬂ ÌË˜Â„Ó ÌÂ „Ó‚Ó˛,
˜ÚÓ Û ÚÂ·ﬂ Ú‡ÍÓÈ ÌÂÔËﬂÚÌ˚È ı‡‡ÍÚÂ. ì ‚ÒﬂÍÓ„Ó
ÂÒÚ¸ Ò‚ÓË ÌÂ‰ÓÒÚ‡ÚÍË... ü ÌÂ ‚ËÌÓ‚‡Ú, ˜ÚÓ „ÛÒ¸ — „ÎÛÔ‡ﬂ ÔÚËˆ‡ Ë ÔÓ˝ÚÓÏÛ ÌﬂÌ˜ËÚÒﬂ ÒÓ Ò‚ÓËÏ ‚˚‚Ó‰ÍÓÏ.
ÇÓÓ·˘Â ÏÓﬁ Ô‡‚ËÎÓ — ÌÂ ‚ÏÂ¯Ë‚‡Ú¸Òﬂ ‚ ˜ÛÊËÂ ‰ÂÎ‡. á‡˜ÂÏ? èÛÒÚ¸ ‚ÒﬂÍËÈ ÊË‚ﬁÚ ÔÓ-Ò‚ÓÂÏÛ.
ëÂÎÂÁÂÌ¸ Î˛·ËÎ ÒÂ¸ﬁÁÌ˚Â ‡ÒÒÛÊ‰ÂÌËﬂ, ÔË˜ﬁÏ
ÓÍ‡Á˚‚‡ÎÓÒ¸ Í‡Í-ÚÓ Ú‡Í, ˜ÚÓ ËÏÂÌÌÓ ÓÌ, ëÂÎÂÁÂÌ¸,

4

‚ÒÂ„‰‡ Ô‡‚, ‚ÒÂ„‰‡ ÛÏﬁÌ Ë ‚ÒÂ„‰‡ ÎÛ˜¯Â ‚ÒÂı. ìÚÍ‡
‰‡‚ÌÓ Í ˝ÚÓÏÛ ÔË‚˚ÍÎ‡, ‡ ÒÂÈ˜‡Ò ‚ÓÎÌÓ‚‡Î‡Ò¸ ÔÓ ÒÓ‚Â¯ÂÌÌÓ ÓÒÓ·ÂÌÌÓÏÛ ÒÎÛ˜‡˛.
— ä‡ÍÓÈ Ú˚ ÓÚÂˆ? — Ì‡ÍËÌÛÎ‡Ò¸ ÓÌ‡ Ì‡ ÏÛÊ‡. —
éÚˆ˚ Á‡·ÓÚﬂÚÒﬂ Ó ‰ÂÚﬂı, ‡ ÚÂ·Â — ıÓÚ¸ Ú‡‚‡ ÌÂ ‡ÒÚË!..
— í˚ ˝ÚÓ Ó ëÂÓÈ òÂÈÍÂ „Ó‚ÓË¯¸? óÚÓ ÊÂ ﬂ ÏÓ„Û
ÔÓ‰ÂÎ‡Ú¸, ÂÒÎË ÓÌ‡ ÌÂ ÏÓÊÂÚ ÎÂÚ‡Ú¸? ü ÌÂ ‚ËÌÓ‚‡Ú...
ëÂÓÈ òÂÈÍÓÈ ÓÌË Ì‡Á˚‚‡ÎË Ò‚Ó˛ Í‡ÎÂÍÛ-‰Ó˜¸,
Û ÍÓÚÓÓÈ ·˚ÎÓ ÔÂÂÎÓÏÎÂÌÓ Í˚ÎÓ Â˘ﬁ ‚ÂÒÌÓÈ,
ÍÓ„‰‡ ÔÓ‰Í‡Î‡Ò¸ Í ‚˚‚Ó‰ÍÛ ãËÒ‡ Ë Òı‚‡ÚËÎ‡ ÛÚﬁÌÍ‡. ëÚ‡‡ﬂ ìÚÍ‡ ÒÏÂÎÓ ·ÓÒËÎ‡Ò¸ Ì‡ ‚‡„‡ Ë ÓÚ·ËÎ‡

6

ÛÚﬁÌÍ‡; ÌÓ Ó‰ÌÓ Í˚Î˚¯ÍÓ ÓÍ‡Á‡ÎÓÒ¸ ÒÎÓÏ‡ÌÌ˚Ï.
— Ñ‡ÊÂ Ë ÔÓ‰ÛÏ‡Ú¸
ÒÚ‡¯ÌÓ, Í‡Í Ï˚ ÔÓÍËÌÂÏ
Á‰ÂÒ¸ ëÂÛ˛ òÂÈÍÛ Ó‰ÌÛ, —
ÔÓ‚ÚÓﬂÎ‡ ìÚÍ‡ ÒÓ ÒÎÂÁ‡ÏË. —
ÇÒÂ ÛÎÂÚﬂÚ, ‡ ÓÌ‡ ÓÒÚ‡ÌÂÚÒﬂ Ó‰Ì‡-Ó‰ËÌﬁ¯ÂÌ¸Í‡. Ñ‡, ÒÓ‚ÒÂÏ
Ó‰Ì‡... å˚ ÛÎÂÚËÏ Ì‡ ˛„,
‚ ÚÂÔÎÓ, ‡ ÓÌ‡, ·Â‰ÌﬂÊÍ‡, Á‰ÂÒ¸ ·Û‰ÂÚ ÏﬁÁÌÛÚ¸... ÇÂ‰¸ ÓÌ‡ Ì‡¯‡ ‰Ó˜¸, Ë Í‡Í ﬂ Âﬁ Î˛·Î˛, ÏÓ˛
ëÂÛ˛ òÂÈÍÛ! áÌ‡Â¯¸, ÒÚ‡ËÍ, ÓÒÚ‡ÌÛÒ¸-Í‡ ﬂ Ò ÌÂÈ
ÁËÏÓ‚‡Ú¸ Á‰ÂÒ¸ ‚ÏÂÒÚÂ...
— Ä ‰Û„ËÂ ‰ÂÚË?
— íÂ Á‰ÓÓ‚˚, Ó·ÓÈ‰ÛÚÒﬂ Ë ·ÂÁ ÏÂÌﬂ.
ëÂÎÂÁÂÌ¸ ‚ÒÂ„‰‡ ÒÚ‡‡ÎÒﬂ Á‡ÏﬂÚ¸ ‡Á„Ó‚Ó, ÍÓ„‰‡ Â˜¸ Á‡ıÓ‰ËÎ‡ Ó ëÂÓÈ òÂÈÍÂ. äÓÌÂ˜ÌÓ, ÓÌ ÚÓÊÂ
Î˛·ËÎ Âﬁ, ÌÓ Á‡˜ÂÏ ÊÂ Ì‡Ô‡ÒÌÓ ÚÂ‚ÓÊËÚ¸ ÒÂ·ﬂ?
çÛ, ÓÒÚ‡ÌÂÚÒﬂ, ÌÛ, Á‡ÏﬁÁÌÂÚ, — Ê‡Î¸, ÍÓÌÂ˜ÌÓ, ‡ ‚ÒﬁÚ‡ÍË ÌË˜Â„Ó ÌÂ ÔÓ‰ÂÎ‡Â¯¸. ç‡ÍÓÌÂˆ, ÌÛÊÌÓ ÔÓ‰ÛÏ‡Ú¸ Ë Ó ‰Û„Ëı ‰ÂÚﬂı. ÜÂÌ‡ ‚Â˜ÌÓ ‚ÓÎÌÛÂÚÒﬂ, ‡ ÌÛÊÌÓ ÒÏÓÚÂÚ¸ Ì‡ ‚Â˘Ë ÒÂ¸ﬁÁÌÓ. ëÂÎÂÁÂÌ¸ ÔÓ ÒÂ·ﬂ
Ê‡ÎÂÎ ÊÂÌÛ, ÌÓ ÌÂ ÔÓÌËÏ‡Î ‚ ÔÓÎÌÓÈ ÏÂÂ Âﬁ Ï‡ÚÂËÌÒÍÓ„Ó „Óﬂ. ìÊ ÎÛ˜¯Â ·˚ÎÓ ·˚, ÂÒÎË ·˚ ÚÓ„‰‡ ãËÒ‡ ÒÓ‚ÒÂÏ Ò˙ÂÎ‡ ëÂÛ˛ òÂÈÍÛ, — ‚Â‰¸ ‚Òﬁ ‡‚ÌÓ ÓÌ‡
‰ÓÎÊÌ‡ ÔÓ„Ë·ÌÛÚ¸ ÁËÏÓ˛.

7

II
ëÚ‡‡ﬂ ìÚÍ‡ ‚‚Ë‰Û ·ÎËÁË‚¯ÂÈÒﬂ ‡ÁÎÛÍË ÓÚÌÓÒËÎ‡Ò¸ Í ‰Ó˜ÂË-Í‡ÎÂÍÂ Ò Û‰‚ÓÂÌÌÓÈ ÌÂÊÌÓÒÚ¸˛.
ÅÂ‰ÌﬂÊÍ‡ Â˘ﬁ ÌÂ ÁÌ‡Î‡, ˜ÚÓ Ú‡ÍÓÂ ‡ÁÎÛÍ‡ Ë Ó‰ËÌÓ˜ÂÒÚ‚Ó, Ë ÒÏÓÚÂÎ‡ Ì‡ Ò·Ó˚ ‰Û„Ëı ‚ ‰ÓÓ„Û Ò Î˛·ÓÔ˚ÚÒÚ‚ÓÏ ÌÓ‚Ë˜Í‡. è‡‚‰‡, ÂÈ ËÌÓ„‰‡ ‰ÂÎ‡ÎÓÒ¸ Á‡‚Ë‰ÌÓ,
˜ÚÓ Âﬁ ·‡Ú¸ﬂ Ë ÒﬁÒÚ˚ Ú‡Í ‚ÂÒÂÎÓ ÒÓ·Ë‡˛ÚÒﬂ Í ÓÚÎﬁÚÛ, ˜ÚÓ ÓÌË ·Û‰ÛÚ ÓÔﬂÚ¸ „‰Â-ÚÓ Ú‡Ï, ‰‡ÎÂÍÓ-‰‡ÎÂÍÓ, „‰Â
ÌÂ ·˚‚‡ÂÚ ÁËÏ˚.
— ÇÂ‰¸ ‚˚ ‚ÂÒÌÓÈ ‚ÂÌﬁÚÂÒ¸? — ÒÔ‡¯Ë‚‡Î‡ ëÂ‡ﬂ òÂÈÍ‡ Û Ï‡ÚÂË.
— Ñ‡, ‰‡, ‚ÂÌﬁÏÒﬂ, ÏÓﬂ ‰ÓÓ„‡ﬂ... à ÓÔﬂÚ¸ ·Û‰ÂÏ
ÊËÚ¸ ‚ÒÂ ‚ÏÂÒÚÂ.
ÑÎﬂ ÛÚÂ¯ÂÌËﬂ Ì‡˜ËÌ‡‚¯ÂÈ Á‡‰ÛÏ˚‚‡Ú¸Òﬂ ëÂÓÈ
òÂÈÍË Ï‡Ú¸ ‡ÒÒÍ‡Á‡Î‡ ÂÈ ÌÂÒÍÓÎ¸ÍÓ Ú‡ÍËı ÊÂ ÒÎÛ˜‡Â‚, ÍÓ„‰‡ ÛÚÍË ÓÒÚ‡‚‡ÎËÒ¸ Ì‡ ÁËÏÛ. éÌ‡ ·˚Î‡ ÎË˜ÌÓ ÁÌ‡ÍÓÏ‡ Ò ‰‚ÛÏﬂ Ú‡ÍËÏË Ô‡‡ÏË.
— ä‡Í-ÌË·Û‰¸, ÏËÎ‡ﬂ, ÔÓ·¸ﬁ¯¸Òﬂ, — ÛÒÔÓÍ‡Ë‚‡Î‡
ÒÚ‡‡ﬂ ìÚÍ‡. — ëÌ‡˜‡Î‡ ÔÓÒÍÛ˜‡Â¯¸, ‡ ÔÓÚÓÏ ÔË‚˚ÍÌÂ¯¸. ÖÒÎË ·˚ ÏÓÊÌÓ ·˚ÎÓ ÚÂ·ﬂ ÔÂÂÌÂÒÚË Ì‡ ÚﬁÔÎ˚È
ÍÎ˛˜, ˜ÚÓ Ë ÁËÏÓÈ ÌÂ Á‡ÏÂÁ‡ÂÚ, — ÒÓ‚ÒÂÏ ·˚ÎÓ ·˚ ıÓÓ¯Ó. ùÚÓ ÌÂ‰‡ÎÂÍÓ ÓÚÒ˛‰‡... ÇÔÓ˜ÂÏ, ˜ÚÓ ÊÂ Ë „Ó‚ÓËÚ¸-ÚÓ ÔÓÔÛÒÚÛ, ‚Òﬁ ‡‚ÌÓ Ì‡Ï ÌÂ ÔÂÂÌÂÒÚË ÚÂ·ﬂ ÚÛ‰‡!
— ü ·Û‰Û ‚Òﬁ ‚ÂÏﬂ ‰ÛÏ‡Ú¸ Ó ‚‡Ò... — ÔÓ‚ÚÓﬂÎ‡
·Â‰Ì‡ﬂ ëÂ‡ﬂ òÂÈÍ‡. — ÇÒﬁ ·Û‰Û ‰ÛÏ‡Ú¸: „‰Â ‚˚, ˜ÚÓ

8

‚˚ ‰ÂÎ‡ÂÚÂ, ‚ÂÒÂÎÓ ÎË ‚‡Ï? ÇÒﬁ ‡‚ÌÓ Ë ·Û‰ÂÚ, ÚÓ˜ÌÓ
Ë ﬂ Ò ‚‡ÏË ‚ÏÂÒÚÂ.
ëÚ‡ÓÈ ìÚÍÂ ÌÛÊÌÓ ·˚ÎÓ ÒÓ·‡Ú¸ ‚ÒÂ ÒËÎ˚, ˜ÚÓ·˚
ÌÂ ‚˚‰‡Ú¸ Ò‚ÓÂ„Ó ÓÚ˜‡ﬂÌËﬂ. éÌ‡ ÒÚ‡‡Î‡Ò¸ Í‡Á‡Ú¸Òﬂ
‚ÂÒﬁÎÓÈ Ë ÔÎ‡Í‡Î‡ ÔÓÚËıÓÌ¸ÍÛ ÓÚÓ ‚ÒÂı. Äı, Í‡Í ÂÈ
·˚ÎÓ Ê‡Î¸ ÏËÎÓÈ, ·Â‰ÌÂÌ¸ÍÓÈ ëÂÓÈ òÂÈÍË... ÑÛ„Ëı ‰ÂÚÂÈ ÓÌ‡ ÚÂÔÂ¸ ÔÓ˜ÚË ÌÂ Á‡ÏÂ˜‡Î‡ Ë ÌÂ Ó·‡˘‡Î‡ Ì‡ ÌËı ‚ÌËÏ‡ÌËﬂ, Ë ÂÈ Í‡Á‡ÎÓÒ¸, ˜ÚÓ ÓÌ‡ ‰‡ÊÂ ÒÓ‚ÒÂÏ Ëı ÌÂ Î˛·ËÚ.
Ä Í‡Í ·˚ÒÚÓ ÎÂÚÂÎÓ ‚ÂÏﬂ... Å˚Î ÛÊÂ ˆÂÎ˚È ﬂ‰
ıÓÎÓ‰Ì˚ı ÛÚÂÌÌËÍÓ‚, ‡ ÓÚ ËÌÂﬂ ÔÓÊÂÎÚÂÎË ·ÂﬁÁÍË
Ë ÔÓÍ‡ÒÌÂÎË ÓÒËÌ˚. ÇÓ‰‡ ‚ ÂÍÂ ÔÓÚÂÏÌÂÎ‡, Ë Ò‡Ï‡
ÂÍ‡ Í‡Á‡Î‡Ò¸ ·ÓÎ¸¯Â, ÔÓÚÓÏÛ ˜ÚÓ ·ÂÂ„‡ Ó„ÓÎÂÎË, —

9

·ÂÂ„Ó‚‡ﬂ ÔÓÓÒÎ¸ ·˚ÒÚÓ ÚÂﬂÎ‡ ÎËÒÚ‚Û. ïÓÎÓ‰Ì˚È
ÓÒÂÌÌËÈ ‚ÂÚÂ Ó·˚‚‡Î Á‡Ò˚ı‡‚¯ËÂ ÎËÒÚ¸ﬂ Ë ÛÌÓÒËÎ
Ëı. çÂ·Ó ˜‡ÒÚÓ ÔÓÍ˚‚‡ÎÓÒ¸ ÚﬂÊﬁÎ˚ÏË ÓÒÂÌÌËÏË Ó·Î‡Í‡ÏË, ÓÌﬂ‚¯ËÏË ÏÂÎÍËÈ ÓÒÂÌÌËÈ ‰ÓÊ‰¸. ÇÓÓ·˘Â ıÓÓ¯Â„Ó ·˚ÎÓ Ï‡ÎÓ, Ë ÍÓÚÓ˚È ‰ÂÌ¸ ÛÊÂ ÌÂÒÎËÒ¸ ÏËÏÓ
ÒÚ‡Ë ÔÂÂÎﬁÚÌÓÈ ÔÚËˆ˚... èÂ‚˚ÏË ÚÓÌÛÎËÒ¸ ·ÓÎÓÚÌ˚Â ÔÚËˆ˚, ÔÓÚÓÏÛ ˜ÚÓ ·ÓÎÓÚ‡ ÛÊÂ Ì‡˜ËÌ‡ÎË Á‡ÏÂÁ‡Ú¸. ÑÓÎ¸¯Â ‚ÒÂı ÓÒÚ‡‚‡ÎËÒ¸ ‚Ó‰ÓÔÎ‡‚‡˛˘ËÂ. ëÂÛ˛
òÂÈÍÛ ·ÓÎ¸¯Â ‚ÒÂ„Ó Ó„Ó˜‡Î ÔÂÂÎﬁÚ ÊÛ‡‚ÎÂÈ, ÔÓÚÓÏÛ ˜ÚÓ ÓÌË Ú‡Í Ê‡ÎÓ·ÌÓ ÍÛÎ˚Í‡ÎË, ÚÓ˜ÌÓ Á‚‡ÎË Âﬁ
Ò ÒÓ·ÓÈ. ì ÌÂﬁ Â˘ﬁ ‚ ÔÂ‚˚È ‡Á ÒÊ‡ÎÓÒ¸ ÒÂ‰ˆÂ ÓÚ Í‡ÍÓ„Ó-ÚÓ Ú‡ÈÌÓ„Ó ÔÂ‰˜Û‚ÒÚ‚Ëﬂ, Ë ÓÌ‡ ‰ÓÎ„Ó ÔÓ‚ÓÊ‡Î‡
„Î‡Á‡ÏË ÛÌÓÒË‚¯Û˛Òﬂ ‚ ÌÂ·Â ÊÛ‡‚ÎËÌÛ˛ ÒÚ‡˛.
«ä‡Í ËÏ, ‰ÓÎÊÌÓ ·˚Ú¸, ıÓÓ¯Ó», — ‰ÛÏ‡Î‡ ëÂ‡ﬂ
òÂÈÍ‡.
ãÂ·Â‰Ë, „ÛÒË Ë ÛÚÍË ÚÓÊÂ Ì‡˜ËÌ‡ÎË „ÓÚÓ‚ËÚ¸Òﬂ
Í ÓÚÎﬁÚÛ. éÚ‰ÂÎ¸Ì˚Â „ÌﬁÁ‰‡ ÒÓÂ‰ËÌﬂÎËÒ¸ ‚ ·ÓÎ¸¯ËÂ
ÒÚ‡Ë. ëÚ‡˚Â Ë ·˚‚‡Î˚Â ÔÚËˆ˚ Û˜ËÎË ÏÓÎÓ‰˚ı. ä‡Ê‰ÓÂ ÛÚÓ ˝Ú‡
ÏÓÎÓ‰ﬁÊ¸ Ò ‚ÂÒﬁÎ˚Ï
ÍËÍÓÏ ‰ÂÎ‡Î‡ ·ÓÎ¸¯ËÂ ÔÓ„ÛÎÍË, ˜ÚÓ·˚
ÛÍÂÔËÚ¸ Í˚Î¸ﬂ ‰Îﬂ
‰‡ÎﬁÍÓ„Ó ÔÂÂÎﬁÚ‡. ìÏÌ˚Â ‚ÓÊ‡ÍË ÒÌ‡˜‡Î‡ Ó·Û˜‡ÎË ÓÚ‰ÂÎ¸Ì˚Â Ô‡ÚËË, ‡ ÔÓ-

10

ÚÓÏ ‚ÒÂı ‚ÏÂÒÚÂ. ëÍÓÎ¸ÍÓ ·˚ÎÓ
ÍËÍ‡, ÏÓÎÓ‰Ó„Ó ‚ÂÒÂÎ¸ﬂ Ë ‡‰ÓÒÚË...
é‰Ì‡ ëÂ‡ﬂ òÂÈÍ‡ ÌÂ ÏÓ„Î‡ ÔËÌËÏ‡Ú¸ Û˜‡ÒÚËﬂ ‚ ˝ÚËı ÔÓ„ÛÎÍ‡ı Ë Î˛·Ó‚‡Î‡Ò¸ ËÏË ÚÓÎ¸ÍÓ
ËÁ‰‡ÎË. óÚÓ ‰ÂÎ‡Ú¸, ÔËıÓ‰ËÎÓÒ¸ ÏËËÚ¸Òﬂ ÒÓ Ò‚ÓÂÈ ÒÛ‰¸·ÓÈ. á‡ÚÓ Í‡Í ÓÌ‡ ÔÎ‡‚‡Î‡, Í‡Í Ì˚ﬂÎ‡! ÇÓ‰‡ ‰Îﬂ ÌÂﬁ ÒÓÒÚ‡‚ÎﬂÎ‡ ‚Òﬁ.
— çÛÊÌÓ ÓÚÔ‡‚ÎﬂÚ¸Òﬂ... ÔÓ‡! — „Ó‚ÓËÎË ÒÚ‡ËÍË ‚ÓÊ‡ÍË. — óÚÓ Ì‡Ï Á‰ÂÒ¸ Ê‰‡Ú¸?
Ä ‚ÂÏﬂ ÎÂÚÂÎÓ, ·˚ÒÚÓ ÎÂÚÂÎÓ... ç‡ÒÚÛÔËÎ Ë ÓÍÓ‚ÓÈ ‰ÂÌ¸. ÇÒﬂ ÒÚ‡ﬂ Ò·ËÎ‡Ò¸ ‚ Ó‰ÌÛ ÊË‚Û˛ ÍÛ˜Û Ì‡ ÂÍÂ. ùÚÓ ·˚ÎÓ ‡ÌÌËÏ ÓÒÂÌÌËÏ ÛÚÓÏ, ÍÓ„‰‡ ‚Ó‰‡ Â˘ﬁ
·˚Î‡ ÔÓÍ˚Ú‡ „ÛÒÚ˚Ï ÚÛÏ‡ÌÓÏ. ìÚËÌ˚È ÍÓÒﬂÍ Ò·ËÎÒﬂ ËÁ ÚﬁıÒÓÚ ¯ÚÛÍ. ëÎ˚¯ÌÓ ·˚ÎÓ ÚÓÎ¸ÍÓ ÍﬂÍ‡Ì¸Â
„Î‡‚Ì˚ı ‚ÓÊ‡ÍÓ‚. ëÚ‡‡ﬂ ìÚÍ‡ ÌÂ ÒÔ‡Î‡ ‚Ò˛ ÌÓ˜¸, —
˝ÚÓ ·˚Î‡ ÔÓÒÎÂ‰Ìﬂﬂ ÌÓ˜¸, ÍÓÚÓÛ˛ ÓÌ‡ ÔÓ‚Ó‰ËÎ‡
‚ÏÂÒÚÂ Ò ëÂÓÈ òÂÈÍÓÈ.
— í˚ ‰ÂÊËÒ¸ ‚ÓÌ ÓÍÓÎÓ ÚÓ„Ó ·ÂÂ„‡, „‰Â ‚ ÂÍÛ
Ò·Â„‡ÂÚ ÍÎ˛˜ËÍ, — ÒÓ‚ÂÚÓ‚‡Î‡ ÓÌ‡. — í‡Ï ‚Ó‰‡ ÌÂ Á‡ÏﬁÁÌÂÚ ˆÂÎÛ˛ ÁËÏÛ...

11

ëÂ‡ﬂ òÂÈÍ‡ ‰ÂÊ‡Î‡Ò¸ ‚ ÒÚÓÓÌÂ ÓÚ ÍÓÒﬂÍ‡, Í‡Í
˜ÛÊ‡ﬂ... Ñ‡, ‚ÒÂ ·˚ÎË Ú‡Í Á‡ÌﬂÚ˚ Ó·˘ËÏ ÓÚÎﬁÚÓÏ, ˜ÚÓ
Ì‡ ÌÂﬁ ÌËÍÚÓ ÌÂ Ó·‡˘‡Î ‚ÌËÏ‡ÌËﬂ. ì ÒÚ‡ÓÈ ìÚÍË
ËÁ·ÓÎÂÎÓÒ¸ ‚Òﬁ ÒÂ‰ˆÂ, „Îﬂ‰ﬂ Ì‡ ·Â‰ÌÛ˛ ëÂÛ˛ òÂÈÍÛ. çÂÒÍÓÎ¸ÍÓ ‡Á ÓÌ‡ Â¯‡Î‡ ÔÓ ÒÂ·ﬂ, ˜ÚÓ ÓÒÚ‡ÌÂÚÒﬂ; ÌÓ Í‡Í ÓÒÚ‡ÌÂ¯¸Òﬂ, ÍÓ„‰‡ ÂÒÚ¸ ‰Û„ËÂ ‰ÂÚË Ë ÌÛÊÌÓ ÎÂÚÂÚ¸ ‚ÏÂÒÚÂ Ò ÍÓÒﬂÍÓÏ?..
— çÛ, ÚÓ„‡È! — „ÓÏÍÓ ÒÍÓÏ‡Ì‰Ó‚‡Î „Î‡‚Ì˚È ‚ÓÊ‡Í, Ë ÒÚ‡ﬂ ÔÓ‰ÌﬂÎ‡Ò¸ ‡ÁÓÏ ‚‚Âı.
ëÂ‡ﬂ òÂÈÍ‡ ÓÒÚ‡Î‡Ò¸ Ì‡ ÂÍÂ Ó‰Ì‡ Ë ‰ÓÎ„Ó ÔÓ‚ÓÊ‡Î‡ „Î‡Á‡ÏË ÛÎÂÚ‡‚¯ËÈ ÍÓÒﬂÍ. ëÌ‡˜‡Î‡ ‚ÒÂ ÎÂÚÂÎË Ó‰ÌÓÈ ÊË‚ÓÈ ÍÛ˜ÂÈ, ‡ ÔÓÚÓÏ ‚˚ÚﬂÌÛÎËÒ¸ ‚ Ô‡‚ËÎ¸Ì˚È ÚÂÛ„ÓÎ¸ÌËÍ Ë ÒÍ˚ÎËÒ¸.
«çÂÛÊÂÎË ﬂ ÒÓ‚ÒÂÏ Ó‰Ì‡? — ‰ÛÏ‡Î‡ ëÂ‡ﬂ òÂÈÍ‡,
Á‡ÎË‚‡ﬂÒ¸ ÒÎÂÁ‡ÏË. — ãÛ˜¯Â ·˚ ·˚ÎÓ, ÂÒÎË ·˚ ÚÓ„‰‡
ãËÒ‡ ÏÂÌﬂ Ò˙ÂÎ‡...»

III
êÂÍ‡, Ì‡ ÍÓÚÓÓÈ ÓÒÚ‡Î‡Ò¸ ëÂ‡ﬂ òÂÈÍ‡, ‚ÂÒÂÎÓ
Í‡ÚËÎ‡Ò¸ ‚ „Ó‡ı, ÔÓÍ˚Ú˚ı „ÛÒÚ˚Ï ÎÂÒÓÏ. åÂÒÚÓ
·˚ÎÓ „ÎÛıÓÂ, Ë ÌËÍ‡ÍÓ„Ó ÊËÎ¸ﬂ ÍÛ„ÓÏ. èÓ ÛÚ‡Ï ‚Ó‰‡ Û ·ÂÂ„Ó‚ Ì‡˜ËÌ‡Î‡ Á‡ÏÂÁ‡Ú¸, ‡ ‰ÌﬁÏ ÚÓÌÍËÈ, Í‡Í
ÒÚÂÍÎÓ, Îﬁ‰ Ú‡ﬂÎ.
«çÂÛÊÂÎË ‚Òﬂ ÂÍ‡ Á‡ÏﬁÁÌÂÚ?» — ‰ÛÏ‡Î‡ ëÂ‡ﬂ
òÂÈÍ‡ Ò ÛÊ‡ÒÓÏ.

12

ëÍÛ˜ÌÓ ÂÈ ·˚ÎÓ Ó‰ÌÓÈ, Ë ÓÌ‡
‚Òﬁ ‰ÛÏ‡Î‡ ÔÓ Ò‚ÓËı ÛÎÂÚÂ‚¯Ëı ·‡Ú¸Â‚ Ë ÒÂÒÚﬁ. É‰Â-ÚÓ
ÓÌË ÒÂÈ˜‡Ò? ÅÎ‡„ÓÔÓÎÛ˜ÌÓ
ÎË ‰ÓÎÂÚÂÎË? ÇÒÔÓÏËÌ‡˛Ú
ÎË ÔÓ ÌÂﬁ? ÇÂÏÂÌË ·˚ÎÓ
‰ÓÒÚ‡ÚÓ˜ÌÓ, ˜ÚÓ·˚ ÔÓ‰ÛÏ‡Ú¸
Ó·Ó ‚ÒﬁÏ. ìÁÌ‡Î‡ ÓÌ‡ Ë Ó‰ËÌÓ˜ÂÒÚ‚Ó. êÂÍ‡ ·˚Î‡ ÔÛÒÚ‡,
Ë ÊËÁÌ¸ ÒÓı‡ÌﬂÎ‡Ò¸ ÚÓÎ¸ÍÓ
‚ ÎÂÒÛ, „‰Â ÔÓÒ‚ËÒÚ˚‚‡ÎË ﬂ·˜ËÍË, Ô˚„‡ÎË ·ÂÎÍË Ë Á‡Èˆ˚. ê‡Á
ÒÓ ÒÍÛÍË ëÂ‡ﬂ òÂÈÍ‡ Á‡·‡Î‡Ò¸ ‚ ÎÂÒ Ë ÒÚ‡¯ÌÓ ÔÂÂÔÛ„‡Î‡Ò¸, ÍÓ„‰‡ ËÁ-ÔÓ‰ ÍÛÒÚ‡ ÍÛ·‡ÂÏ ‚˚ÎÂÚÂÎ á‡ﬂˆ.
— Äı, Í‡Í Ú˚ ÏÂÌﬂ Ì‡ÔÛ„‡Î‡,
„ÎÛÔ‡ﬂ! — ÔÓ„Ó‚ÓËÎ á‡ﬂˆ, ÌÂÏÌÓ„Ó ÛÒÔÓÍÓË‚¯ËÒ¸. — ÑÛ¯‡
‚ ÔﬂÚÍË Û¯Î‡... à Á‡˜ÂÏ Ú˚ ÚÓÎ˜ﬁ¯¸Òﬂ Á‰ÂÒ¸? ÇÂ‰¸ ‚ÒÂ ÛÚÍË ‰‡‚ÌÓ ÛÎÂÚÂÎË...
— ü ÌÂ ÏÓ„Û ÎÂÚ‡Ú¸: ãËÒ‡ ÏÌÂ
Í˚Î˚¯ÍÓ ÔÂÂÍÛÒËÎ‡, ÍÓ„‰‡ ﬂ
Â˘ﬁ ·˚Î‡ ÒÓ‚ÒÂÏ Ï‡ÎÂÌ¸ÍÓÈ...
— ìÊ ˝Ú‡ ÏÌÂ ãËÒ‡!.. çÂÚ
ıÛÊÂ Á‚Âﬂ. éÌ‡ Ë ‰Ó ÏÂÌﬂ ‰‡‚ÌÓ

13

‰Ó·Ë‡ÂÚÒﬂ... í˚ ·ÂÂ„ËÒ¸ Âﬁ, ÓÒÓ·ÂÌÌÓ ÍÓ„‰‡ ÂÍ‡ ÔÓÍÓÂÚÒﬂ Î¸‰ÓÏ. ä‡Í ‡Á Òˆ‡Ô‡ÂÚ...
éÌË ÔÓÁÌ‡ÍÓÏËÎËÒ¸. á‡ﬂˆ ·˚Î Ú‡ÍÓÈ ÊÂ ·ÂÁÁ‡˘ËÚÌ˚È, Í‡Í Ë ëÂ‡ﬂ òÂÈÍ‡, Ë ÒÔ‡Ò‡Î Ò‚Ó˛ ÊËÁÌ¸
ÔÓÒÚÓﬂÌÌ˚Ï ·Â„ÒÚ‚ÓÏ.
— ÖÒÎË ·˚ ÏÌÂ Í˚Î¸ﬂ, Í‡Í ÔÚËˆÂ, Ú‡Í ﬂ ·˚, Í‡ÊÂÚÒﬂ, ÌËÍÓ„Ó Ì‡ Ò‚ÂÚÂ ÌÂ ·ÓﬂÎÒﬂ!.. ì ÚÂ·ﬂ ‚ÓÚ ıÓÚ¸ Ë
Í˚Î¸Â‚ ÌÂÚ, Ú‡Í Á‡ÚÓ Ú˚ ÔÎ‡‚‡Ú¸ ÛÏÂÂ¯¸, ‡ ÌÂ ÚÓ
‚ÓÁ¸Ïﬁ¯¸ Ë Ì˚Ìﬁ¯¸ ‚ ‚Ó‰Û, — „Ó‚ÓËÎ ÓÌ. — Ä ﬂ ÔÓÒÚÓﬂÌÌÓ ‰ÓÊÛ ÒÓ ÒÚ‡ıÛ... ì ÏÂÌﬂ — ÍÛ„ÓÏ ‚‡„Ë.
ãÂÚÓÏ Â˘ﬁ ÏÓÊÌÓ ÒÔﬂÚ‡Ú¸Òﬂ ÍÛ‰‡-ÌË·Û‰¸, ‡ ÁËÏÓÈ
‚Òﬁ ‚Ë‰ÌÓ.
ëÍÓÓ ‚˚Ô‡Î Ë ÔÂ‚˚È ÒÌÂ„, ‡ ÂÍ‡ ‚Òﬁ Â˘ﬁ ÌÂ ÔÓ‰‰‡‚‡Î‡Ò¸ ıÓÎÓ‰Û. ÇÒﬁ, ˜ÚÓ Á‡ÏÂÁ‡ÎÓ ÔÓ ÌÓ˜‡Ï, ‚Ó‰‡
‡Á·Ë‚‡Î‡. ÅÓ¸·‡ ¯Î‡ ÌÂ Ì‡ ÊË‚ÓÚ, ‡ Ì‡ ÒÏÂÚ¸.
ÇÒÂ„Ó ÓÔ‡ÒÌÂÂ ·˚ÎË ﬂÒÌ˚Â, Á‚ﬁÁ‰Ì˚Â ÌÓ˜Ë, ÍÓ„‰‡ ‚Òﬁ
Á‡ÚËı‡ÎÓ Ë Ì‡ ÂÍÂ ÌÂ ·˚ÎÓ ‚ÓÎÌ. êÂÍ‡ ÚÓ˜ÌÓ Á‡Ò˚Ô‡Î‡, Ë ıÓÎÓ‰ ÒÚ‡‡ÎÒﬂ ÒÍÓ‚‡Ú¸ Âﬁ Î¸‰ÓÏ ÒÓÌÌÛ˛. í‡Í
Ë ÒÎÛ˜ËÎÓÒ¸. Å˚Î‡ ÚËı‡ﬂ-ÚËı‡ﬂ Á‚ﬁÁ‰Ì‡ﬂ ÌÓ˜¸. íËıÓ
ÒÚÓﬂÎ ÚﬁÏÌ˚È ÎÂÒ Ì‡ ·ÂÂ„Û, ÚÓ˜ÌÓ ÒÚ‡Ê‡ ËÁ ‚ÂÎËÍ‡ÌÓ‚. ÉÓ˚ Í‡Á‡ÎËÒ¸ ‚˚¯Â, Í‡Í ˝ÚÓ ·˚‚‡ÂÚ ÌÓ˜¸˛.
Ç˚ÒÓÍËÈ ÏÂÒﬂˆ Ó·ÎË‚‡Î ‚Òﬁ Ò‚ÓËÏ ÚÂÔÂÚÌ˚Ï ËÒÍË‚¯ËÏÒﬂ Ò‚ÂÚÓÏ. ÅÛÎË‚¯‡ﬂ ‰ÌﬁÏ „ÓÌ‡ﬂ ÂÍ‡
ÔËÒÏËÂÎ‡, Ë Í ÌÂÈ ÚËıÓ-ÚËıÓ ÔÓ‰Í‡ÎÒﬂ ıÓÎÓ‰,
ÍÂÔÍÓ-ÍÂÔÍÓ Ó·ÌﬂÎ „Ó‰Û˛, ÌÂÔÓÍÓÌÛ˛ Í‡Ò‡‚ËˆÛ
Ë ÚÓ˜ÌÓ ÔËÍ˚Î Âﬁ ÁÂÍ‡Î¸Ì˚Ï ÒÚÂÍÎÓÏ. ëÂ‡ﬂ
òÂÈÍ‡ ·˚Î‡ ‚ ÓÚ˜‡ﬂÌËË, ÔÓÚÓÏÛ ˜ÚÓ ÌÂ Á‡ÏﬁÁÎ‡

15

ÚÓÎ¸ÍÓ Ò‡Ï‡ﬂ ÒÂÂ‰ËÌ‡ ÂÍË, „‰Â Ó·‡ÁÓ‚‡Î‡Ò¸ ¯ËÓÍ‡ﬂ ÔÓÎ˚Ì¸ﬂ. ë‚Ó·Ó‰ÌÓ„Ó ÏÂÒÚ‡, „‰Â ÏÓÊÌÓ ·˚ÎÓ ÔÎ‡‚‡Ú¸, ÓÒÚ‡‚‡ÎÓÒ¸ ÌÂ ·ÓÎ¸¯Â ÔﬂÚÌ‡‰ˆ‡ÚË Ò‡ÊÂÌ. é„Ó˜ÂÌËÂ ëÂÓÈ òÂÈÍË ‰Ó¯ÎÓ ‰Ó ÔÓÒÎÂ‰ÌÂÈ ÒÚÂÔÂÌË,
ÍÓ„‰‡ Ì‡ ·ÂÂ„Û ÔÓÍ‡Á‡Î‡Ò¸ ãËÒ‡, — ˝ÚÓ ·˚Î‡ Ú‡ Ò‡Ï‡ﬂ ãËÒ‡, ÍÓÚÓ‡ﬂ ÔÂÂÎÓÏËÎ‡ ÂÈ Í˚ÎÓ.
— Ä, ÒÚ‡‡ﬂ ÁÌ‡ÍÓÏ‡ﬂ, Á‰‡‚ÒÚ‚ÛÈ! — Î‡ÒÍÓ‚Ó ÔÓ„Ó‚ÓËÎ‡ ãËÒ‡, ÓÒÚ‡Ì‡‚ÎË‚‡ﬂÒ¸ Ì‡ ·ÂÂ„Û. — Ñ‡‚ÌÂÌ¸ÍÓ ÌÂ ‚Ë‰‡ÎËÒ¸... èÓÁ‰‡‚Îﬂ˛ Ò ÁËÏÓÈ.
— ìıÓ‰Ë, ÔÓÊ‡ÎÛÈÒÚ‡, ﬂ ÒÓ‚ÒÂÏ ÌÂ ıÓ˜Û Ò ÚÓ·ÓÈ
‡Á„Ó‚‡Ë‚‡Ú¸, — ÓÚ‚ÂÚËÎ‡ ëÂ‡ﬂ òÂÈÍ‡.
— ùÚÓ Á‡ ÏÓ˛-ÚÓ Î‡ÒÍÛ! ïÓÓ¯‡ ÊÂ Ú˚, ÌÂ˜Â„Ó ÒÍ‡Á‡Ú¸!.. Ä ‚ÔÓ˜ÂÏ, ÔÓ ÏÂÌﬂ ÏÌÓ„Ó ÎË¯ÌÂ„Ó „Ó‚ÓﬂÚ.
ë‡ÏË Ì‡‰ÂÎ‡˛Ú ˜ÚÓ-ÌË·Û‰¸, ‡ ÔÓÚÓÏ Ì‡ ÏÂÌﬂ Ë Ò‚‡ÎﬂÚ... èÓÍ‡ — ‰Ó Ò‚Ë‰‡Ì¸ﬂ!
äÓ„‰‡ ãËÒ‡ Û·‡Î‡Ò¸, ÔËÍÓ‚˚ÎﬂÎ á‡ﬂˆ Ë ÒÍ‡Á‡Î:
— ÅÂÂ„ËÒ¸, ëÂ‡ﬂ òÂÈÍ‡: ÓÌ‡ ÓÔﬂÚ¸ ÔË‰ﬁÚ.
à ëÂ‡ﬂ òÂÈÍ‡ ÚÓÊÂ Ì‡˜‡Î‡ ·ÓﬂÚ¸Òﬂ, Í‡Í ·ÓﬂÎÒﬂ á‡ﬂˆ. ÅÂ‰Ì‡ﬂ ‰‡ÊÂ ÌÂ ÏÓ„Î‡ Î˛·Ó‚‡Ú¸Òﬂ Ú‚ÓË‚¯ËÏËÒﬂ ÍÛ„ÓÏ ÌÂﬁ ˜Û‰ÂÒ‡ÏË. ç‡ÒÚÛÔËÎ‡ ÛÊÂ Ì‡ÒÚÓﬂ˘‡ﬂ ÁËÏ‡. áÂÏÎﬂ ·˚Î‡ ÔÓÍ˚Ú‡ ·ÂÎÓÒÌÂÊÌ˚Ï ÍÓ‚ÓÏ. çÂ ÓÒÚ‡‚‡ÎÓÒ¸ ÌË Ó‰ÌÓ„Ó ÚﬁÏÌÓ„Ó ÔﬂÚÌ˚¯Í‡.
Ñ‡ÊÂ „ÓÎ˚Â ·ÂﬁÁ˚, ÓÎ¸ıË, Ë‚˚ Ë ﬂ·ËÌ˚ Û·‡ÎËÒ¸
ËÌÂÂÏ, ÚÓ˜ÌÓ ÒÂÂ·ËÒÚ˚Ï ÔÛıÓÏ. Ä ÂÎË Ò‰ÂÎ‡ÎËÒ¸
Â˘ﬁ ‚‡ÊÌÂÂ. éÌË ÒÚÓﬂÎË Á‡Ò˚Ô‡ÌÌ˚Â ÒÌÂ„ÓÏ, Í‡Í
·Û‰ÚÓ Ì‡‰ÂÎË ‰ÓÓ„Û˛ ÚﬁÔÎÛ˛ ¯Û·Û. Ñ‡, ˜Û‰ÌÓ, ıÓÓ¯Ó ·˚ÎÓ ÍÛ„ÓÏ; ‡ ·Â‰Ì‡ﬂ ëÂ‡ﬂ òÂÈÍ‡ ÁÌ‡Î‡ ÚÓÎ¸-

16

ÍÓ Ó‰ÌÓ, ˜ÚÓ ˝Ú‡ Í‡ÒÓÚ‡ ÌÂ ‰Îﬂ
ÌÂﬁ, Ë ÚÂÔÂÚ‡Î‡ ÔË Ó‰ÌÓÈ Ï˚ÒÎË,
˜ÚÓ Âﬁ ÔÓÎ˚Ì¸ﬂ ‚ÓÚ-‚ÓÚ Á‡ÏﬁÁÌÂÚ
Ë ÂÈ ÌÂÍÛ‰‡ ·Û‰ÂÚ ‰ÂÚ¸Òﬂ. ãËÒ‡ ‰ÂÈÒÚ‚ËÚÂÎ¸ÌÓ ÔË¯Î‡ ˜ÂÂÁ ÌÂÒÍÓÎ¸ÍÓ ‰ÌÂÈ, ÒÂÎ‡ Ì‡ ·ÂÂ„Û Ë ÓÔﬂÚ¸ Á‡„Ó‚ÓËÎ‡:
— ëÓÒÍÛ˜ËÎ‡Ò¸ ﬂ ÔÓ ÚÂ·Â, ÛÚÓ˜Í‡... Ç˚ıÓ‰Ë Ò˛‰‡; ‡ ÌÂ ıÓ˜Â¯¸, Ú‡Í
ﬂ Ò‡Ï‡ Í ÚÂ·Â ÔË‰Û. ü ÌÂ ÒÔÂÒË‚‡...
à ãËÒ‡ ÔËÌﬂÎ‡Ò¸ ÔÓÎÁÚË ÓÒÚÓÓÊÌÓ ÔÓ Î¸‰Û Í Ò‡ÏÓÈ ÔÓÎ˚Ì¸Â. ì ëÂÓÈ òÂÈÍË Á‡ÏÂÎÓ ÒÂ‰ˆÂ. çÓ ãËÒ‡
ÌÂ ÏÓ„Î‡ ÔÓ‰Ó·‡Ú¸Òﬂ Í Ò‡ÏÓÈ ‚Ó‰Â,
ÔÓÚÓÏÛ ˜ÚÓ Ú‡Ï Îﬁ‰ ·˚Î Â˘ﬁ Ó˜ÂÌ¸
ÚÓÌÓÍ. éÌ‡ ÔÓÎÓÊËÎ‡ „ÓÎÓ‚Û Ì‡ ÔÂÂ‰ÌËÂ Î‡ÔÍË, Ó·ÎËÁÌÛÎ‡Ò¸ Ë ÔÓ„Ó‚ÓËÎ‡:
— ä‡Í‡ﬂ Ú˚ „ÎÛÔ‡ﬂ, ÛÚÓ˜Í‡...
Ç˚ÎÂÁ‡È Ì‡ Îﬁ‰! Ä ‚ÔÓ˜ÂÏ, ‰Ó Ò‚Ë‰‡Ì¸ﬂ! ü ÚÓÓÔÎ˛Ò¸ ÔÓ Ò‚ÓËÏ ‰ÂÎ‡Ï...
ãËÒ‡ Ì‡˜‡Î‡ ÔËıÓ‰ËÚ¸ Í‡Ê‰˚È ‰ÂÌ¸ — ÔÓ‚Â‰‡Ú¸, ÌÂ Á‡ÒÚ˚Î‡
ÎË ÔÓÎ˚Ì¸ﬂ. ç‡ÒÚÛÔË‚¯ËÂ ÏÓÓÁ˚
‰ÂÎ‡ÎË Ò‚Óﬁ ‰ÂÎÓ. éÚ ·ÓÎ¸¯ÓÈ ÔÓÎ˚Ì¸Ë ÓÒÚ‡‚‡ÎÓÒ¸ ‚ÒÂ„Ó Ó‰ÌÓ ÓÍÌÓ

18

‚ Ò‡ÊÂÌ¸ ‚ÂÎË˜ËÌÓÈ. ãﬁ‰ ·˚Î ÍÂÔÍËÈ, Ë ãËÒ‡ Ò‡‰ËÎ‡Ò¸ Ì‡ Ò‡ÏÓÏ Í‡˛. ÅÂ‰Ì‡ﬂ ëÂ‡ﬂ òÂÈÍ‡ ÒÓ
ÒÚ‡ıÛ Ì˚ﬂÎ‡ ‚ ‚Ó‰Û, Ë ãËÒ‡ ÒË‰ÂÎ‡ Ë ÁÎÓ ÔÓ‰ÒÏÂË‚‡Î‡Ò¸ Ì‡‰ ÌÂÈ:
— çË˜Â„Ó, Ì˚ﬂÈ, ‡ ﬂ ÚÂ·ﬂ ‚Òﬁ ‡‚ÌÓ Ò˙ÂÏ... Ç˚ıÓ‰Ë ÎÛ˜¯Â Ò‡Ï‡.
á‡ﬂˆ ‚Ë‰ÂÎ Ò ·ÂÂ„‡, ˜ÚÓ ÔÓ‰ÂÎ˚‚‡Î‡ ãËÒ‡, Ë ‚ÓÁÏÛ˘‡ÎÒﬂ ‚ÒÂÏ Ò‚ÓËÏ Á‡ﬂ˜¸ËÏ ÒÂ‰ˆÂÏ:
— Äı, Í‡Í‡ﬂ ·ÂÒÒÓ‚ÂÒÚÌ‡ﬂ ˝Ú‡ ãËÒ‡!.. ä‡Í‡ﬂ ÌÂÒ˜‡ÒÚÌ‡ﬂ ˝Ú‡ ëÂ‡ﬂ òÂÈÍ‡! ë˙ÂÒÚ Âﬁ ãËÒ‡...

IV
èÓ ‚ÒÂÈ ‚ÂÓﬂÚÌÓÒÚË, ãËÒ‡ Ë Ò˙ÂÎ‡ ·˚ ëÂÛ˛
òÂÈÍÛ, ÍÓ„‰‡ ÔÓÎ˚Ì¸ﬂ Á‡ÏﬁÁÎ‡ ·˚ ÒÓ‚ÒÂÏ, ÌÓ ÒÎÛ˜ËÎÓÒ¸ ËÌ‡˜Â. á‡ﬂˆ ‚Òﬁ ‚Ë‰ÂÎ Ò‚ÓËÏË ÒÓ·ÒÚ‚ÂÌÌ˚ÏË ÍÓÒ˚ÏË „Î‡Á‡ÏË.
ÑÂÎÓ ·˚ÎÓ ÛÚÓÏ. á‡ﬂˆ ‚˚ÒÍÓ˜ËÎ ËÁ Ò‚ÓÂ„Ó ÎÓ„Ó‚Ë˘‡ ÔÓÍÓÏËÚ¸Òﬂ Ë ÔÓË„‡Ú¸ Ò ‰Û„ËÏË Á‡Èˆ‡ÏË.
åÓÓÁ ·˚Î Á‰ÓÓ‚˚È, Ë Á‡Èˆ˚ „ÂÎËÒ¸, ÔÓÍÓÎ‡˜Ë‚‡ﬂ
Î‡ÔÍÛ Ó Î‡ÔÍÛ. ïÓÚﬂ Ë ıÓÎÓ‰ÌÓ, ‡ ‚Òﬁ-Ú‡ÍË ‚ÂÒÂÎÓ.
— Å‡Úˆ˚, ·ÂÂ„ËÚÂÒ¸! — ÍËÍÌÛÎ ÍÚÓ-ÚÓ.
ÑÂÈÒÚ‚ËÚÂÎ¸ÌÓ, ÓÔ‡ÒÌÓÒÚ¸ ·˚Î‡ Ì‡ ÌÓÒÛ. ç‡ ÓÔÛ¯ÍÂ ÎÂÒ‡ ÒÚÓﬂÎ Ò„Ó·ÎÂÌÌ˚È ÒÚ‡Ë˜ÓÍ-ÓıÓÚÌËÍ, ÍÓÚÓ˚È
ÔÓ‰Í‡ÎÒﬂ Ì‡ Î˚Ê‡ı ÒÓ‚Â¯ÂÌÌÓ ÌÂÒÎ˚¯ÌÓ Ë ‚˚ÒÏ‡ÚË‚‡Î, ÍÓÚÓÓ„Ó ·˚ Á‡Èˆ‡ Á‡ÒÚÂÎËÚ¸.

19

«ùı, ÚﬁÔÎ‡ﬂ ÒÚ‡ÛıÂ ¯Û·‡ ·Û‰ÂÚ», — ÒÓÓ·‡Ê‡Î ÓÌ,
‚˚·Ë‡ﬂ Ò‡ÏÓ„Ó ÍÛÔÌÓ„Ó Á‡Èˆ‡.
éÌ ‰‡ÊÂ ÔËˆÂÎËÎÒﬂ ËÁ ÛÊ¸ﬂ, ÌÓ Á‡Èˆ˚ Â„Ó Á‡ÏÂÚËÎË Ë ÍËÌÛÎËÒ¸ ‚ ÎÂÒ, Í‡Í ÒÛÏ‡Ò¯Â‰¯ËÂ.
— Äı, ÎÛÍ‡‚ˆ˚! — ‡ÒÒÂ‰ËÎÒﬂ ÒÚ‡Ë˜ÓÍ. — ÇÓÚ
ÛÊÓ ﬂ ‚‡Ò... íÓ„Ó ÌÂ ÔÓÌËÏ‡˛Ú, „ÎÛÔ˚Â, ˜ÚÓ ÌÂÎ¸Áﬂ
ÒÚ‡ÛıÂ ·ÂÁ ¯Û·˚. çÂ ÏﬁÁÌÛÚ¸ ÊÂ ÂÈ... Ä ‚˚ ÄÍËÌÚË˜‡ ÌÂ Ó·Ï‡ÌÂÚÂ, ÒÍÓÎ¸ÍÓ ÌË ·Â„‡ÈÚÂ. ÄÍËÌÚË˜-ÚÓ
ÔÓıËÚÂÂ ·Û‰ÂÚ... Ä ÒÚ‡Ûı‡ ÄÍËÌÚË˜Û ‚ÓÌ Í‡Í Ì‡Í‡Á˚‚‡Î‡: «í˚ ÒÏÓÚË, ÒÚ‡ËÍ, ·ÂÁ ¯Û·˚ ÌÂ ÔËıÓ‰Ë!»
Ä ‚˚ ÒË„‡Ú¸...
ëÚ‡Ë˜ÓÍ ÔÛÒÚËÎÒﬂ ‡Á˚ÒÍË‚‡Ú¸ Á‡ÈˆÂ‚ ÔÓ ÒÎÂ‰‡Ï, ÌÓ Á‡Èˆ˚ ‡ÒÒ˚Ô‡ÎËÒ¸ ÔÓ ÎÂÒÛ, Í‡Í „ÓÓı. ëÚ‡-

20

Ë˜ÓÍ ÔÓﬂ‰ÍÓÏ ËÁÏÛ˜ËÎÒﬂ, Ó·Û„‡Î ÎÛÍ‡‚˚ı Á‡ÈˆÂ‚ Ë ÔËÒÂÎ Ì‡ ·ÂÂ„Û ÂÍË ÓÚ‰ÓıÌÛÚ¸.
— ùı, ÒÚ‡Ûı‡, ÒÚ‡Ûı‡, Û·ÂÊ‡Î‡
Ì‡¯‡ ¯Û·‡! — ‰ÛÏ‡Î ÓÌ ‚ÒÎÛı. — çÛ,
‚ÓÚ ÓÚ‰ÓıÌÛ Ë ÔÓÈ‰Û ËÒÍ‡Ú¸ ‰Û„Û˛...
ëË‰ËÚ ÒÚ‡Ë˜ÓÍ, „Ó˛ÂÚ, ‡ ÚÛÚ,
„Îﬂ‰¸, ãËÒ‡ ÔÓ ÂÍÂ ÔÓÎÁﬁÚ, — Ú‡Í
Ë ÔÓÎÁﬁÚ, ÚÓ˜ÌÓ ÍÓ¯Í‡.
— ÉÂ, „Â, ‚ÓÚ Ú‡Í ¯ÚÛÍ‡! — Ó·‡‰Ó‚‡ÎÒﬂ ÒÚ‡Ë˜ÓÍ. — ä ÒÚ‡ÛıËÌÓÈ-ÚÓ
¯Û·Â ‚ÓÓÚÌËÍ Ò‡Ï ÔÓÎÁﬁÚ... ÇË‰ÌÓ,
ÔËÚ¸ Á‡ıÓÚÂÎ‡, ‡ ÚÓ, ÏÓÊÂÚ, Ë ˚·ÍË
‚Á‰ÛÏ‡Î‡ ÔÓÎÓ‚ËÚ¸...
ãËÒ‡ ‰ÂÈÒÚ‚ËÚÂÎ¸ÌÓ ÔÓ‰ÔÓÎÁÎ‡
Í Ò‡ÏÓÈ ÔÓÎ˚Ì¸Â, ‚ ÍÓÚÓÓÈ ÔÎ‡‚‡Î‡ ëÂ‡ﬂ òÂÈÍ‡, Ë ÛÎÂ„Î‡Ò¸ Ì‡ Î¸‰Û.
ëÚ‡ËÍÓ‚ÒÍËÂ „Î‡Á‡ ‚Ë‰ÂÎË ÔÎÓıÓ
Ë ËÁ-Á‡ ÎËÒ˚ ÌÂ Á‡ÏÂ˜‡ÎË ÛÚÍË.
«ç‡‰Ó Ú‡Í Âﬁ Á‡ÒÚÂÎËÚ¸, ˜ÚÓ·˚
‚ÓÓÚÌËÍ‡ ÌÂ ËÒÔÓÚËÚ¸, — ÒÓÓ·‡Ê‡Î ÒÚ‡ËÍ, ÔËˆÂÎË‚‡ﬂÒ¸ ‚ ãËÒÛ. — Ä ÚÓ ‚ÓÚ Í‡Í ÒÚ‡Ûı‡ ·Û‰ÂÚ
·‡ÌËÚ¸Òﬂ, ÂÒÎË ‚ÓÓÚÌËÍ-ÚÓ ‚ ‰˚¸ﬂı ÓÍ‡ÊÂÚÒﬂ... íÓÊÂ Ò‚Óﬂ ÒÌÓÓ‚Í‡ ‚ÂÁ‰Â Ì‡‰Ó·Ì‡, ‡ ·ÂÁ ÒÌ‡ÒÚË
Ë ÍÎÓÔ‡ ÌÂ Û·¸ﬁ¯¸».

21

ëÚ‡Ë˜ÓÍ ‰ÓÎ„Ó ÔËˆÂÎË‚‡ÎÒﬂ, ‚˚·Ë‡ﬂ ÏÂÒÚÓ ‚ ·Û‰Û˘ÂÏ ‚ÓÓÚÌËÍÂ. ç‡ÍÓÌÂˆ „ﬂÌÛÎ ‚˚ÒÚÂÎ. ëÍ‚ÓÁ¸
‰˚Ï ÓÚ ‚˚ÒÚÂÎ‡ ÓıÓÚÌËÍ ‚Ë‰ÂÎ, Í‡Í ˜ÚÓ-ÚÓ ÏÂÚÌÛÎÓÒ¸
Ì‡ Î¸‰Û, — Ë ÒÓ ‚ÒÂı ÌÓ„ ÍËÌÛÎÒﬂ Í ÔÓÎ˚Ì¸Â; ÔÓ ‰ÓÓ„Â ÓÌ ‰‚‡ ‡Á‡ ÛÔ‡Î, ‡ ÍÓ„‰‡ ‰Ó·ÂÊ‡Î ‰Ó ÔÓÎ˚Ì¸Ë, ÚÓ
ÚÓÎ¸ÍÓ ‡Á‚ﬁÎ ÛÍ‡ÏË, — ‚ÓÓÚÌËÍ‡ Í‡Í ÌÂ ·˚‚‡ÎÓ,
‡ ‚ ÔÓÎ˚Ì¸Â ÔÎ‡‚‡Î‡ Ó‰Ì‡ ÔÂÂÔÛ„‡ÌÌ‡ﬂ ëÂ‡ﬂ òÂÈÍ‡.
— ÇÓÚ Ú‡Í ¯ÚÛÍ‡! — ‡ıÌÛÎ ÒÚ‡Ë˜ÓÍ, ‡Á‚Ó‰ﬂ ÛÍ‡ÏË. — Ç ÔÂ‚˚È ‡Á ‚ËÊÛ, Í‡Í ãËÒ‡ ‚ ÛÚÍÛ Ó·‡ÚËÎ‡Ò¸. çÛ Ë ıËÚﬁ Á‚Â¸.
— ÑÂ‰Û¯Í‡, ãËÒ‡ Û·ÂÊ‡Î‡, — Ó·˙ﬂÒÌËÎ‡ ëÂ‡ﬂ
òÂÈÍ‡.
— ì·ÂÊ‡Î‡? ÇÓÚ ÚÂ·Â, ÒÚ‡Ûı‡, Ë ‚ÓÓÚÌËÍ Í ¯Û·Â... óÚÓ ÊÂ ﬂ ÚÂÔÂ¸ ·Û‰Û ‰ÂÎ‡Ú¸, ‡? çÛ Ë „Âı ‚˚¯ÂÎ... Ä Ú˚, „ÎÛÔ‡ﬂ, Á‡˜ÂÏ ÚÛÚ ÔÎ‡‚‡Â¯¸?
— Ä ﬂ, ‰Â‰Û¯Í‡, ÌÂ ÏÓ„Î‡ ÛÎÂÚÂÚ¸ ‚ÏÂÒÚÂ Ò ‰Û„ËÏË, Û ÏÂÌﬂ Ó‰ÌÓ Í˚Î˚¯ÍÓ ÔÓÔÓ˜ÂÌÓ...
— Äı, „ÎÛÔ‡ﬂ, „ÎÛÔ‡ﬂ... Ñ‡ ‚Â‰¸ Ú˚ Á‡ÏﬁÁÌÂ¯¸
ÚÛÚ ËÎË ãËÒ‡ ÚÂ·ﬂ Ò˙ÂÒÚ! Ñ‡...
ëÚ‡Ë˜ÓÍ ÔÓ‰ÛÏ‡Î-ÔÓ‰ÛÏ‡Î, ÔÓÍ‡˜‡Î „ÓÎÓ‚ÓÈ Ë Â¯ËÎ:
— Ä Ï˚ ‚ÓÚ ˜ÚÓ Ò ÚÓ·ÓÈ Ò‰ÂÎ‡ÂÏ: ﬂ ÚÂ·ﬂ ‚ÌÛ˜Í‡Ï ÛÌÂÒÛ. ÇÓÚ-ÚÓ Ó·‡‰Û˛ÚÒﬂ... Ä ‚ÂÒÌÓÈ Ú˚ ÒÚ‡ÛıÂ
ﬂË˜ÂÍ Ì‡ÌÂÒﬁ¯¸ ‰‡ ÛÚﬂÚÓÍ ‚˚‚Â‰Â¯¸. í‡Í ﬂ „Ó‚Ó˛?
ÇÓÚ ÚÓ-ÚÓ, „ÎÛÔ‡ﬂ...
ëÚ‡Ë˜ÓÍ ‰Ó·˚Î ëÂÛ˛ òÂÈÍÛ ËÁ ÔÓÎ˚Ì¸Ë Ë ÔÓÎÓÊËÎ Á‡ Ô‡ÁÛıÛ. «Ä ÒÚ‡ÛıÂ ﬂ ÌË˜Â„Ó ÌÂ ÒÍ‡ÊÛ, — ÒÓ-

22

Ó·‡Ê‡Î ÓÌ, Ì‡Ô‡‚ÎﬂﬂÒ¸ ‰ÓÏÓÈ. — èÛÒÚ¸ Âﬁ ¯Û·‡ Ò ‚ÓÓÚÌËÍÓÏ ‚ÏÂÒÚÂ Â˘ﬁ ÔÓ„ÛÎﬂÂÚ ‚ ÎÂÒÛ. ÉÎ‡‚ÌÓÂ: ‚ÌÛ˜ÍË
‚ÓÚ Í‡Í Ó·‡‰Û˛ÚÒﬂ...»
á‡Èˆ˚ ‚Òﬁ ˝ÚÓ ‚Ë‰ÂÎË Ë ‚ÂÒÂÎÓ ÒÏÂﬂÎËÒ¸. çË˜Â„Ó,
ÒÚ‡Ûı‡ Ë ·ÂÁ ¯Û·˚ Ì‡ ÔÂ˜ÍÂ ÌÂ Á‡ÏﬁÁÌÂÚ.

ЛЕСНАЯ СКАЗКА

У

I

ÂÍË, ‚ ‰ÂÏÛ˜ÂÏ ÎÂÒÛ, ‚ Ó‰ËÌ ÔÂÍ‡ÒÌ˚È ÁËÏÌËÈ ‰ÂÌ¸ ÓÒÚ‡ÌÓ‚ËÎ‡Ò¸ ÚÓÎÔ‡ ÏÛÊËÍÓ‚, ÔËÂı‡‚¯Ëı
Ì‡ Ò‡Ìﬂı. èÓ‰ﬂ‰˜ËÍ Ó·Ó¯ﬁÎ ‚ÂÒ¸ Û˜‡ÒÚÓÍ Ë ÒÍ‡Á‡Î:
— ÇÓÚ Á‰ÂÒ¸ Û·ËÚÂ, ·‡Úˆ˚... ÖÎ¸ÌËÍ ÓÚÎË˜Ì˚È.
ãÂÚ ÔÓ ÒÚÛ Í‡Ê‰ÓÏÛ ‰ÂÂ‚Û ·Û‰ÂÚ...
éÌ ‚ÁﬂÎ ÚÓÔÓ Ë ÔÓÒÚÛ˜‡Î Ó·ÛıÓÏ ÔÓ ÒÚ‚ÓÎÛ ·ÎËÊ‡È¯ÂÈ ÂÎË. ÇÂÎËÍÓÎÂÔÌÓÂ ‰ÂÂ‚Ó ÚÓ˜ÌÓ Á‡ÒÚÓÌ‡ÎÓ, ‡ Ò ÏÓıÌ‡Ú˚ı ÁÂÎﬁÌ˚ı ‚ÂÚ‚ÂÈ ÔÓÍ‡ÚËÎËÒ¸ ÍÓÏ¸ﬂ
ÔÛ¯ËÒÚÓ„Ó ÒÌÂ„‡. É‰Â-ÚÓ ‚ ‚Â¯ËÌÂ ÏÂÎ¸ÍÌÛÎ‡ ·ÂÎÍ‡, Ò Î˛·ÓÔ˚ÚÒÚ‚ÓÏ „Îﬂ‰Â‚¯‡ﬂ Ì‡ ÌÂÓ·˚ÍÌÓ‚ÂÌÌ˚ı
„ÓÒÚÂÈ; ‡ „ÓÏÍÓÂ ˝ıÓ ÔÓÍ‡ÚËÎÓÒ¸ ÔÓ ‚ÒÂÏÛ ÎÂÒÛ,
ÚÓ˜ÌÓ ‡ÁÓÏ Á‡„Ó‚ÓËÎË ‚ÒÂ ˝ÚË ÁÂÎﬁÌ˚Â ‚ÂÎËÍ‡Ì˚,
Á‡ÌÂÒﬁÌÌ˚Â ÒÌÂ„ÓÏ. ùıÓ Á‡ÏÂÎÓ ‰‡ÎﬁÍËÏ ¯ﬁÔÓÚÓÏ,
·Û‰ÚÓ ‰ÂÂ‚¸ﬂ ÒÔ‡¯Ë‚‡ÎË ‰Û„ ‰Û„‡: ÍÚÓ ˝ÚÓ ÔËÂı‡Î? á‡˜ÂÏ?..
— çÛ ‡ ‚ÓÚ ˝Ú‡ ÒÚ‡Û¯Í‡ ÌËÍÛ‰‡ ÌÂ „Ó‰ËÚÒﬂ... —
ÔË·‡‚ËÎ ÔÓ‰ﬂ‰˜ËÍ, ÔÓÒÚÛÍË‚‡ﬂ Ó·ÛıÓÏ ÒÚÓﬂ˘Û˛
ÂÎ¸ Ò „ÓÏ‡‰Ì˚Ï ‰ÛÔÎÓÏ. — éÌ‡ Ì‡ÔÓÎÓ‚ËÌÛ „ÌËÎ‡ﬂ.
— ùÈ Ú˚, ÌÂ‚ÂÊ‡, — ÍËÍÌÛÎ‡ Ò‚ÂıÛ ÅÂÎÍ‡. —
ä‡Í Ú˚ ÒÏÂÂ¯¸ ÒÚÛ˜‡Ú¸ ‚ ÏÓÈ ‰ÓÏ? í˚ ÔËÂı‡Î ÚÓÎ¸ÍÓ ÒÂÈ˜‡Ò, ‡ ﬂ ÔÓÊËÎ‡ ‚ ‰ÛÔÎÂ ˝ÚÓÈ Ò‡ÏÓÈ ÂÎË ˆÂÎ˚ı
ÔﬂÚ¸ ÎÂÚ.

24

éÌ‡ ˘ﬁÎÍÌÛÎ‡ ÁÛ·‡ÏË, ‡ÒÔÛ¯ËÎ‡ ı‚ÓÒÚ Ë Ú‡Í Á‡¯ËÔÂÎ‡, ˜ÚÓ ‰‡ÊÂ Ò‡ÏÓÈ Ò‰ÂÎ‡ÎÓÒ¸ ÒÚ‡¯ÌÓ. Ä ÌÂ‚ÂÊ‡-ÔÓ‰ﬂ‰˜ËÍ ÌÂ Ó·‡ÚËÎ Ì‡ ÌÂﬁ ÌËÍ‡ÍÓ„Ó ‚ÌËÏ‡ÌËﬂ
Ë ÔÓ‰ÓÎÊ‡Î ÛÍ‡Á˚‚‡Ú¸ ‡·Ó˜ËÏ, „‰Â ÒÎÂ‰Ó‚‡ÎÓ Ì‡˜‡Ú¸ ÔÓÛ·ÍÛ, ÍÛ‰‡ ÒÍÎ‡‰˚‚‡Ú¸ ‰Ó‚‡ Ë ı‚ÓÓÒÚ.
óÚÓ ·˚ÎÓ ÔÓÚÓÏ, ÚÛ‰ÌÓ ‰‡ÊÂ ‡ÒÒÍ‡Á‡Ú¸. çËÍ‡ÍÓÂ ÔÂÓ ÌÂ ÓÔË¯ÂÚ ÚÓ„Ó ÛÊ‡Ò‡, ÍÓÚÓ˚È ÒÓ‚Â¯ËÎÒﬂ
‚ Í‡ÍËı-ÌË·Û‰¸ ‰‚Â ÌÂ‰ÂÎË. ëÚÓ ÎÂÚ ÓÒ ˝ÚÓÚ ‰ÂÏÛ˜ËÈ ÂÎ¸ÌËÍ, Ë Â„Ó ÌÂ ÒÚ‡ÎÓ ‚ ÌÂÒÍÓÎ¸ÍÓ ‰ÌÂÈ. ã˛‰Ë
Û·ËÎË „ÓÏ‡‰Ì˚Â ‰ÂÂ‚¸ﬂ Ë ÌÂ Á‡ÏÂ˜‡ÎË, Í‡Í ËÁ
Ò‚ÂÊËı ‡Ì ÒÓ˜ËÎËÒ¸ ÒÎﬁÁ˚: ÓÌË ÔËÌËÏ‡ÎË Ëı Á‡
Ó·˚ÍÌÓ‚ÂÌÌÛ˛ ÒÏÓÎÛ. çÂÚ, ‰ÂÂ‚¸ﬂ ÔÎ‡Í‡ÎË ·ÂÁÏÓÎ‚Ì˚ÏË ÒÎÂÁ‡ÏË, Í‡Í Î˛‰Ë, ÍÓ„‰‡ Ëı ÔË‰‡‚ËÚ ÒÎË¯-

25

ÍÓÏ ·ÓÎ¸¯ÓÂ „ÓÂ. Ä Ò Í‡ÍËÏ ÒÚÓÌÓÏ Ô‡‰‡ÎË ÔÓ‰Û·ÎÂÌÌ˚Â ‰ÂÂ‚¸ﬂ, Í‡Í Ê‡ÎÓ·ÌÓ ÓÌË ÚÂ˘‡ÎË!
çÂÍÓÚÓ˚Â ‰‡ÊÂ ÒÓÔÓÚË‚ÎﬂÎËÒ¸,
ÌÂ ÊÂÎ‡ﬂ ÔÓ‰‰‡‚‡Ú¸Òﬂ ÌË˜ÚÓÊÌÓÏÛ ˜ÂÎÓ‚ÂÍÛ: ÓÌË ı‚‡Ú‡ÎËÒ¸ ‚ÂÚ‚ﬂÏË Á‡ ÒÓÒÂ‰ÌËÂ ‰ÂÂ‚¸ﬂ ‚Ó ‚ÂÏﬂ
Ò‚ÓÂ„Ó Ô‡‰ÂÌËﬂ. çÓ ‚Òﬁ ·˚ÎÓ Ì‡Ô‡ÒÌÓ: Ë ÒÎﬁÁ˚, Ë ÒÚÓÌ˚, Ë ÒÓÔÓÚË‚ÎÂÌËÂ. í˚Òﬂ˜Ë ‰ÂÂ‚¸Â‚ ÎÂÊ‡ÎË ÏﬁÚ‚˚ÏË, Í‡Í Ì‡ ÔÓÎÂ Ò‡ÊÂÌËﬂ, ‡ ÚÓÔÓ ‚Òﬁ
ÔÓ‰ÓÎÊ‡Î Ò‚Óﬁ ‰ÂÎÓ. ÑÂÂ‚¸ﬂ-ÚÛÔ˚
Ó˜Ë˘‡ÎËÒ¸ ÓÚ ı‚ÓË, Á‡ÚÂÏ Ó„ÓÎﬁÌÌ˚Â ÒÚ‚ÓÎ˚ ‡ÁÛ·‡ÎËÒ¸ Ì‡ ‡‚Ì˚Â
˜‡ÒÚË Ë ÒÍÎ‡‰˚‚‡ÎËÒ¸ Ô‡‚ËÎ¸Ì˚ÏË ﬂ‰‡ÏË ‚ ÔÓÎÂÌÌËˆ˚ ‰Ó‚. Ñ‡,
Ò‡Ï˚Â Ó·˚ÍÌÓ‚ÂÌÌ˚Â ÔÓÎÂÌÌËˆ˚,
ÍÓÚÓ˚Â Ï˚ ÏÓÊÂÏ ‚Ë‰ÂÚ¸ ‚ÂÁ‰Â,
ÌÓ ÌÂ ‚ÒÂ„‰‡ ‰ÛÏ‡ÂÏ, ÒÍÓÎ¸ÍÓ ÊË‚˚ı ‰ÂÂ‚¸Â‚ ËÁÛ·ÎÂÌÓ ‚ Ú‡ÍÛ˛
ÔÓÎÂÌÌËˆÛ Ë ÒÍÓÎ¸ÍÓ ÌÛÊÌÓ ·˚ÎÓ
‰ÓÎ„Ëı-‰ÓÎ„Ëı ÎÂÚ, ˜ÚÓ·˚ Ú‡ÍËÂ
‰ÂÂ‚¸ﬂ ‚˚ÓÒÎË.
ìˆÂÎÂÎ‡ Ó‰Ì‡ ÒÚ‡‡ﬂ ÂÎ¸ Ò ‰ÛÔÎÓÏ, ‚ ÍÓÚÓÓÏ ÊËÎ‡ ÒÚ‡‡ﬂ ÅÂÎÍ‡
Ò Ò‚ÓÂÈ ÒÂÏ¸ﬁÈ. èÓ‰ ˝ÚÓÈ ÂÎ¸˛ ‡·Ó˜ËÂ ÛÒÚÓËÎË ÒÂ·Â ·‡Î‡„‡Ì Ë ÒÔ‡ÎË

26

‚ ÌﬁÏ. ñÂÎ˚Â ‰ÌË ÔÂÂ‰ ·‡Î‡„‡ÌÓÏ „ÓÂÎ „ÓÏ‡‰Ì˚È ÍÓÒÚﬁ, ÎËÁ‡‚¯ËÈ
¯ËÓÍËÏ Ó„ÌÂÌÌ˚Ï ﬂÁ˚ÍÓÏ ÌËÊÌËÂ ‚ÂÚÍË ‡Á‚ÂÒËÒÚÓ„Ó ‰ÂÂ‚‡. áÂÎﬁÌ‡ﬂ ı‚Óﬂ ‰ÂÎ‡Î‡Ò¸ Í‡ÒÌÓÈ, ÚÎÂÎ‡,
‡ ÔÓÚÓÏ ÓÒÚ‡‚‡ÎËÒ¸ Ó‰ÌË Ó·„ÓÂ‚¯ËÂ
ÒÛ˜¸ﬂ, ÚÓÔÓ˘Ë‚¯ËÂÒﬂ, Í‡Í Ô‡Î¸ˆ˚.
ëÚ‡‡ﬂ ÅÂÎÍ‡ ·˚Î‡ ‚ÓÁÏÛ˘ÂÌ‡ ‰Ó „ÎÛ·ËÌ˚ ‰Û¯Ë ˝ÚËÏ ‚‡‚‡ÒÚ‚ÓÏ Ë „ÓÏÍÓ „Ó‚ÓËÎ‡:
— ÑÎﬂ ˜Â„Ó ‚Òﬁ ˝ÚÓ Ò‰ÂÎ‡ÌÓ?..
äÓÏÛ ÏÂ¯‡Î Í‡Ò‡‚Âˆ ÎÂÒ? èÓÚË‚Ì˚Â Î˛‰Ë! ç‡Ó˜ÌÓ ÔË‰ÛÏ‡ÎË ÊÂÎÂÁÌ˚Â ÚÓÔÓ˚, ˜ÚÓ·˚
Û·ËÚ¸ ËÏË ‰ÂÂ‚¸ﬂ... äÓÏÛ ˝ÚÓ
ÌÛÊÌÓ, ˜ÚÓ·˚ ‚ÏÂÒÚÓ ÊË‚Ó„Ó,
ÁÂÎﬁÌÓ„Ó ÎÂÒ‡ ÒÚÓﬂÎË Í‡ÍËÂÚÓ ·ÂÁÓ·‡ÁÌ˚Â ÔÓÎÂÌÌËˆ˚?
çÂ Ô‡‚‰‡ ÎË, ÒÚ‡Û¯Í‡ ÖÎ¸?
— ü ÌË˜Â„Ó ÌÂ ÁÌ‡˛ Ë ÌË˜Â„Ó
ÌÂ ÔÓÌËÏ‡˛, — „ÛÒÚÌÓ ÓÚ‚ÂÚËÎ‡
ÖÎ¸, ‚Á‰‡„Ë‚‡ﬂ ÓÚ ÛÊ‡Ò‡. — åÓﬁ „ÓÂ Ì‡ÒÚÓÎ¸ÍÓ ‚ÂÎËÍÓ, ˜ÚÓ ﬂ ÌÂ ÏÓ„Û
‰‡ÊÂ ÔÓ‰ÛÏ‡Ú¸ Ó ÒÎÛ˜Ë‚¯ÂÏÒﬂ...
ãÛ˜¯Â ·˚ÎÓ ÔÓ„Ë·ÌÛÚ¸ Ë ÏÌÂ ‚ÏÂÒÚÂ
Ò ‰Û„ËÏË, ˜ÚÓ·˚ ÌÂ ‚Ë‰ÂÚ¸ ‚ÒÂ„Ó, ˜ÚÓ
ÔÓËÒıÓ‰ËÎÓ Û ÏÂÌﬂ Ì‡ „Î‡Á‡ı. ÇÂ‰¸ ‚ÒÂ

27

˝ÚË ÒÛ·ÎÂÌÌ˚Â ‰ÂÂ‚¸ﬂ — ÏÓË ‰ÂÚË. ü ‡‰Ó‚‡Î‡Ò¸,
ÍÓ„‰‡ ÓÌË ·˚ÎË ÏÓÎÓ‰˚ÏË ‰ÂÂ‚ˆ‡ÏË, ‡‰Ó‚‡Î‡Ò¸,
„Îﬂ‰ﬂ, Í‡Í ÓÌË ‚ÂÒÂÎÓ ÓÒÎË, ÍÂÔÎË Ë ÔÓ‰ÌËÏ‡ÎËÒ¸
Í Ò‡ÏÓÏÛ ÌÂ·Û. çÂÚ, ˝ÚÓ ÛÊ‡ÒÌÓ... ü ÌÂ ÏÓ„Û ÌË „Ó‚ÓËÚ¸, ÌË ‰ÛÏ‡Ú¸!.. äÓÌÂ˜ÌÓ, Í‡Ê‰ÓÂ ‰ÂÂ‚Ó ÍÓ„‰‡-ÌË·Û‰¸ ‰ÓÎÊÌÓ ÔÓ„Ë·ÌÛÚ¸ ÓÚ ÒÓ·ÒÚ‚ÂÌÌÓÈ ÒÚ‡ÓÒÚË; ÌÓ
˝ÚÓ ÒÓ‚ÒÂÏ ÌÂ ÚÓ, ÍÓ„‰‡ ‚Ë‰Ë¯¸ ÒÛ·ÎÂÌÌ˚ÏË Ú˚Òﬂ˜Ë
‰ÂÂ‚¸Â‚ ‚ ‡Òˆ‚ÂÚÂ ÒËÎ, ÏÓÎÓ‰ÓÒÚË Ë Í‡ÒÓÚ˚.
ã˛‰Ë, ÒÛ·Ë‚¯ËÂ ‰ÂÂ‚¸ﬂ, ÔÓ˜ÚË ÒÓ‚ÒÂÏ ÌÂ „Ó‚ÓËÎË Ó ÌËı, ÚÓ˜ÌÓ ‚Òﬁ Ú‡Í ·˚ÎÓ, Í‡Í ‰ÓÎÊÌÓ ·˚Ú¸. éÌË
Á‡·ÓÚËÎËÒ¸ ÚÂÔÂ¸ Ó ÚÓÏ, Í‡Í ·˚ ÔÓÒÍÓÂÂ ‚˚‚ÂÁÚË Á‡„ÓÚÓ‚ÎÂÌÌ˚Â ‰Ó‚‡ Ë ÛÂı‡Ú¸ Ò‡ÏËÏ. åÓÊÂÚ ·˚Ú¸, Ëı

28

ÏÛ˜ËÎ‡ ÒÓ‚ÂÒÚ¸, ‡ ÏÓÊÂÚ ·˚Ú¸,
ËÏ Ì‡‰ÓÂÎÓ ÊËÚ¸ ‚ ÎÂÒÛ, — ‚ÂÌÂÂ, ÍÓÌÂ˜ÌÓ, ÔÓÒÎÂ‰ÌÂÂ.
ä ÌËÏ Ì‡ ÔÓÏÓ˘¸ ﬂ‚ËÎËÒ¸
‰Û„ËÂ. éÌË ‚ ÌÂÒÍÓÎ¸ÍÓ ‰ÌÂÈ
ÒÎÓÊËÎË ÔË„ÓÚÓ‚ÎÂÌÌ˚Â ‰Ó‚‡ Ì‡ ‚ÓÁ‡ Ë Û‚ÂÁÎË, ÓÒÚ‡‚Ë‚
Ó‰ÌË ÔÌË Ë ÍÛ˜Ë ÁÂÎﬁÌÓ„Ó ı‚ÓÓÒÚ‡. ÇÒﬂ ÁÂÏÎﬂ ·˚Î‡ ÛÒ˚Ô‡Ì‡ ˘ÂÔÍ‡ÏË Ë ÒÓÓÏ, Ú‡Í ˜ÚÓ
ÁËÏÌÂÏÛ ‚ÂÚÛ ÒÚÓËÎÓ ·ÓÎ¸¯Ëı
ıÎÓÔÓÚ Á‡Ò˚Ô‡Ú¸ ˝ÚÛ ·ÂÁÓ·‡ÁÌÛ˛ Í‡ÚËÌÛ Ò‚ÂÊËÏ, ÔÛ¯ËÒÚ˚Ï ÒÌÂ„ÓÏ.
— É‰Â ÊÂ ÒÔ‡‚Â‰ÎË‚ÓÒÚ¸? —
Ê‡ÎÓ‚‡Î‡Ò¸ ÇÂÚÛ ÒÚ‡‡ﬂ ÖÎ¸. —
óÚÓ Ï˚ Ò‰ÂÎ‡ÎË ˝ÚËÏ ÁÎ˚Ï Î˛‰ﬂÏ Ò ÊÂÎÂÁÌ˚ÏË ÚÓÔÓ‡ÏË?

29

— éÌË ÒÓ‚ÒÂÏ ÌÂ ÁÎ˚Â, ˝ÚË Î˛‰Ë, — ÓÚ‚ÂÚËÎ ÇÂÚÂ. — Ä ÔÓÒÚÓ Ú˚ ÏÌÓ„Ó„Ó ÌÂ ÁÌ‡Â¯¸, ˜ÚÓ ‰ÂÎ‡ÂÚÒﬂ
Ì‡ Ò‚ÂÚÂ.
— äÓÌÂ˜ÌÓ, ﬂ ÒËÊÛ ‰ÓÏ‡, ÌÂ ¯‡Ú‡˛Ò¸ ‚ÂÁ‰Â, Í‡Í
Ú˚, — Û„˛ÏÓ Á‡ÏÂÚËÎ‡ ÖÎ¸, ÌÂ‰Ó‚ÓÎ¸Ì‡ﬂ Á‡ÏÂ˜‡ÌËÂÏ Ò‚ÓÂ„Ó ÒÚ‡Ó„Ó ÁÌ‡ÍÓÏÓ„Ó. — Ñ‡ ﬂ Ë ÌÂ ÊÂÎ‡˛
ÁÌ‡Ú¸ ‚ÒÂı ÌÂÒÔ‡‚Â‰ÎË‚ÓÒÚÂÈ, Í‡ÍËÂ ‰ÂÎ‡˛ÚÒﬂ. åÌÂ
‰Ó‚ÓÎ¸ÌÓ Ò‚ÓÂ„Ó ‰ÓÏ‡¯ÌÂ„Ó ‰ÂÎ‡.
— í˚, ÇÂÚÂ, ÏÌÓ„Ó ı‚‡ÒÚ‡Â¯¸Òﬂ, — Á‡ÏÂÚËÎ‡ ‚ Ò‚Ó˛
Ó˜ÂÂ‰¸ ÒÚ‡‡ﬂ ÅÂÎÍ‡. — óÚÓ ÊÂ Ú˚ ÏÓÊÂ¯¸ ÁÌ‡Ú¸,
ÍÓ„‰‡ ‰ÓÎÊÂÌ ÔÓÒÚÓﬂÌÌÓ ÎÂÚÂÚ¸ ÒÎÓÏﬂ „ÓÎÓ‚Û ‚Òﬁ ‚ÔÂﬁ‰? èÓÚÓÏ, Ú˚ ‰ÂÎ‡Â¯¸ ˜‡ÒÚÓ ·ÓÎ¸¯ËÂ ÌÂÔËﬂÚÌÓÒÚË Ë ÏÌÂ Ë ‰ÂÂ‚¸ﬂÏ: Ì‡„ÓÌË¯¸ ıÓÎÓ‰Û, ÒÌÂ„Û...
— Ä ÍÚÓ ÎÂÚÓÏ „ÓÌËÚ Í ‚‡Ï ‰ÓÊ‰Â‚˚Â Ó·Î‡Í‡? äÚÓ
‚ÂÒÌÓ˛ Ó·ÒÛ¯ËÚ ÁÂÏÎ˛? äÚÓ?.. çÂÚ, ÏÌÂ ÌÂÍÓ„‰‡ Ò ‚‡ÏË ‡Á„Ó‚‡Ë‚‡Ú¸! — Â˘ﬁ ·ÓÎÂÂ ı‚‡ÒÚÎË‚Ó ÓÚ‚ÂÚËÎ
ÇÂÚÂ Ë ÛÎÂÚÂÎ. — èÓ˘‡ÈÚÂ ÔÓÍ‡...
— ë‡ÏÓı‚‡Î!.. — Á‡ÏÂÚËÎ‡ ‚ÒÎÂ‰ ÂÏÛ ÅÂÎÍ‡.

30

ë ÇÂÚÓÏ Û ÎÂÒ‡ ‚ÂÎËÒ¸ ËÒÍÓÌË ÌÂÔËﬂÚÌ˚Â Ò˜ﬁÚ˚
„Î‡‚Ì˚Ï Ó·‡ÁÓÏ ÁËÏÓÈ, ÍÓ„‰‡ ÓÌ ÔËÌÓÒËÎ ÒÚ‡¯Ì˚È ÒÂ‚ÂÌ˚È ıÓÎÓ‰ Ë ÒÛıÓÈ, Í‡Í ÚÓÎ˜ﬁÌÓÂ ÒÚÂÍÎÓ,
ÒÌÂ„. ÑÂÂ‚¸ﬂ Í ÒÂ‚ÂÛ ÔÓ‚ﬁÚ˚‚‡ÎËÒ¸ ÒÔËÌÓÈ Ë ÚﬂÌÛÎËÒ¸ Ò‚ÓËÏË ‚ÂÚ‚ﬂÏË Ì‡ ˛„, ÓÚÍÛ‰‡ ‚ÂﬂÎÓ ·Î‡„Ó‰‡ÚÌ˚Ï ÚÂÔÎÓÏ. çÓ ‚ „ÛÒÚÓÏ ÎÂÒÛ, „‰Â ‰ÂÂ‚¸ﬂ Á‡˘Ë˘‡ÎË ‰Û„ ‰Û„‡, ÇÂÚÂ ÏÓ„ ÏÓÓÁËÚ¸ ÚÓÎ¸ÍÓ
Ó‰ÌË ‚Â¯ËÌ˚, ‡ ÚÂÔÂ¸ ÓÌ Ò‚Ó·Ó‰ÌÓ „ÛÎﬂÎ ÔÓ ‚˚Û·ÎÂÌÌÓÏÛ ÏÂÒÚÛ, ÚÓ˜ÌÓ ıÓÁﬂËÌ, Ë ˝ÚÓ ÔË‚Ó‰ËÎÓ ÒÚ‡Û˛ ÖÎ¸ ‚ ÒÔ‡‚Â‰ÎË‚ÓÂ ÌÂ„Ó‰Ó‚‡ÌËÂ, Í‡Í Ë ÅÂÎÍÛ...

II
ç‡ÒÚÛÔËÎ‡ ‚ÂÒÌ‡. ÉÎÛ·ÓÍËÈ ÒÌÂ„
ÚÓ˜ÌÓ ÔËÒÂÎ, ÔÓÚÂÏÌÂÎ Ë Ì‡˜‡Î
Ú‡ﬂÚ¸. éÒÓ·ÂÌÌÓ ÒÍÓÓ ˝ÚÓ ÒÎÛ˜ËÎÓÒ¸ Ì‡ ÌÓ‚ÓÈ ÔÓÛ·Ë, „‰Â ‚ÂÒÂÌÌÂÂ ÒÓÎÌˆÂ ÔËÔÂÍ‡ÎÓ Ú‡Í „Óﬂ˜Ó.
Ç „ÛÒÚÓÏ ÎÂÒÛ, Ó·ÒÚÛÔ‡‚¯ÂÏ
ÔÓÛ·¸ ÒÓ ‚ÒÂı ÒÚÓÓÌ, ÒÌÂ„
Â˘ﬁ ÓÒÚ‡‚‡ÎÒﬂ, ‡ Ì‡ ÔÓÛ·Ë ÛÊÂ ‚˚ÒÚÛÔ‡ÎË
ÔÓ„‡ÎËÌ˚, ÒÌÂ„Ó‚‡ﬂ
‚Ó‰‡ Ò·Â„‡Î‡ Û˜¸ﬂÏË Í Ó‰ÌÓÏÛ ÏÂÒ-

31

ÚÛ, „‰Â ÔÓ‰ ÚÓÎÒÚ˚Ï Î¸‰ÓÏ ÒÔ‡Î‡ ÁËÏÌËÏ ÒÌÓÏ êÂ˜Í‡
ÅÂÁ˚ÏﬂÌÍ‡.
— óÚÓ ‚˚ ÏÂÌﬂ ·Û‰ËÚÂ ‡Ì¸¯Â ‚ÂÏÂÌË? — ‚Ó˜‡Î‡ ÓÌ‡. — ÇÓÚ ÒÌÂ„ ‚ ÎÂÒÛ ÒÚ‡ÂÚ, Ë ﬂ ÔÓÒÌÛÒ¸.
çÓ Âﬁ ‚Òﬁ-Ú‡ÍË ‡Á·Û‰ËÎË ‡Ì¸¯Â. èÓÒÌÛ‚¯ËÒ¸,
ÂÍ‡ ÌÂ ÛÁÌ‡Î‡ Ò‚ÓËı ·ÂÂ„Ó‚; ‚ÂÁ‰Â ·˚ÎÓ „ÓÎÓ Ë ÚÓ˜‡ÎË Ó‰ÌË ÔÌË.
— óÚÓ Ú‡ÍÓÂ ÒÎÛ˜ËÎÓÒ¸? — Û‰Ë‚ÎﬂÎ‡Ò¸ êÂ˜Í‡, Ó·‡˘‡ﬂÒ¸ Í Ó‰ËÌÓÍÓ ÒÚÓﬂ‚¯ÂÈ ÒÚ‡ÓÈ ÖÎË. — äÛ‰‡ ‰Â‚‡ÎÒﬂ ÎÂÒ?
ëÚ‡‡ﬂ ÖÎ¸ ÒÓ ÒÎÂÁ‡ÏË ‡ÒÒÍ‡Á‡Î‡ ÒÚ‡ÓÈ ÔËﬂÚÂÎ¸ÌËˆÂ Ó·Ó ‚ÒﬁÏ ÒÎÛ˜Ë‚¯ÂÏÒﬂ Ë ‰ÓÎ„Ó Ê‡ÎÓ‚‡Î‡Ò¸
Ì‡ Ò‚Ó˛ ÒÛ‰¸·Û.
— óÚÓ ÊÂ ﬂ ÚÂÔÂ¸ ·Û‰Û ‰ÂÎ‡Ú¸? — ÒÔ‡¯Ë‚‡Î‡
êÂ˜Í‡. — ê‡Ì¸¯Â ÎÂÒ Á‡‰ÂÊË‚‡Î ‚Î‡„Û, ‡ ÚÂÔÂ¸ ‚Òﬁ
‚˚ÒÓıÌÂÚ... çÂ ·Û‰ÂÚ ‚Î‡„Ë, — ÌÂ ·Û‰ÂÚ Ë ÎÂÒÌ˚ı ÍÎ˛˜ËÍÓ‚ Ò ıÓÎÓ‰ÌÓÈ ‚Ó‰ÓÈ. ÇÓÚ „ÓÂ!.. óÂÏ ﬂ ·Û‰Û ÔÓËÚ¸
ÔË·ÂÊÌÛ˛ Ú‡‚Û, ÍÛÒÚ˚ Ë ‰ÂÂ‚¸ﬂ? ü Ò‡Ï‡ ‚˚ÒÓıÌÛ Ò „Óﬂ...
Ä ‚ÂÒÂÌÌÂÂ ÒÓÎÌˆÂ ÔÓ‰ÓÎÊ‡ÎÓ Ì‡„Â‚‡Ú¸ ÁÂÏÎ˛. ÑÓıÌÛÎ ÚÂÔÎÓÏ ÔÂ‚˚È ‚ÂÒÂÌÌËÈ ‚ÂÚÂÓÍ, ÔËÎÂÚÂ‚¯ËÈ Ò ÚﬁÔÎÓ„Ó ÏÓﬂ. ç‡·ÛıÎË ÔÓ˜ÍË Ì‡ ·ÂﬁÁ‡ı, ‡ ÏÓıÌ‡Ú˚Â ‚ÂÚ‚Ë ÂÎÂÈ ÔÓÍ˚ÎËÒ¸ Ïﬂ„ÍËÏË,
Ò‚ÂÚÎ˚ÏË ÔÓ˜Í‡ÏË. ùÚÓ ·˚ÎË ÏÓÎÓ‰˚Â ÔÓ·Â„Ë ÌÓ‚ÓÈ ı‚ÓË, ‚˚„ÎﬂÌÛ‚¯ËÂ ÁÂÎﬁÌ˚ÏË „Î‡ÁÍ‡ÏË. óÂÂÁ
ÏÓÍ˚È, ÔÓ˜ÂÌÂ‚¯ËÈ ÒÌÂ„, ÚÓ˜ÌÓ ËÁ˙Â‰ÂÌÌ˚È ˜Â‚ﬂÏË, ÔÓ·ËÎÒﬂ Ò‚ÓÂÈ ÊﬁÎÚÓÈ „ÓÎÓ‚ÍÓÈ ÔÂ‚˚È

32

èÓ‰ÒÌÂÊÌËÍ Ë ‚ÂÒÂÎÓ ÍËÍÌÛÎ
ÚÓÌÂÌ¸ÍËÏ „ÓÎÓÒÍÓÏ:
— ÇÓÚ Ë ﬂ, ·‡Úˆ˚!.. èÓÁ‰‡‚Îﬂ˛ Ò ‚ÂÒÌÓÈ!
èÂÊ‰Â ‚ ÓÚ‚ÂÚ ÒÂÈ˜‡Ò ÊÂ
ÒÎ˚¯‡ÎÒﬂ ‚ÂÒﬁÎ˚È ¯ﬁÔÓÚ ÂÎÂÈ,
ÍË‚‡‚¯Ëı Ò‚ÓËÏË ‚ÂÚ‚ﬂÏË ÔÂ‚ÓÏÛ ‚ÂÒÂÌÌÂÏÛ „ÓÒÚ˛, ‡ ÚÂÔÂ¸
‚Òﬁ ÏÓÎ˜‡ÎÓ ÍÛ„ÓÏ, Ú‡Í, ˜ÚÓ
èÓ‰ÒÌÂÊÌËÍ ·˚Î ÌÂÔËﬂÚÌÓ
Û‰Ë‚ÎﬁÌ Ú‡ÍËÏ ÌÂ‰ÛÊÂÎ˛·Ì˚Ï
ÔËﬁÏÓÏ. äÓ„‰‡ ‡Á‚ÂÌÛÎ‡Ò¸
ˆ‚ÂÚÓ˜Ì‡ﬂ ÔÓ˜Í‡ Ë èÓ‰ÒÌÂÊÌËÍ
„ÎﬂÌÛÎ ÍÛ„ÓÏ ÊﬁÎÚ˚Ï „Î‡ÁÍÓÏ,
ÓÌ ‡ıÌÛÎ ÓÚ ËÁÛÏÎÂÌËﬂ: ‚ÏÂÒÚÓ
ÁÌ‡ÍÓÏ˚ı ‰ÂÂ‚¸Â‚ ÚÓ˜‡ÎË Ó‰ÌË ÔÌË; ‚ÂÁ‰Â ‚‡ÎﬂÎËÒ¸ ÍÛ˜Ë
ı‚ÓÓÒÚ‡, ˘ÂÔ Ë ÒÛ˜¸Â‚. ä‡ÚËÌ‡
ÔÂ‰ÒÚ‡‚ÎﬂÎ‡Ò¸ ‰Ó ÚÓ„Ó ÔÂ˜‡Î¸Ì‡ﬂ, ˜ÚÓ èÓ‰ÒÌÂÊÌËÍ ‰‡ÊÂ
Á‡ÔÎ‡Í‡Î.

33

— ÖÒÎË ·˚ ﬂ ÁÌ‡Î, ÚÓ ÎÛ˜¯Â ÓÒÚ‡ÎÒﬂ ·˚ ÒË‰ÂÚ¸ ÔÓ‰ ÁÂÏÎﬁÈ, — ÔÂ˜‡Î¸ÌÓ ÔÓ„Ó‚ÓËÎ ÓÌ, ÔÓ‚ﬁÚ˚‚‡ﬂÒ¸ Ì‡ Ò‚ÓÂÈ ÏÓıÌ‡ÚÓÈ ÌÓÊÍÂ. —
éÚ ÎÂÒ‡ ÓÒÚ‡ÎÓÒ¸ Ó‰ÌÓ ÍÎ‡‰·Ë˘Â.
ëÚ‡Û¯Í‡ ÖÎ¸ ÓÔﬂÚ¸ ‡ÒÒÍ‡Á‡Î‡ ÔÓ Ò‚Óﬁ ÒÚ‡¯ÌÓÂ
„ÓÂ, ‡ ÅÂÎÍ‡ ÔÓ‰Ú‚Â‰ËÎ‡ Âﬁ
ÒÎÓ‚‡. Ñ‡, ÁËÏÓÈ ÔËÂı‡ÎË Î˛‰Ë
Ò ÊÂÎÂÁÌ˚ÏË ÚÓÔÓ‡ÏË Ë ÒÛ·ËÎË
Ú˚Òﬂ˜Ë ‰ÂÂ‚¸Â‚, ‡ ÔÓÚÓÏ ËÁÂÁ‡ÎË
Ëı Ì‡ ‰Ó‚‡ Ë Û‚ÂÁÎË.
çÂ ÛÒÔÂÎ ˝ÚÓÚ ‡Á„Ó‚Ó ÍÓÌ˜ËÚ¸Òﬂ, Í‡Í ÔÓÍ‡Á‡ÎËÒ¸ ÔÂËÒÚ˚Â ÎËÒÚ¸ﬂ
Ô‡ÔÓÓÚÌËÍÓ‚. Ç „ÛÒÚÓÏ ‰ÂÏÛ˜ÂÏ
ÎÂÒÛ Ú‡‚‡ ÌÂ ‡ÒÚﬁÚ, ‡ ÏÓı Ë Ô‡ÔÓÓÚÌËÍ, — ÓÌË Î˛·ﬂÚ Ë ÔÓÎÛÒ‚ÂÚ
Ë Ò˚ÓÒÚ¸. àı Û‰Ë‚ÎÂÌËÂ ·˚ÎÓ
Â˘ﬁ ·ÓÎ¸¯Â.
— óÚÓ ÊÂ? ç‡Ï ÌË˜Â„Ó ÌÂ ÓÒÚ‡ﬁÚÒﬂ, Í‡Í ÚÓÎ¸ÍÓ ÛÈÚË ÓÚÒ˛‰‡, — ÒÛÓ‚Ó ÔÓ„Ó‚ÓËÎ Ò‡Ï˚È ·ÓÎ¸¯ÓÈ
è‡ÔÓÓÚÌËÍ. — å˚ ÌÂ ÔË‚˚ÍÎË
Ê‡ËÚ¸Òﬂ Ì‡ ÒÓÎÌˆÂ...
— à ÛıÓ‰ËÚÂ... — ‚ÂÒÂÎÓ ÓÚ‚ÂÚËÎ‡
ÁÂÎﬁÌ‡ﬂ í‡‚Í‡, ‚˚·Ë‚¯‡ﬂÒﬂ ÓÚÍÛ‰‡ÚÓ ËÁ-ÔÓ‰ ÒÓ‡ ÌÂÊÌ˚ÏË ÛÒËÍ‡ÏË.

34

— Ä Ú˚ ÓÚÍÛ‰‡ ‚ÁﬂÎ‡Ò¸? — ÒÛÓ‚Ó ÒÔÓÒËÎ‡ ÒÚ‡‡ﬂ ÖÎ¸ ÌÂÁ‚‡ÌÛ˛ „ÓÒÚ¸˛. — ê‡Á‚Â Ú‚Óﬁ
ÏÂÒÚÓ Á‰ÂÒ¸? ëÚÛÔ‡È Ì‡ ·ÂÂ„
ÂÍË, Í Ò‡ÏÓÈ ‚Ó‰Â...
ÇÂÒÂÎÓ Á‡ÒÏÂﬂÎ‡Ò¸ ÁÂÎﬁÌ‡ﬂ
í‡‚Í‡ Ì‡ ˝ÚÓ ‚Ó˜‡Ì¸Â. á‡˜ÂÏ
ÓÌ‡ ÔÓÈ‰ﬁÚ, ÍÓ„‰‡ ÂÈ Ë Á‰ÂÒ¸ ıÓÓ¯Ó? ÑÓ‚ÓÎ¸ÌÓ Ë Ò‚ÂÚ‡, Ë ÁÂÏÎË, Ë ‚ÓÁ‰Ûı‡. çÂÚ, ÓÌ‡ ÓÒÚ‡ÌÂÚÒﬂ ËÏÂÌÌÓ Á‰ÂÒ¸, Ì‡ ˝ÚÓÈ ÊËÌÓÈ
ÁÂÏÎÂ, Ó·‡ÁÓ‚‡‚¯ÂÈÒﬂ ËÁ ÔÂÂ„ÌË‚¯ÂÈ ı‚ÓË, ÏÓı‡ Ë ÒÛ˜¸Â‚.
— ä‡Í ﬂ ÔÓÔ‡Î‡ Ò˛‰‡? ÇÓÚ
ÒÚ‡ÌÌ˚È ‚ÓÔÓÒ! — Û‰Ë‚ÎﬂÎ‡Ò¸
í‡‚Í‡, ÛÎ˚·‡ﬂÒ¸. — ü ÔËÂı‡Î‡, Í‡Í ‚‡ÊÌ‡ﬂ ·‡˚Ìﬂ... åÂÌﬂ
ÔË‚ÂÁÎË ‚ÏÂÒÚÂ Ò ÒÂÌÓÏ, ÍÓÚÓÓÂ
ÂÎË ÎÓ¯‡‰Ë: ÒÂÌÓ-ÚÓ ÓÌË Ò˙ÂÎË, ‡ ﬂ
ÓÒÚ‡Î‡Ò¸. çÂÚ, ÏÌÂ Â¯ËÚÂÎ¸ÌÓ Á‰ÂÒ¸
Ì‡‚ËÚÒﬂ... Ç˚ ‰ÓÎÊÌ˚ ‡‰Ó‚‡Ú¸Òﬂ,
˜ÚÓ ﬂ ÔÓÍÓ˛ ‚Òﬁ ÁÂÎﬁÌ˚Ï, ËÁÛÏÛ‰Ì˚Ï ÍÓ‚ÓÏ.
— ÇÓÚ ˝ÚÓ ÏËÎÓ! — Á‡ÏÂÚËÎ‡
ÅÂÎÍ‡, ÒÎÛ¯‡‚¯‡ﬂ ‡Á„Ó‚Ó. —
èË¯Î‡ ÌÂËÁ‚ÂÒÚÌÓ ÓÚÍÛ‰‡, ‰‡
Â˘ﬁ ‡Á„Ó‚‡Ë‚‡ÂÚ... Ä ‚ÔÓ˜ÂÏ,

35

˜ÚÓ ÊÂ, ÔÛÒÚ¸ ‡ÒÚﬁÚ ÔÓÍ‡, ÓÒÓ·ÂÌÌÓ ÂÒÎË
ÒÛÏÂÂÚ Á‡Í˚Ú¸ ‚ÒÂ ˝ÚË ˘ÂÔ˚ Ë ÒÓ,
ÓÒÚ‡‚ÎÂÌÌ˚Â ‰Ó‚ÓÒÂÍ‡ÏË.
— ü ÌËÍÓÏÛ ÌÂ ÔÓÏÂ¯‡˛, —
Û‚ÂﬂÎ‡ í‡‚Í‡. — åÌÂ ÌÛÊÌÓ
Ú‡Í ÌÂÏÌÓ„Ó ÏÂÒÚ‡... ë‡ÏË ·Û‰ÂÚÂ ÔÓÚÓÏ ı‚‡ÎËÚ¸. Ä ‚ÓÚ ‚˚ ÎÛ˜¯Â Ó·‡ÚËÚÂ ‚ÌËÏ‡ÌËÂ ‚ÓÌ Ì‡
ÚÂ ÁÂÎﬁÌ˚Â ÎËÒÚÓ˜ÍË, ÍÓÚÓ˚Â
ÔÓ·Ë‚‡˛ÚÒﬂ ËÁ-ÔÓ‰ ˘ÂÔ: ˝ÚÓ
ÓÒËÌ‡. éÌ‡ ‚ÏÂÒÚÂ ÒÓ ÏÌÓÈ ÔËÂı‡Î‡ ‚ ÒÂÌÂ, Ë ÏÌÂ ‚Ò˛ ‰ÓÓ„Û
·˚ÎÓ „Ó¸ÍÓ. èÓ-ÏÓÂÏÛ, ÓÒËÌ‡ —
Ò‡ÏÓÂ „ÎÛÔÓÂ ‰ÂÂ‚Ó: ÍÂÔÓÒÚË ‚ ÌﬁÏ ÌËÍ‡ÍÓÈ, ‰‡ÊÂ
‰Ó‚‡ ËÁ ÌÂﬁ Ò‡Ï˚Â ÔÎÓıËÂ, ‡ ‡Á‡ÒÚ‡ÂÚÒﬂ Ú‡Í, ˜ÚÓ
‚ÒÂı ‚˚ÊË‚‡ÂÚ.
— çÛ, ˝ÚÓ ÛÊ ËÁ ÛÍ ‚ÓÌ! — Á‡‚Ó˜‡Î‡ ÒÚ‡‡ﬂ
ÖÎ¸. — èÓÎÓÊËÏ, ÒÚ‡˚È ÂÎ¸ÌËÍ ‚˚Û·ÎÂÌ, ÌÓ Ì‡ Â„Ó
ÏÂÒÚÂ ‚˚‡ÒÚÛÚ ÏÓÎÓ‰˚Â ﬁÎÓ˜ÍË... á‰ÂÒ¸ Ì‡¯Â ÒÚ‡ËÌÌÓÂ ÏÂÒÚÓ, Ë Ï˚ Â„Ó ÌËÍÓÏÛ ÌÂ ÛÒÚÛÔËÏ.
— äÓ„‰‡ Â˘ﬁ Ú‚ÓË ﬁÎÓ˜ÍË ‚˚‡ÒÚÛÚ, ‡ ÓÒËÌÌËÍ
Ú‡Í ‡Á‡ÒÚﬁÚÒﬂ, ˜ÚÓ ‚Òﬁ Á‡‰Û¯ËÚ, — Ó·˙ﬂÒÌËÎ‡ ÅÂÎÍ‡. — ü ˝ÚÓ ‚Ë‰ÂÎ‡ Ì‡ ‰Û„Ëı ÔÓÛ·ﬂı... éÒËÌ‡ ‚ÒÂ„‰‡
Á‡ÌËÏ‡Î‡ ˜ÛÊËÂ ÏÂÒÚ‡, ÍÓ„‰‡ ıÓÁﬂÂ‚‡ ÛÈ‰ÛÚ... à ‚˚‡ÒÚ‡ÂÚ ÓÌ‡ ÒÍÓÓ, Ë ÌÂÔËıÓÚÎË‚‡, ‰‡ Ë ÊË‚ﬁÚ ÌÂ‰ÓÎ„Ó. èÛÒÚÓÂ ‰ÂÂ‚Ó, ‚Â˜ÌÓ ˜ÚÓ-ÚÓ ·ÓÏÓ˜ÂÚ, ‡ ˜ÚÓ —
Ë ÌÂ ‡Á·Âﬁ¯¸. Ñ‡ Ë ÏÌÂ ÓÚ ÌÂ„Ó ÔÓÊË‚˚ ÌËÍ‡ÍÓÈ.

36

Ç Ó‰ÌÛ ‚ÂÒÌÛ Ì‡ Ò‚ÂÊÂÈ ÔÓÛ·Ë ﬂ‚ËÎËÒ¸ Â˘ﬁ ÌÓ‚˚Â „ÓÒÚË, ÍÓÚÓ˚Â Ë Ò‡ÏË ÌÂ ÛÏÂÎË Ó·˙ﬂÒÌËÚ¸, ÓÚÍÛ‰‡ ﬂ‚ËÎËÒ¸ Ò˛‰‡. íÛÚ ·˚ÎË Ë ÏÓÎÓ‰˚Â ﬂ·ËÌÍË, Ë ˜ÂﬁÏÛı‡, Ë Ï‡ÎËÌÌËÍË, Ë ÓÎ¸ıË, Ë ÍÛÒÚ˚ ÒÏÓÓ‰ËÌ˚, Ë
‚Â·‡; ‚ÒÂ ˝ÚË ÔÓÓ‰˚ Ê‡ÎËÒ¸ „Î‡‚Ì˚Ï Ó·‡ÁÓÏ Í ÂÍÂ, ÓÚÚÂÒÌﬂﬂ Ó‰Ì‡ ‰Û„Û˛, ˜ÚÓ·˚ Á‡ı‚‡ÚËÚ¸ ÏÂÒÚÂ˜ÍÓ
ÔÓÎÛ˜¯Â. ëÒÓËÎËÒ¸ ÓÌË ÛÊ‡ÒÌÓ, Ú‡Í ˜ÚÓ ÒÚ‡‡ﬂ ÖÎ¸
ÒÏÓÚÂÎ‡ Ì‡ ÌËı, Í‡Í Ì‡ ‡Á·ÓÈÌËÍÓ‚ ËÎË ÏÂÎÍËı ‚ÓË¯ÂÍ, ÍÓÚÓ˚Â ÌËÍ‡Í ÌÂ ÏÓ„ÎË ‡Á‰ÂÎËÚ¸ ÔÓÔ‡‚¯Û˛Òﬂ ‚ ÛÍË Î‡ÍÓÏÛ˛ ‰Ó·˚˜Û.
— ù, ÔÛÒÚ¸ Ëı, — ÛÒÔÓÍ‡Ë‚‡Î‡ Âﬁ ÅÂÎÍ‡. — èÛÒÚ¸
ÒÒÓﬂÚÒﬂ Ë ‚˚„ÓÌﬂ˛Ú ‰Û„ ‰Û„‡. çÛÊÌÓ ÔÓ‰ÓÊ‰‡Ú¸,
ÒÚ‡Û¯Í‡. íÓÎ¸ÍÓ ·˚ ÔÓ·ÓÎ¸¯Â ÛÓ‰ËÎÓÒ¸ ¯Ë¯ÂÍ, ‡ ËÁ
¯Ë¯ÂÍ ‚˚Ô‡‰ÂÚ ÒÂÏﬂ Ë Ì‡Ó‰ﬂÚÒﬂ Ï‡ÎÂÌ¸ÍËÂ ﬁÎÓ˜ÍË.

37

— ì ÚÂ·ﬂ ÚÓÎ¸ÍÓ Ë Á‡·ÓÚ˚, ˜ÚÓ Ó ¯Ë¯Í‡ı! — ÛÍÓËÎ‡ ÖÎ¸ ÎÛÍ‡‚Û˛ Î‡ÍÓÏÍÛ. — ÇÒﬂÍÓÏÛ, ‚Ë‰ÌÓ, ‰Ó ÒÂ·ﬂ...
èÓÛ·¸ Á‡ÓÒÎ‡ ‚Òﬂ ‚ Ó‰ÌÛ ‚ÂÒÌÛ Ë ÌÓ‚ÓÈ Ú‡‚ÓÈ,
Ë ÌÓ‚˚ÏË ‰Â‚ÂÒÌ˚ÏË ÔÓÓ‰‡ÏË, Ú‡Í ˜ÚÓ Ó ÒÛÏ‡˜Ì˚ı Ô‡ÔÓÓÚÌËÍ‡ı ÌÂ ·˚ÎÓ Á‰ÂÒ¸ Ë ÔÓÏËÌÛ. Ç ÁÂÎﬁÌÓÈ, ÒÓ˜ÌÓÈ Ú‡‚Â ÔÂÒÚÂÎË Ë ÙËÓÎÂÚÓ‚˚Â ÍÓÎÓÍÓÎ¸˜ËÍË, Ë ÔÓÎÂ‚‡ﬂ ÓÁÓ‚‡ﬂ „‚ÓÁ‰ËÍ‡, Ë „ÓÎÛ·˚Â
ÌÂÁ‡·Û‰ÍË, Ë Î‡Ì‰˚¯Ë, Ë ÙË‡ÎÍË, Ë Ô‡ıÛ˜ËÈ ¯‡ÎÙÂÈ, Ë ÓÁÓ‚˚Â ÒÚÂÎÍË Ë‚‡Ì-˜‡ﬂ. çÂ‰‡‚Ìﬂﬂ ÒÏÂÚ¸
ÒÏÂÌËÎ‡Ò¸ ﬂÍÓÈ ÊËÁÌ¸˛ ÏÓÎÓ‰ÓÈ ÔÓÓÒÎË; ‡ ‚ ÌÂÈ
Á‡˜ËËÍ‡Î‡, Á‡Ò‚ËÒÚÂÎ‡ Ë ‡ÒÒ˚Ô‡Î‡Ò¸ ‚ÂÒﬁÎ˚ÏË
ÚÂÎﬂÏË ‡ÁÌ‡ﬂ ÏÂÎÍ‡ﬂ ÔÚË˜Í‡, ÍÓÚÓ‡ﬂ ÌÂ Î˛·ËÚ
„ÎÛıÓ„Ó ÎÂÒ‡ Ë ‰ÂÊËÚÒﬂ ÔÓ ÓÔÛ¯Í‡Ï Ë ÏÂÎÍËÏ Á‡ÓÒÎﬂÏ. èËÍÓ‚˚ÎﬂÎ ‚ Ò‚ÓËı ‚‡ÎÂÌÍ‡ı Ë ÍÓÒÓÈ Á‡ÈÍ‡: ˘ËÔÌÛÎ Ó‰ÌÛ Ú‡‚ÍÛ, ÔÓÔÓ·Ó‚‡Î ‰Û„Û˛, ÔÓ„˚Á ÚÂÚ¸˛ Ë ‚ÂÒÂÎÓ ÒÍ‡Á‡Î ÅÂÎÍÂ:
— ùÚÓ ÔÓ‚ÍÛÒÌÂÂ ·Û‰ÂÚ Ú‚ÓËı ¯Ë¯ÂÍ... èÓÔÓ·ÛÈ-Í‡!..

III
ë ÚÂı ÔÓ Í‡Í ‚˚Û·ËÎË ÎÂÒ Û ÂÍË, ÔÓ¯ÎÓ ÛÊÂ ÌÂÒÍÓÎ¸ÍÓ ÎÂÚ, Ë ÔÓÛ·¸ Ò‰ÂÎ‡Î‡Ò¸ ÌÂÛÁÌ‡‚‡ÂÏÓÈ. ë ‚Â¯ËÌ˚ ÒÚ‡ÓÈ ÖÎË ‚Ë‰ÌÂÎÓÒ¸ ÚÓ˜ÌÓ ÒÔÎÓ¯ÌÓÂ ÁÂÎﬁÌÓÂ
ÓÁÂÓ, ‡ÁÎË‚¯ÂÂÒﬂ ‚ ‡ÏÂ ÚﬁÏÌÓ„Ó ÂÎ¸ÌËÍ‡, Ó·ÒÚÛÔË‚¯Â„Ó ÔÓÛ·¸ ÒÓ ‚ÒÂı ÒÚÓÓÌ ÁÛ·˜‡ÚÓÈ ÒÚÂÌÓÈ.

39

ëÚ‡‡ﬂ ÅÂÎÍ‡, ·˚‚¯‡ﬂ Ò‚Ë‰ÂÚÂÎ¸ÌËˆÂÈ
ÔÓÛ·ÍË, ÛÒÔÂÎ‡ ‚ ˝ÚÓ ‚ÂÏﬂ ÛÏÂÂÚ¸, ÓÒÚ‡‚Ë‚ ˆÂÎÓÂ „ÌÂÁ‰Ó ÏÓÎÓ‰ÂÌ¸ÍËı ·ÂÎÓ˜ÂÍ,
ÂÁ‚Ë‚¯ËıÒﬂ Ë Ô˚„‡‚¯Ëı ‚ ÏÓıÌ‡ÚÓÈ ÁÂÎÂÌË ÒÚ‡ÓÈ ÖÎË.
— èÓÒÏÓÚËÚÂ-Í‡, ˜ÚÓ Ú‡Ï ‰ÂÎ‡ÂÚÒﬂ, Ì‡ ÂÍÂ, —
ÔÓÒËÎ‡ ÒÚ‡Û¯Í‡ ÖÎ¸ Ò‚ÓËı ·ÓÈÍËı Í‚‡ÚË‡ÌÚÓÍ. — åÂÌﬂ ÛÊ‡ÒÌÓ ˝ÚÓ ·ÂÒÔÓÍÓËÚ... ä‡ÊÂÚÒﬂ, ‰Ó‚ÓÎ¸ÌÓ Á‰ÂÒ¸ Ì‡·‡ÎÓÒ¸ ‚ÒﬂÍËı ‰ÂÂ‚¸Â‚, ‡ Ë‰ÛÚ ‚Òﬁ
ÌÓ‚˚Â... ç‡ÒËÎ¸ÌÓ ÎÂÁÛÚ ‚ÔÂﬁ‰, ÔÓ‰Ë‡˛ÚÒﬂ, ‰Û¯‡Ú
‰Û„ ‰Û„‡, — ˝ÚÓ ÏÂÌﬂ Û‰Ë‚ÎﬂÂÚ! åÌÂ, Ì‡ÍÓÌÂˆ, Ì‡‰ÓÂÎË ˝Ú‡ ÒÛÏ‡ÚÓı‡ Ë ÔÓÒÚÓﬂÌÌ˚Â ‡Á‰Ó˚... èÂÊ‰Â
·˚ÎÓ Ú‡Í ÚËıÓ Ë ˜ËÌÌÓ, Í‡Ê‰ÓÂ ‰ÂÂ‚Ó ÁÌ‡ÎÓ Ò‚Óﬁ ÏÂÒÚÓ, ‡ ÚÂÔÂ¸ ÚÓ˜ÌÓ Ò ÛÏ‡ ‚ÒÂ ÒÓ¯ÎË...
ÅÂÎÓ˜ÍË Ô˚„‡ÎË Í ÂÍÂ Ë ÒÂÈ˜‡Ò ÊÂ ÔËÌÓÒËÎË
ÌÂ‚ÂÒﬁÎ˚È ÓÚ‚ÂÚ:
— èÎÓıÓ, ·‡·Û¯Í‡ ÖÎ¸... èÓ ÂÍÂ ‚‚Âı ÔÓ‰ÌËÏ‡˛ÚÒﬂ ÌÓ‚˚Â Ú‡‚˚ Ë ˆ‚ÂÚ˚, ÌÓ‚˚Â ÍÛÒÚ‡ÌËÍË, Ë ‚Òﬁ ˝ÚÓ

40

ÒÚÂÏËÚÒﬂ Ì‡ ÔÓÛ·¸, ˜ÚÓ·˚ Á‡ı‚‡ÚËÚ¸ ıÓÚ¸ Í‡ÍÓÈ-ÌË·Û‰¸ ÍÛÒÓÍ ÁÂÏÎË.
— ù, ÔÛÒÚ¸ Ë‰ÛÚ: ÏÌÂ ÚÂÔÂ¸ ‚Òﬁ ‡‚ÌÓ, — ÔÂ˜‡Î¸ÌÓ ¯ÂÔÚ‡Î‡ ÒÚ‡Û¯Í‡ ÖÎ¸. — åÌÂ Ë ÊËÚ¸ ÓÒÚ‡ÎÓÒ¸
ÌÂ‰ÓÎ„Ó.
ÇÂÏﬂ ‚ ÎÂÒÛ ¯ÎÓ ÒÍÓÂÂ, ˜ÂÏ ‚ „ÓÓ‰‡ı, „‰Â ÊË‚ÛÚ Î˛‰Ë. ÑÂÂ‚¸ﬂ Ò˜ËÚ‡ÎË Â„Ó ÌÂ „Ó‰‡ÏË, ‡ ‰ÂÒﬂÚÍ‡ÏË ÎÂÚ. èÓËÒıÓ‰ËÎÓ ˝ÚÓ, ‚ÂÓﬂÚÌÓ, ÔÓÚÓÏÛ, ˜ÚÓ ‰ÂÂ‚¸ﬂ ÊË‚ÛÚ „Ó‡Á‰Ó ‰ÓÎ¸¯Â Î˛‰ÂÈ Ë ‡ÒÚÛÚ ÏÂ‰ÎÂÌÌÂÂ.
ë ‰Û„ÓÈ ÒÚÓÓÌ˚, ÒÛ˘ÂÒÚ‚Ó‚‡ÎË Ó‰ÌÓÎÂÚÌËÂ ‡ÒÚÂÌËﬂ, ‰Îﬂ ÍÓÚÓ˚ı ‚ÂÒ¸ ÍÛ„ ÊËÁÌË ÒÓ‚Â¯‡ÎÒﬂ ‚ Ó‰ÌÓ
ÎÂÚÓ, — ÓÌË Ó‰ËÎËÒ¸ ‚ÂÒÌÓÈ Ë ÛÏË‡ÎË ÓÒÂÌ¸˛. äÛÒÚ‡ÌËÍË ÊËÎË ‰ÂÒﬂÚ¸-‰‚‡‰ˆ‡Ú¸ ÎÂÚ, ‡ ÔÓÚÓÏ Ì‡˜ËÌ‡ÎË ıËÂÚ¸, ÚÂﬂÎË ÎËÒÚ¸ﬂ Ë ÔÓÒÚÂÔÂÌÌÓ Á‡Ò˚ı‡ÎË. ãËÒÚ‚ÂÌÌ˚Â ‰ÂÂ‚¸ﬂ ÊËÎË Â˘ﬁ ‰ÓÎ¸¯Â, ÌÓ ‰Ó ÒÚ‡ ÎÂÚ
‚˚ÊË‚‡ÎË Ó‰ÌË ÎËÔ˚ Ë ·ÂﬁÁ˚, ‡ ÓÒËÌ˚, ˜ÂﬁÏÛıË Ë
ﬂ·ËÌ˚ ÔÓ„Ë·‡ÎË, ÌÂ ‰ÓÊË‚ Ë ÔÓÎÓ‚ËÌ˚. ë ÎËÒÚ‚ÂÌÌ˚ÏË ‰ÂÂ‚¸ﬂÏË ÔË¯ÎË Ë Ò‚ÓË Ú‡‚˚, Ë
ˆ‚ÂÚ˚, Ë ÍÛÒÚ‡ÌËÍË — ˝Ú‡ ‚ÂÒﬁÎ‡ﬂ
ÁÂÎﬁÌ‡ﬂ Ò‚ËÚ‡, ÍÓÚÓ‡ﬂ ÌÂ ‚ÒÚÂ˜‡ÂÚÒﬂ ‚ „ÎÛıËı ı‚ÓÈÌ˚ı ÎÂÒ‡ı,

41

„‰Â ÌÂ‰ÓÒÚ‡ﬁÚ ÒÓÎÌˆ‡ Ë ‚ÓÁ‰Ûı‡
Ë „‰Â ÏÓ„ÛÚ ÊËÚ¸ Ó‰ÌË Ô‡ÔÓÓÚÌËÍË, ÏıË Ë ÎË¯‡ÈÌËÍË.
ÉÎ‡‚Ì˚ÏË ‰ÂÈÒÚ‚Û˛˘ËÏË
ÎËˆ‡ÏË Ì‡ ÔÓÛ·Ë ﬂ‚ÎﬂÎËÒ¸ ÚÂÔÂ¸ êÂÍ‡ ÅÂÁ˚ÏﬂÌÍ‡ Ë ÇÂÚÂ, — ÓÌË ‚ÏÂÒÚÂ ÌÂÒÎË Ò‚ÂÊËÂ
ÒÂÏÂÌ‡ ÌÓ‚˚ı ‡ÒÚÂÌËÈ Ë ÎÂÒÌ˚ı
ÔÓÓ‰, Ë Ú‡ÍËÏ Ó·‡ÁÓÏ ÔÓËÒıÓ‰ËÎÓ ÔÂÂ‰‚ËÊÂÌËÂ ‡ÒÚËÚÂÎ¸ÌÓÒÚË. óÂÂÁ ‰‚‡‰ˆ‡Ú¸ ÎÂÚ
‚Òﬂ ÔÓÛ·¸ Á‡ÓÒÎ‡ „ÛÒÚ˚Ï
ÒÏÂ¯‡ÌÌ˚Ï ÎÂÒÓÏ, ÚÓ˜ÌÓ ÁÂÎﬁÌ‡ﬂ ˘ﬁÚÍ‡. èÓÒÚÓÓÌÌËÈ „Î‡Á ÌË˜Â„Ó Á‰ÂÒ¸ ÌÂ ‡ÁÓ·‡Î ·˚, — Ú‡Í
ÔÂÂÏÂ¯‡ÎËÒ¸ ‡ÁÌ˚Â ÔÓÓ‰˚ ‰ÂÂ‚¸Â‚. áÂÎﬁÌ‡ﬂ Ú‡‚‡ Ë ˆ‚ÂÚ˚
ÔÂ‚˚ÏË ÔÓÍ˚ÎË Ò‚ÂÊÛ˛ ÔÓÛ·¸, ‡ ÚÂÔÂ¸ ÓÌË ‰ÓÎÊÌ˚ ·˚ÎË
ÓÚÒÚÛÔËÚ¸ Ì‡ ·ÂÂ„ ÂÍË Ë ÎÂÒÌ˚Â
ÓÔÛ¯ÍË, ÔÓÚÓÏÛ ˜ÚÓ ‚ „ÛÒÚÓÈ Á‡ÓÒÎË ËÏ ‰ÂÎ‡ÎÓÒ¸ ‰Û¯ÌÓ ‰‡ Ë
ÒÓÎÌˆ‡ ÌÂ ı‚‡Ú‡ÎÓ.
çÓ ÒÂ‰Ë Ò‚ÂÚÎÓÈ ÁÂÎÂÌË ÎËÒÚ‚ÂÌÌ˚ı ÔÓÓ‰ ÒÍÓÓ ÔÓÍ‡Á‡ÎËÒ¸
ÁÂÎﬁÌ˚Â ÒÚÂÎÍË ÏÓÎÓ‰˚ı ﬁÎÓ˜ÂÍ, — ÓÌË ˆÂÎÓÈ ÒÂÏ¸ﬁÈ ÓÍÛÊ‡ÎË

42

ÒÚ‡Û˛, ‰ÛÔÎËÒÚÛ˛ ÂÎ¸ Ë, ÚÓ˜ÌÓ ‰ÂÚË, ‡ÒÒ˚Ô‡ÎËÒ¸ ÔÓ ÓÔÛ¯ÍÂ ÓÒÚ‡‚¯ÂÈÒﬂ ÌÂÚÓÌÛÚÓÈ ÒÚÂÌ˚ ÒÚ‡Ó„Ó
‰ÂÏÛ˜Â„Ó ÂÎ¸ÌËÍ‡.
— çÂ ÔÛÒÍ‡ÈÚÂ Ëı! — ÍË˜‡Î‡
„Ó¸Í‡ﬂ éÒËÌ‡, ¯ÂÎÂÒÚﬂ Ò‚ÓËÏË
‰ÓÊ‡‚¯ËÏË ÎËÒÚËÍ‡ÏË. — ùÚÓ
ÏÂÒÚÓ Ì‡¯Â... ÇÓÚ Í‡Í ÓÌË ÔÓ‰Ë‡˛ÚÒﬂ. èÓÊ‡ÎÛÈ, Ë Ì‡Ò ‚˚„ÓÌﬂÚ...
— çÛ, ˝ÚÓ Â˘ﬁ Ï˚ ÔÓÒÏÓÚËÏ, —
ÒÔÓÍÓÈÌÓ ÓÚ‚ÂÚËÎË ÁÂÎﬁÌ˚Â ÅÂﬁÁÍË. — Ä Ï˚ ÌÂ ‰‡‰ËÏ ËÏ Ò‚ÂÚÛ...
á‡„Ó‡ÊË‚‡ÈÚÂ ËÏ ÒÓÎÌˆÂ, — ÓÚÌËÏ‡ÈÚÂ ËÁ ÁÂÏÎË ‚ÒÂ ÒÓÍË. å˚
Â˘ﬁ ÔÓÒÏÓÚËÏ, ˜¸ﬂ ‚ÓÁ¸ÏﬁÚ...
á‡‚ﬂÁ‡Î‡Ò¸ ÓÚ˜‡ﬂÌÌ‡ﬂ ‚ÓÈÌ‡,
ÍÓÚÓ‡ﬂ ÓÒÓ·ÂÌÌÓ ÒÚ‡¯Ì‡ ·˚Î‡
ÚÂÏ, ˜ÚÓ ÓÌ‡ ÒÓ‚Â¯‡Î‡Ò¸ ÏÓÎ˜‡,
·ÂÁ Ï‡ÎÂÈ¯Â„Ó Á‚ÛÍ‡. ùÚÓ ·˚Î‡
Ó·˘‡ﬂ ‚ÓÈÌ‡ ÎËÒÚ‚ÂÌÌ˚ı ÔÓÓ‰
ÔÓÚË‚ ÏÓÎÓ‰ÓÈ ı‚ÓÈÌÓÈ ÔÓÓÒÎË. ÅÂﬁÁ˚ Ë ÓÒËÌ˚ ÔÓÚﬂ„Ë‚‡ÎË
Ò‚ÓË ‚ÂÚ‚Ë, ˜ÚÓ·˚ Á‡„ÓÓ‰ËÚ¸ ÒÓÎÌÂ˜Ì˚Â ÎÛ˜Ë, Ô‡‰‡‚¯ËÂ Ì‡ ÏÓÎÓ‰˚Â ﬁÎÓ˜ÍË. çÛÊÌÓ ·˚ÎÓ ‚Ë‰ÂÚ¸,
Í‡Í ÚÓÏËÎËÒ¸ ·ÂÁ ÒÓÎÌˆ‡ ˝ÚË ÌÂÒ˜‡ÒÚÌ˚Â ﬁÎÓ˜ÍË, Í‡Í ÓÌË Á‡‰˚ı‡-

43

ÎËÒ¸, ıËÂÎË Ë Á‡Ò˚ı‡ÎË. Ö˘ﬁ ÒËÎ¸ÌÂÂ ¯Î‡ ‚ÓÈÌ‡ ÔÓ‰
ÁÂÏÎﬁÈ, „‰Â ‚ ÚÂÏÌÓÚÂ ÌÂÛÚÓÏËÏÓ ‡·ÓÚ‡ÎË ÌÂÊÌ˚Â
ÍÓÌË, ÒÓÒ‡‚¯ËÂ ÔËÚ‡ÚÂÎ¸ÌÛ˛ ‚Î‡„Û. äÓÂ¯ÍË Ú‡‚˚ Ë ˆ‚ÂÚÓ‚ ‡·ÓÚ‡ÎË ‚ Ò‡ÏÓÏ ‚ÂıÌÂÏ ÒÎÓÂ ÔÓ˜‚˚,
„ÎÛ·ÊÂ Ëı Á‡˚‚‡ÎËÒ¸ ÍÓÌË ÍÛÒÚ‡ÌËÍÓ‚, ‡ Â˘ﬁ
„ÎÛ·ÊÂ ¯ÎË ÍÓÌË ·ÂﬁÁ Ë ÏÓÎÓ‰ÂÌ¸ÍËı ﬁÎÓ˜ÂÍ. í‡Ï,
‚ ÚÂÏÌÓÚÂ, ÓÌË ÔÂÂÔÎÂÚ‡ÎËÒ¸ ÏÂÊ‰Û ÒÓ·ÓÈ, Í‡Í ÚÓÌÍËÂ ·ÂÎ˚Â ‚ÓÎÓÒ˚.
— ÑÛÊÌÂÂ ‡·ÓÚ‡ÈÚÂ, ‰ÂÚÍË! — Ó·Ó‰ﬂÎ‡ Ëı ÒÚ‡‡ﬂ ÖÎ¸. — çÂ ÚÂﬂÈÚÂ ‚ÂÏÂÌË...
ÇÒﬂ ·Â‰‡ ·˚Î‡ ‚ ÚÓÏ, ˜ÚÓ ·ÂﬁÁ˚ ÓÒÎË ·˚ÒÚÂÂ
ﬁÎÓ˜ÂÍ, ÌÓ, Ò ‰Û„ÓÈ ÒÚÓÓÌ˚, ﬁÎÓ˜ÍË ÓÒÚ‡‚‡ÎËÒ¸ ÁÂÎﬁÌ˚ÏË ÍÛ„Î˚È „Ó‰ Ë ÔÓÎ¸ÁÓ‚‡ÎËÒ¸ Ó‰ÌË Ò‚ÂÚÓÏ Ë
ÒÓÎÌˆÂÏ, ÔÓÍ‡ ·ÂﬁÁÍË ÒÔ‡ÎË ÁËÏÌËÏ ÒÌÓÏ.
— Å‡·Û¯Í‡, Ì‡Ï ÚÛ‰ÌÓ, — Ê‡ÎÓ‚‡ÎËÒ¸ ›ÎÓ˜ÍË
Í‡Ê‰Û˛ ‚ÂÒÌÛ. — é‰ÓÎÂ˛Ú Ì‡Ò ·ÂﬁÁ˚ ÎÂÚÓÏ. éÌË ‚ Ó‰ÌÓ ÎÂÚÓ ‚˚‡ÒÚÛÚ ·ÓÎ¸¯Â, ˜ÂÏ Ï˚ — ‚ ‰‚‡ „Ó‰‡.
— àÏÂÈÚÂ ÚÂÔÂÌËÂ, ‰ÂÚÍË! çË˜Â„Ó ‰‡ÓÏ ÌÂ
‰‡ﬁÚÒﬂ, ‡ ‚Òﬁ ‰Ó·˚‚‡ÂÚÒﬂ ÚﬂÊﬁÎ˚Ï ÚÛ‰ÓÏ...
ÑÛÊÌÂÂ ‡·ÓÚ‡ÈÚÂ!..

44

äÛÒÚ˚ ÓÚÒÚÛÔËÎË ÔÂ‚˚ÏË; ËÏ ÌÂ˜Â„Ó ·˚ÎÓ
Á‰ÂÒ¸ ‰ÂÎ‡Ú¸. éÌË ÒÍÓÏÌÓ ËÒ˜ÂÁÎË, ÛÒÚÛÔË‚ ÏÂÒÚÓ ·ÓÎÂÂ ÒËÎ¸Ì˚Ï ÎÂÒÌ˚Ï ÔÓÓ‰‡Ï. åÓÎÓ‰ÓÏÛ
ÓÒËÌÌËÍÛ ÔËıÓ‰ËÎÓÒ¸ Ú‡ÍÊÂ ÔÎÓıÓ: Â„Ó ÚÂÒÌËÎË ·ÂﬁÁ˚.
— Ç˚ ˝ÚÓ ˜ÚÓ ÊÂ ‰ÂÎ‡ÂÚÂ? — ÒÔÓÒËÎË éÒËÌ˚. —
å˚ ÔÂÊ‰Â ‚‡Ò ÔË¯ÎË Ò˛‰‡, ‡ ‚˚ Ì‡Ò ÊÂ Ì‡˜ËÌ‡ÂÚÂ ‚˚ÊË‚‡Ú¸... ùÚÓ ·ÂÒÒÓ‚ÂÒÚÌÓ!..
— Ç˚ Ì‡ıÓ‰ËÚÂ, ˜ÚÓ ·ÂÒÒÓ‚ÂÒÚÌÓ? — ÒÏÂﬂÎËÒ¸ ‚ÂÒﬁÎ˚Â ÅÂﬁÁÍË. — íÓÎ¸ÍÓ Ï˚ ÌËÒÍÓÎ¸ÍÓ ÌÂ
‚ËÌÓ‚‡Ú˚... Ç‡Ò ‚Òﬁ ‡‚ÌÓ ‚˚„ÓÌﬂÚ ÓÚÒ˛‰‡
‚ÓÚ ˝ÚË ﬁÎÓ˜ÍË, Í‡Í ÚÓÎ¸ÍÓ ÓÌË ÔÓ‰‡ÒÚÛÚ. Ç˚ ÛÊ ÎÛ˜¯Â ÛıÓ‰ËÚÂ Ò‡ÏË ÔÓ‰Ó·ÛÔÓÁ‰ÓÓ‚Û Ë ÔÓË˘ËÚÂ ÒÂ·Â ‰Û„Ó„Ó ÏÂÒÚ‡. íÓÎ¸ÍÓ ÏÂ¯‡ÂÚÂ Ì‡Ï.
— å˚ ËÏ ÏÂ¯‡ÂÏ?! å˚ ËÏ ÏÂ¯‡ÂÏ?! — ¯ÂÔÚ‡ÎË Ó„Ó˜ﬁÌÌ˚Â ÎËÒÚËÍË
·Â‰ÌÓÈ éÒËÌ˚. — ùÚÓ Ì‡Á˚‚‡ÂÚÒﬂ
ÔÓÒÚÓ Ì‡ı‡Î¸ÒÚ‚ÓÏ. Ç˚ ÔÓÎ¸ÁÛÂÚÂÒ¸ Ô‡‚ÓÏ ÒËÎ¸ÌÓ„Ó. Ñ‡... äÓ„‰‡-ÌË·Û‰¸ ‚˚ ‡ÒÍ‡ÂÚÂÒ¸, ÍÓ„‰‡ Ò‡ÏËÏ ÔË‰ﬁÚÒﬂ ÔÎÓıÓ...

45

— Äı, ÓÚÒÚ‡Ì¸ÚÂ, Ì‡‰ÓÂÎË! çÂÍÓ„‰‡ Ì‡Ï ‡Á„Ó‚‡Ë‚‡Ú¸ Ò ‚‡ÏË...
èÎÓıÓ ÔË¯ÎÓÒ¸ ÓÒËÌÍ‡Ï, ÍÓ„‰‡ Ëı Á‡„Ì‡ÎË ‚ Ò‡Ï˚È Û„ÓÎ ÔÓÛ·Ë; Ò Ó‰ÌÓÈ ÒÚÓÓÌ˚ Ì‡ ÌËı Ì‡ÒÚÛÔ‡Î ÏÓÎÓ‰ÓÈ ·ÂÂÁÌﬂÍ, ‡ Ò ‰Û„ÓÈ — ÏÓÎÓ‰‡ﬂ ÂÎÓ‚‡ﬂ ÔÓÓÒÎ¸.
— Å‡Ú˛¯ÍË, ÔÓ„Ë·‡ÂÏ! — ÍË˜‡ÎË ÌÂÒ˜‡ÒÚÌ˚Â
éÒËÌÍË. — ÉÓÒÔÓ‰‡, ˜ÚÓ ÊÂ ˝ÚÓ Ú‡ÍÓÂ? Ñ‚ÓÂ Ì‡ Ó‰ÌÓ„Ó...

46

— ìıÓ‰ËÚÂ! ìıÓ‰ËÚÂ! — Ú˚Òﬂ˜‡ÏË „ÓÎÓÒÓ‚ ÍË˜‡ÎË
›ÎÓ˜ÍË. — Ç˚ Ì‡Ï ÚÓÎ¸ÍÓ ÏÂ¯‡ÂÚÂ... ëÏÂ¯ÌÓ ÔÎ‡Í‡Ú¸, ÍÓ„‰‡ Ë‰ﬁÚ ‚ÓÈÌ‡. çÛÊÌÓ ÛÏÂÚ¸ ÛÏË‡Ú¸ Ò ‰ÓÒÚÓËÌÒÚ‚ÓÏ, ÂÒÎË ÌÂÚ ÒËÎ˚ ÊËÚ¸...
— Ä „‰Â ÊÂ Û Ì‡Ò ﬂ·ËÌ˚ Ë ˜ÂﬁÏÛıË? — ÒÔ‡¯Ë‚‡Î Ì‡ÒÏÂ¯ÌËÍ-ÇÂÚÂ, ÔËÎÂÚ‡‚¯ËÈ ÔÓË„‡Ú¸ Ò ÏÓÎÓ‰˚ÏË ·ÂﬁÁÍ‡ÏË. — Äı, ·Â‰Ì˚Â, ÓÌË Û¯ÎË ÒÓ‚ÒÂÏ
ÌÂÁ‡ÏÂÚÌÓ, ˜ÚÓ·˚ ÌËÍÓ„Ó ÌÂ ÔÓ·ÂÒÔÓÍÓËÚ¸...
ÅÓÎ¸¯ÓÈ ¯‡ÎÛÌ ·˚Î ˝ÚÓÚ ÇÂÚÂ: Í‡Ê‰Û˛ ‚ÂÚÓ˜ÍÛ
ÔÓ ‰ÓÓ„Â Ì‡„ÌﬁÚ, Í‡Ê‰˚È ÎËÒÚÓ˜ÂÍ ÔÓˆÂÎÛÂÚ Ë Ò ‚ÂÒﬁÎ˚Ï Ò‚ËÒÚÓÏ ÎÂÚËÚ ‰‡Î¸¯Â. ÖÏÛ Ë „Óﬂ Ï‡ÎÓ, Í‡Í
‰Û„ËÂ ÊË‚ÛÚ Ì‡ Ò‚ÂÚÂ, Ë ÚÓÎ¸ÍÓ Ò‡ÏÓÏÛ ·˚ ÔÓ„ÛÎﬂÚ¸.
è‡‚‰‡, ÁËÏÓÈ, ‚ ıÓÎÓ‰, ÂÏÛ ÔËıÓ‰ËÎÓÒ¸ ÚÛ‰ÌÂÌ¸ÍÓ,
Ë ÇÂÚÂ ‰‡ÊÂ ÒÚÓÌ‡Î Ë ÔÎ‡Í‡Î, ÌÓ ÂÏÛ ÌËÍÚÓ ÌÂ ‚ÂËÎ; ˝ÚÓ „ÓÂ ·˚ÎÓ ÚÓÎ¸ÍÓ ‰Ó ÔÂ‚Ó„Ó ‚ÂÒÂÌÌÂ„Ó ÎÛ˜‡.

IV
èÓ¯ÎÓ ÔﬂÚ¸‰ÂÒﬂÚ ÎÂÚ.
éÚ ÒÚ‡ÓÈ ÔÓÛ·Ë ÌÂ ÓÒÚ‡ÎÓÒ¸ Ë ÒÎÂ‰‡. ç‡ Âﬁ ÏÂÒÚÂ
ÔÓ‰ÌËÏ‡Î‡Ò¸ ÁÂÎﬁÌ‡ﬂ ‡Ú¸ ÏÓÎÓ‰˚ı ÂÎÂÈ, ‚‡‚¯ËıÒﬂ
‚ ÌÂ·Ó Ò‚ÓËÏË ÒÚÂÎÍ‡ÏË. ëÂ‰Ë ˝ÚÓÈ ÏÓ„Û˜ÂÈ ı‚ÓÈÌÓÈ ÁÂÎÂÌË ÒËÓÚ‡ÏË ÓÒÚ‡‚‡ÎËÒ¸ ÍÓÈ-„‰Â ÒÚ‡˚Â ·ÂﬁÁ˚, — Ì‡ ‚Ò˛ ÔÓÛ·¸ Ëı ·˚ÎÓ ÌÂ ·ÓÎ¸¯Â ‰ÂÒﬂÚÍ‡.
í‡Ï, „‰Â ÚÓÊÂÒÚ‚Ó‚‡ÎË ÒÏÂÚ¸ Ë ‡ÁÛ¯ÂÌËÂ, ÚÂÔÂ¸ ˆ‚ÂÎ‡ ÏÓÎÓ‰‡ﬂ ÊËÁÌ¸, ÔÓÎÌ‡ﬂ ÒËÎ˚ Ë ÏÓÎÓ‰Ó„Ó

47

‚ÂÒÂÎ¸ﬂ. Ç ˝ÚÓÈ ÁÂÎÂÌË ‚˚‰ÂÎﬂÎ‡Ò¸ Ò‚ÓÂÈ ÔÓ·ÛÂ‚¯ÂÈ ‚Â¯ËÌÓÈ Ó‰Ì‡ ÒÚ‡‡ﬂ ÖÎ¸.
— éı, ‰ÂÚÍË, ÔÎÓıÓ ÏÌÂ... —
˜‡ÒÚÓ Ê‡ÎÓ‚‡Î‡Ò¸ ÒÚ‡Û¯Í‡,
Í‡˜‡ﬂ Ò‚ÓÂÈ ·ÛÓÈ ‚Â¯ËÌÓÈ. — çÂıÓÓ¯Ó Ú‡Í ‰ÓÎ„Ó
Á‡ÊË‚‡Ú¸Òﬂ Ì‡ Ò‚ÂÚÂ. ÇÒÂÏÛ
ÂÒÚ¸ Ò‚ÓÈ ÔÂ‰ÂÎ... íÂÔÂ¸
ﬂ ÛÏÛ ÒÔÓÍÓÈÌÓ, ‚ Ò‚ÓÂÈ ÒÂÏ¸Â, — ‡ ÚÓ ÒÓ‚ÒÂÏ ·˚ÎÓ ÓÒÚ‡Î‡Ò¸ Ì‡ ÒÚ‡ÓÒÚË ÎÂÚ Ó‰Ì‡Ó‰ËÌﬁ¯ÂÌ¸Í‡.
— Å‡·Û¯Í‡, Ï˚ ÌÂ ‰‡‰ËÏ
ÚÂ·Â ÛÏÂÂÚ¸! — ‚ÂÒÂÎÓ ÍË˜‡ÎË ÏÓÎÓ‰˚Â ÖÎË. — å˚ ÚÂ·ﬂ ·Û‰ÂÏ Á‡˘Ë˘‡Ú¸ Ë ÓÚ ‚ÂÚ‡, Ë ÓÚ ıÓÎÓ‰‡, Ë ÓÚ ÒÌÂ„‡.
— çÂÚ, ‰ÂÚÍË, ÛÒÚ‡Î‡ ﬂ
ÊËÚ¸... ÑÓ‚ÓÎ¸ÌÓ. åÂÌﬂ ÛÊÂ ÚÓ˜‡Ú Ë ˜Â‚Ë, Ë ÊÛ˜ÍË, ‡ Ò‚ÂıÛ
‡Á˙Â‰‡˛Ú ÍÓÛ ÎË¯‡ÈÌËÍË.
— íÛÍ, ÚÛÍ!.. — ÍËÍÌÛÎ ÔﬁÒÚ˚È ÑﬂÚÂÎ, ‰ÓÎ·Ë‚¯ËÈ ÒÚ‡Û˛ ÖÎ¸ Ò‚ÓËÏ ÓÒÚ˚Ï ÍÎ˛‚ÓÏ. — É‰Â ÊÛ˜ÍË? É‰Â ˜Â‚ﬂ˜ÍË?
íÛÍ... ÚÛÍ... ÚÛÍ... ü ËÏ Á‡‰‡Ï!..

48

íÛÍ... çÂ ·ÂÒÔÓÍÓÈÚÂÒ¸, ÒÚ‡Û¯Í‡, ﬂ Ëı ‚ÒÂı ‚˚Ú‡˘Û
Ë ÒÍÛ¯‡˛... íÛÍ!..
— Ñ‡ ‚Â‰¸ Ú˚ ÏÂÌﬂ ÊÂ ‰ÓÎ·Ë¯¸, ÏÓ˛ ÒÚ‡Û˛ ÍÓÛ! — ÒÚÓÌ‡Î‡ ÖÎ¸, ‚ÓÁÏÛ˘ﬁÌÌ‡ﬂ Ì‡ı‡Î¸ÒÚ‚ÓÏ ÌÓ‚Ó„Ó
„ÓÒÚﬂ. — èÂÊ‰Â ‚ ‰ÛÔÎÂ ÊËÎË ·ÂÎÍË, Ú‡Í ÚÂ ¯Ë¯ÍË
ÏÓË ÂÎË, ‡ Ú˚ ‰ÓÎ·Ë¯¸ ÏÂÌﬂ, ÏÓﬁ ‰ÂÂ‚ﬂÌÌÓÂ ÚÂÎÓ.
Äı, ÔËıÓ‰ËÚ, ‚Ë‰ÌÓ, ÏÓÈ ÍÓÌÂˆ.
— çË˜Â„Ó. íÛÍ!.. ü ÚÓÎ¸ÍÓ ˜Â‚ﬂ˜ÍÓ‚ ‰Ó·Û‰Û...
íÛÍ, ÚÛÍ, ÚÛÍ!..
åÓÎÓ‰˚Â ﬁÎÓ˜ÍË ·˚ÎË ‚ÓÁÏÛ˘ÂÌ˚ ·ÂÒÒÓ‚ÂÒÚÌÓÒÚ¸˛ ‰ﬂÚÎ‡; ÌÓ ˜ÚÓ ÔÓ‰ÂÎ‡Â¯¸ Ò Ì‡ı‡ÎÓÏ, ÍÓÚÓ˚È Â˘ﬁ
Û‚ÂﬂÂÚ, ˜ÚÓ ÚÛ‰ËÚÒﬂ ‰Îﬂ ÔÓÎ¸Á˚ ‰Û„Ëı! Ä ÒÚ‡‡ﬂ
ÖÎ¸ ÚÓÎ¸ÍÓ ‚Á‰‡„Ë‚‡Î‡, ÍÓ„‰‡ ‚ Âﬁ ‰ﬂ·ÎÓÂ ÚÂÎÓ ‚ÔË‚‡ÎÒﬂ ÓÒÚ˚È ÍÎ˛‚. Ñ‡, ÔÓ‡ ÛÏË‡Ú¸.
— ÑÂÚÍË, ‡ÒÒÍ‡ÊÛ ﬂ ‚‡Ï, Í‡Í ﬂ ÔÓÔ‡Î‡ Ò˛‰‡, —
¯ÂÔÚ‡Î‡ ÒÚ‡Û¯Í‡. — Ñ‡‚ÌÓ ˝ÚÓ ·˚ÎÓ... åÓË Ó‰ËÚÂÎË ÊËÎË Ú‡Ï, Ì‡ „ÓÂ, ‚ Í‡ÏÌﬂı, „‰Â Ú‡Í Ò‚ËÒÚËÚ ıÓÎÓ‰Ì˚È ‚ÂÚÂ. íÛ‰ÌÓ ËÏ ÔËıÓ‰ËÎÓÒ¸, ÓÒÓ·ÂÌÌÓ ÔÓ
ÁËÏ‡Ï... ÅÓÎ¸¯Â ‚ÒÂı Ó·ËÊ‡Î ÇÂÚÂ: Í‡Í Á‡ÍÛÚËÚ,
Í‡Í Á‡Ò‚ËÒÚËÚ... ëÂ‚ÂÌ‡ﬂ ÒÚÓÓÌ‡ Û ÂÎÂÈ ‚Òﬂ ·˚Î‡
„ÓÎ‡ﬂ, ‡ ÌËÊÌËÂ ‚ÂÚ‚Ë ÒÚÎ‡ÎËÒ¸ ÔÓ ÁÂÏÎÂ. íÛ‰ÌÓ ·˚ÎÓ Ë ÔË˘Û ‰Ó·˚‚‡Ú¸ ÏÂÊ‰Û Í‡ÏÌﬂÏË. äÓÌË ÓÔÎÂÚ‡ÎË Í‡ÏÌË Ë ÍÂÔÍÓ ‰ÂÊ‡ÎËÒ¸ Á‡ ÌËı. ÖÎ¸ — ÌÂÔËıÓÚÎË‚ÓÂ ‰ÂÂ‚Ó Ë ÍÂÔÍÓÂ, ÌÂ ·ÓËÚÒﬂ ÌË˜Â„Ó. ëÓÒÌ˚
Ë ·ÂﬁÁ˚ ÌÂ ÒÏÂÎË ‰‡ÊÂ ‚Á„ÎﬂÌÛÚ¸ ÚÛ‰‡, „‰Â ÏÓË Ó‰ËÚÂÎË ÁÂÎÂÌÂÎË ÒÚÓÈÌÓÈ ˜ÂÚÓÈ. Ç˚¯Â Ëı ÓÒÎË
ÚÓÎ¸ÍÓ ·ÓÎÓÚÌ‡ﬂ „ÓÌ‡ﬂ Ú‡‚‡ ‰‡ ÏÓı... ä‡ÒË‚Ó ·˚ÎÓ

49

Ú‡Ï, Ì‡ „ÓÂ... Ñ‡... ç‡ Ú‡ÍÛ˛ ‚˚ÒÓÚÛ ÚÓÎ¸ÍÓ ËÁÂ‰Í‡
Á‡·Â„‡ÎË ·ÂÎÍË ‰‡ Á‡Èˆ˚. é‰Ì‡ Ú‡Í‡ﬂ ·ÂÎÍ‡ ÔÓ‰Ó·‡Î‡
ÏÂÊ‰Û Í‡ÏÌﬂÏË ÒÔÂÎÛ˛ ÂÎÓ‚Û˛ ¯Ë¯ÍÛ Ë ÛÚ‡˘ËÎ‡ Ò˛‰‡, ‚ Ò‚ÓÈ ‰ÓÏ, ‡ ËÁ ˝ÚÓÈ ¯Ë¯ÍË ‚˚ÓÒÎ‡ ﬂ. á‰ÂÒ¸ ÔË‚ÓÎ¸ÌÂÂ, ˜ÂÏ Ì‡ „ÓÂ, ıÓÚ¸ Ë ÌÂ Ú‡Í Í‡ÒË‚Ó. ÇÓÚ ÏÓﬂ
ËÒÚÓËﬂ, ‰ÂÚÍË... ÑÓÎ„Ó ﬂ ÊËÎ‡ Ë ÒÍ‡ÊÛ Ó‰ÌÓ, ˜ÚÓ Ï˚,
ÂÎË, — Ò‡ÏÓÂ ÍÂÔÍÓÂ ‰ÂÂ‚Ó, ‡ ÔÓ˝ÚÓÏÛ ‰Û„ËÂ ÔÓÓ‰˚ Ë ÌÂ ÏÓ„ÛÚ Ì‡Ò Ó‰ÓÎÂÚ¸. ëÓÒÌ‡ ÚÓÊÂ ıÓÓ¯ÂÂ ‰ÂÂ‚Ó, ÌÓ ÌÂ ‚ÂÁ‰Â ÏÓÊÂÚ ‡ÒÚË... ÇÓÚ ÔËıÚ˚ Ë ÍÂ‰˚ — ÚÂ
Ó‰ÌÓ„Ó Ó‰‡ Ò Ì‡ÏË Ë Ú‡ÍÊÂ ÌË˜Â„Ó ÌÂ ·ÓﬂÚÒﬂ...
ÇÒÂ ÒÎÛ¯‡ÎË ÒÚ‡Û¯ÍÛ Ò ÔËÎË˜Ì˚Ï ÏÓÎ˜‡ÌËÂÏ,
‡ Ô‡ÔÓÓÚÌËÍË ¯ËÓÍÓ ÔÓÒÚË‡ÎË Ò‚ÓË ÎËÒÚ¸ﬂ-ÔÂ¸ﬂ. Ç ÏÓÎÓ‰ÓÏ ÎÂÒÛ ÛÊÂ ‚Ó‰‚ÓËÎËÒ¸ Ò˚ÓÒÚ¸ Ë ‚Â˜Ì‡ﬂ ÔÓÎÛÏ„Î‡, Í‡ÍËÂ ÌÂÓ·ıÓ‰ËÏ˚ ˝ÚÓÏÛ Í‡ÒË‚ÓÏÛ
‡ÒÚÂÌË˛. é ÔÓÎÂ‚˚ı ˆ‚ÂÚ‡ı Ë ‚ÂÒﬁÎÓÈ ÁÂÎﬁÌÓÈÚ‡‚ÍÂ ÌÂ ·˚ÎÓ Ë ÔÓÏËÌÛ, ‡ ÓÚ ÒÚ‡˚ı ·ÂﬁÁ ÓÒÚ‡‚‡ÎËÒ¸
Ó‰ÌË „ÌËÎ˚Â ÔÌË, ‚ ÍÓÚÓ˚ı ÊËÎË Ï˚¯Ë Ë ÁÂÏÎÂÓÈÍË. ëÎÂ‰˚ ÔÓÛ·Ë ËÒ˜ÂÁÎË ÓÍÓÌ˜‡ÚÂÎ¸ÌÓ.
ç‡ÒÚ‡Î Ë ÓÍÓ‚ÓÈ ‰ÂÌ¸. ùÚÓ ·˚ÎÓ ÒÂ‰Ë ÎÂÚ‡. ë ‚Â˜Â‡ Â˘ﬁ ‚ÂÚÂ Ì‡„Ì‡Î ÚﬁÏÌÛ˛ ÚÛ˜Û, ÍÓÚÓ‡ﬂ Ó·ÎÓÊËÎ‡ ÔÓÎÓ‚ËÌÛ ÌÂ·‡. ÇÒﬁ ÔËÚËıÎÓ ‚ ÓÊË‰‡ÌËË „ÓÁ˚, Ë
ÚÓÎ¸ÍÓ ËÁÂ‰Í‡ Ì‡ÎÂÚ‡Î ‚ÂÚÂ. Ç ‚ÓÁ‰ÛıÂ Ò‰ÂÎ‡ÎÓÒ¸
‰Û¯ÌÓ. ÇÂÒÂÎÓ ÊÛ˜‡Î‡ Ó‰Ì‡ ÅÂÁ˚ÏﬂÌÍ‡: ‚ÂÚÂ ÔËÌÂÒﬁÚ ÂÈ ÌÓ‚ÓÈ ‚Ó‰˚. é·ÌÓ‚ËÎ‡Ò¸ Ë ÁÂÎﬁÌ‡ﬂ Ú‡‚Í‡,
ÍÓÚÓÛ˛ ÌÂÒÍÓÎ¸ÍÓ ‰ÌÂÈ Ê„ÎÓ ÒÓÎÌˆÂ.
— ùÈ, ·ÂÂ„ËÒ¸! — Ò‚ËÒÚ‡Î ÇÂÚÂ, ÔÓÌÓÒﬂÒ¸ ÔÓ ‚ÂıÛ¯Í‡Ï ÂÎÂÈ. — ü ‚‡Ò ‚ÒÂı ÛÚÂ¯Û, ÚÓÎ¸ÍÓ ÒÚÓﬂÚ¸ ÍÂÔ˜Â.

50

èÓÚÓÏ ‚Òﬁ ÒÚËıÎÓ. ë‰ÂÎ‡ÎÓÒ¸ ÒÓ‚ÒÂÏ ÚÂÏÌÓ. É‰Â-ÚÓ
‰‡ÎÂÍÓ „ﬂÌÛÎ ÔÂ‚˚È „ÓÏ, ‡ ÚÛ˜‡ ÛÊÂ Á‡Í˚Î‡ ‚Òﬁ
ÌÂ·Ó. éÒÎÂÔËÚÂÎ¸ÌÓ Ò‚ÂÍÌÛÎ‡ ÏÓÎÌËﬂ, Ë ‡Á‰‡ÎÒﬂ ÌÓ‚˚È, ÒÚ‡¯Ì˚È Û‰‡ „ÓÏ‡ ÔﬂÏÓ Ì‡‰ ÎÂÒÓÏ. É‰Â-ÚÓ
˜ÚÓ-ÚÓ Á‡ÚÂ˘‡ÎÓ Ë Á‡¯ÛÏÂÎÓ. èÓÒ˚Ô‡ÎËÒ¸ ÔÂ‚˚Â
ÍÛÔÌ˚Â Í‡ÔÎË ‰ÓÊ‰ﬂ, Ë ‚‡ÌÛÎÒﬂ ‚ÂÚÂ, ‡ Ú‡Ï — ÌÓ‚˚È Û‰‡ „ÓÏ‡. ùÚ‡ Í‡ÌÓÌ‡‰‡ ÔÓ‰ÓÎÊ‡Î‡Ò¸ ‚ ÚÂ˜ÂÌËÂ ˆÂÎÓ„Ó ˜‡Ò‡, ‡ ÍÓ„‰‡ ÓÌ‡ ÍÓÌ˜ËÎ‡Ò¸ Ë ·Ûﬂ ÔÓÌÂÒÎ‡Ò¸, ÒÚ‡‡ﬂ ÖÎ¸ ÎÂÊ‡Î‡ ÛÊÂ Ì‡ ÁÂÏÎÂ. éÌ‡ ÛıÌÛÎ‡
ÔÓ‰ ÚﬂÊÂÒÚ¸˛ ÔÂÂÊËÚ˚ı ÎÂÚ Ë ÒÚ‡˜ÂÒÍÓ„Ó ·ÂÒÒËÎËﬂ.
äÓ„‰‡ ‚ÁÓ¯ÎÓ ÒÓÎÌˆÂ Ë ÔÓ‰ Â„Ó ÎÛ˜‡ÏË ﬂÍÓ Á‡·ÎÂÒÚÂÎ‡ ÓÏ˚Ú‡ﬂ ‰ÓÊ‰ﬁÏ ÁÂÎÂÌ¸, ÌÂ ÓÍ‡Á‡ÎÓÒ¸ ÚÓÎ¸ÍÓ Ó‰ÌÓÈ
·ÛÓÈ ‚Â¯ËÌ˚ ÒÚ‡ÓÈ ÖÎË...

МЕДВЕДКО

—Б

‡ËÌ, ıÓÚËÚÂ ‚˚ ‚ÁﬂÚ¸ ÏÂ‰‚ÂÊÓÌÍ‡? — ÔÂ‰Î‡„‡Î ÏÌÂ ÏÓÈ ÍÛ˜Â ÄÌ‰ÂÈ.
— Ä „‰Â ÓÌ?
— Ñ‡ Û ÒÓÒÂ‰ÂÈ. àÏ ÁÌ‡ÍÓÏ˚Â ÓıÓÚÌËÍË ÔÓ‰‡ËÎË.
ëÎ‡‚Ì˚È Ú‡ÍÓÈ ÏÂ‰‚ÂÊÓÌÓÍ, ‚ÒÂ„Ó ÌÂ‰ÂÎ¸ Úﬁı. á‡·‡‚Ì˚È Á‚Â¸, Ó‰ÌËÏ ÒÎÓ‚ÓÏ.
— á‡˜ÂÏ ÊÂ ÒÓÒÂ‰Ë ÓÚ‰‡˛Ú, ÂÒÎË ÓÌ ÒÎ‡‚Ì˚È?
— äÚÓ Ëı ÁÌ‡ÂÚ. ü ‚Ë‰ÂÎ ÏÂ‰‚ÂÊÓÌÍ‡: ÌÂ ·ÓÎ¸¯Â
ÛÍ‡‚Ëˆ˚. à Ú‡Í ÒÏÂ¯ÌÓ ÔÂÂ‚‡ÎË‚‡ÂÚ.
ü ÊËÎ Ì‡ ì‡ÎÂ, ‚ ÛÂÁ‰ÌÓÏ „ÓÓ‰Â. ä‚‡ÚË‡ ·˚Î‡ ·ÓÎ¸¯‡ﬂ. éÚ˜Â„Ó ÊÂ Ë ÌÂ ‚ÁﬂÚ¸ ÏÂ‰‚ÂÊÓÌÍ‡? Ç Ò‡ÏÓÏ ‰ÂÎÂ, Á‚Â¸ Á‡·‡‚Ì˚È. èÛÒÚ¸ ÔÓÊË‚ﬁÚ, ‡ Ú‡Ï Û‚Ë‰ËÏ, ˜ÚÓ Ò ÌËÏ ‰ÂÎ‡Ú¸.
ëÍ‡Á‡ÌÓ — Ò‰ÂÎ‡ÌÓ. ÄÌ‰ÂÈ ÓÚÔ‡‚ËÎÒﬂ Í ÒÓÒÂ‰ﬂÏ Ë ˜ÂÂÁ ÔÓÎ˜‡Ò‡ ÔËÌﬁÒ ÍÓ¯Â˜ÌÓ„Ó ÏÂ‰‚ÂÊÓÌÍ‡, ÍÓÚÓ˚È ‰ÂÈÒÚ‚ËÚÂÎ¸ÌÓ ·˚Î ÌÂ ·ÓÎ¸¯Â Â„Ó ÛÍ‡‚Ëˆ˚, Ò ÚÓÈ ‡ÁÌËˆÂÈ, ˜ÚÓ ˝Ú‡ ÊË‚‡ﬂ ÛÍ‡‚Ëˆ‡ Ú‡Í
Á‡·‡‚ÌÓ ıÓ‰ËÎ‡ Ì‡ Ò‚ÓËı ˜ÂÚ˚ﬁı ÌÓ„‡ı Ë Â˘ﬁ Á‡·‡‚ÌÂÂ Ú‡‡˘ËÎ‡ Ú‡ÍËÂ ÏËÎ˚Â ÒËÌËÂ „Î‡ÁﬁÌÍË.
á‡ ÏÂ‰‚ÂÊÓÌÍÓÏ ÔË¯Î‡ ˆÂÎ‡ﬂ ÚÓÎÔ‡ ÛÎË˜Ì˚ı Â·ﬂÚË¯ÂÍ, Ú‡Í ˜ÚÓ ÔË¯ÎÓÒ¸ Á‡Ú‚ÓËÚ¸ ‚ÓÓÚ‡. èÓÔ‡‚
‚ ÍÓÏÌ‡Ú˚, ÏÂ‰‚ÂÊÓÌÓÍ ÌËÏ‡ÎÓ ÌÂ ÒÏÛÚËÎÒﬂ, ‡ Ì‡ÔÓ-

53

ÚË‚, ÔÓ˜Û‚ÒÚ‚Ó‚‡Î ÒÂ·ﬂ Ó˜ÂÌ¸ Ò‚Ó·Ó‰ÌÓ, ÚÓ˜ÌÓ ÔË¯ﬁÎ
‰ÓÏÓÈ. éÌ ÒÔÓÍÓÈÌÓ ‚Òﬁ ÓÒÏÓÚÂÎ, Ó·Ó¯ﬁÎ ‚ÓÍÛ„
ÒÚÂÌ, ‚Òﬁ Ó·Ì˛ı‡Î, ÍÓÂ-˜ÚÓ ÔÓÔÓ·Ó‚‡Î Ò‚ÓÂÈ ˜ﬁÌÓÈ
Î‡ÔÍÓÈ Ë, Í‡ÊÂÚÒﬂ, Ì‡¯ﬁÎ, ˜ÚÓ ‚Òﬁ ‚ ÔÓﬂ‰ÍÂ.
åÓË „ËÏÌ‡ÁËÒÚ˚ Ì‡Ú‡˘ËÎË ÂÏÛ ÏÓÎÓÍ‡, ·ÛÎÓÍ,
ÒÛı‡ÂÈ. åÂ‰‚ÂÊÓÌÓÍ ÔËÌËÏ‡Î ‚Òﬁ Í‡Í ‰ÓÎÊÌÓÂ Ë,
ÛÒÂ‚¯ËÒ¸ ‚ Û„ÓÎÍÂ Ì‡ Á‡‰ÌËÂ Î‡Ô˚, ÔË„ÓÚÓ‚ËÎÒﬂ
Á‡ÍÛÒËÚ¸. éÌ ‰ÂÎ‡Î ‚Òﬁ Ò ÌÂÓ·˚ÍÌÓ‚ÂÌÌÓÈ ÍÓÏË˜ÌÓÈ
‚‡ÊÌÓÒÚ¸˛.
— åÂ‰‚Â‰ÍÓ, ıÓ˜Â¯¸ ÏÓÎÓ˜Í‡?
— åÂ‰‚Â‰ÍÓ, ‚ÓÚ ÒÛı‡ËÍË.
— åÂ‰‚Â‰ÍÓ!..
èÓÍ‡ ÔÓËÒıÓ‰ËÎ‡ ‚Òﬂ ˝Ú‡ ÒÛÂÚ‡, ‚ ÍÓÏÌ‡ÚÛ ÌÂÁ‡ÏÂÚÌÓ ‚Ó¯Î‡ ÏÓﬂ ÓıÓÚÌË˜¸ﬂ ÒÓ·‡Í‡, ÒÚ‡˚È ˚ÊËÈ
ÒÂÚÚÂ. ëÓ·‡Í‡ Ò‡ÁÛ ÔÓ˜ÛﬂÎ‡ ÔËÒÛÚÒÚ‚ËÂ Í‡ÍÓ„Ó-ÚÓ
ÌÂËÁ‚ÂÒÚÌÓ„Ó Á‚Âﬂ, ‚˚ÚﬂÌÛÎ‡Ò¸, Ó˘ÂÚËÌËÎ‡Ò¸, Ë ÌÂ
ÛÒÔÂÎË Ï˚ Ó„ÎﬂÌÛÚ¸Òﬂ, Í‡Í ÓÌ‡ ÛÊÂ Ò‰ÂÎ‡Î‡ ÒÚÓÈÍÛ
Ì‡‰ Ï‡ÎÂÌ¸ÍËÏ „ÓÒÚÂÏ. çÛÊÌÓ ·˚ÎÓ ‚Ë‰ÂÚ¸ Í‡ÚËÌÛ:
ÏÂ‰‚ÂÊÓÌÓÍ Á‡·ËÎÒﬂ ‚ Û„ÓÎÓÍ, ÔËÒÂÎ Ì‡ Á‡‰ÌËÂ Î‡ÔÍË Ë ÒÏÓÚÂÎ Ì‡ ÏÂ‰ÎÂÌÌÓ ÔÓ‰ıÓ‰Ë‚¯Û˛ ÒÓ·‡ÍÛ Ú‡ÍËÏË ÁÎ˚ÏË „Î‡ÁﬁÌÍ‡ÏË.
ëÓ·‡Í‡ ·˚Î‡ ÒÚ‡‡ﬂ, ÓÔ˚ÚÌ‡ﬂ, Ë ÔÓ˝ÚÓÏÛ ÓÌ‡
ÌÂ ·ÓÒËÎ‡Ò¸ Ò‡ÁÛ, ‡ ‰ÓÎ„Ó ÒÏÓÚÂÎ‡ Ò Û‰Ë‚ÎÂÌËÂÏ
Ò‚ÓËÏË ·ÓÎ¸¯ËÏË „Î‡Á‡ÏË Ì‡ ÌÂÔÓ¯ÂÌÓ„Ó „ÓÒÚﬂ, —
˝ÚË ÍÓÏÌ‡Ú˚ ÓÌ‡ Ò˜ËÚ‡Î‡ Ò‚ÓËÏË, ‡ ÚÛÚ ‚‰Û„ Á‡·‡ÎÒﬂ ÌÂËÁ‚ÂÒÚÌ˚È Á‚Â¸, Á‡ÒÂÎ ‚ Û„ÓÎ Ë ÒÏÓÚËÚ Ì‡ ÌÂﬁ
Í‡Í ÌË ‚ ˜ﬁÏ ÌÂ ·˚‚‡ÎÓ.

54

ü ‚Ë‰ÂÎ, Í‡Í ÒÂÚÚÂ Ì‡˜‡Î ‰ÓÊ‡Ú¸ ÓÚ
‚ÓÎÌÂÌËﬂ, Ë ÔË„ÓÚÓ‚ËÎÒﬂ Òı‚‡ÚËÚ¸ Â„Ó.
ÖÒÎË ·˚ ÓÌ ·ÓÒËÎÒﬂ Ì‡ Ï‡Î˛ÚÍÛ ÏÂ‰‚ÂÊÓÌÍ‡! çÓ ‚˚¯ÎÓ ÒÓ‚ÒÂÏ ‰Û„ÓÂ, ˜Â„Ó
ÌËÍÚÓ ÌÂ ÓÊË‰‡Î. ëÓ·‡Í‡
ÔÓÒÏÓÚÂÎ‡ Ì‡ ÏÂÌﬂ, ÚÓ˜ÌÓ
ÒÔ‡¯Ë‚‡ﬂ ÒÓ„Î‡ÒËﬂ, Ë ÔÓ‰‚Ë„‡Î‡Ò¸ ‚ÔÂﬁ‰ ÏÂ‰ÎÂÌÌ˚ÏË, ‡ÒÒ˜ËÚ‡ÌÌ˚ÏË ¯‡„‡ÏË.
ÑÓ ÏÂ‰‚ÂÊÓÌÍ‡
ÓÒÚ‡‚‡ÎÓÒ¸ ‚ÒÂ„Ó
Í‡ÍËı-ÌË·Û‰¸ ÔÓÎ-‡¯ËÌ‡, ÌÓ
ÒÓ·‡Í‡ ÌÂ Â¯‡Î‡Ò¸ Ò‰ÂÎ‡Ú¸ ÔÓÒÎÂ‰ÌÂ„Ó ¯‡„‡, ‡ ÚÓÎ¸ÍÓ Â˘ﬁ ÒËÎ¸ÌÂÂ
‚˚ÚﬂÌÛÎ‡Ò¸ Ë ÒËÎ¸ÌÓ ÔÓÚﬂÌÛÎ‡ ‚ ÒÂ·ﬂ ‚ÓÁ‰Ûı: ÓÌ‡ ÊÂÎ‡Î‡, ÔÓ ÒÓ·‡˜¸ÂÈ ÔË‚˚˜ÍÂ, ÒÌ‡˜‡Î‡ Ó·Ì˛ı‡Ú¸ ÌÂËÁ‚ÂÒÚÌÓ„Ó ‚‡„‡.
çÓ ËÏÂÌÌÓ ‚ ˝ÚÓÚ ÍËÚË˜ÂÒÍËÈ ÏÓÏÂÌÚ Ï‡ÎÂÌ¸ÍËÈ
„ÓÒÚ¸ ‡ÁÏ‡ıÌÛÎÒﬂ Ë Ï„ÌÓ‚ÂÌÌÓ Û‰‡ËÎ ÒÓ·‡ÍÛ Ô‡‚ÓÈ Î‡ÔÓÈ ÔﬂÏÓ ÔÓ ÏÓ‰Â. ÇÂÓﬂÚÌÓ, Û‰‡ ·˚Î Ó˜ÂÌ¸
ÒËÎﬁÌ, ÔÓÚÓÏÛ ˜ÚÓ ÒÓ·‡Í‡ ÓÚÒÍÓ˜ËÎ‡ Ë Á‡‚ËÁÊ‡Î‡.
— ÇÓÚ Ú‡Í ÏÓÎÓ‰Âˆ åÂ‰‚Â‰ÍÓ! — Ó‰Ó·ËÎË „ËÏÌ‡ÁËÒÚ˚. — í‡ÍÓÈ Ï‡ÎÂÌ¸ÍËÈ Ë ÌË˜Â„Ó ÌÂ ·ÓËÚÒﬂ...
ëÓ·‡Í‡ ·˚Î‡ ÒÍÓÌÙÛÊÂÌ‡ Ë ÌÂÁ‡ÏÂÚÌÓ ÒÍ˚Î‡Ò¸
‚ ÍÛıÌ˛.

56

åÂ‰‚ÂÊÓÌÓÍ ÔÂÒÔÓÍÓÈÌÓ Ò˙ÂÎ ÏÓÎÓÍÓ Ë ·ÛÎÍÛ,
‡ ÔÓÚÓÏ Á‡·‡ÎÒﬂ ÍÓ ÏÌÂ Ì‡ ÍÓÎÂÌË, Ò‚ÂÌÛÎÒﬂ ÍÎÛ·Ó˜ÍÓÏ Ë Á‡ÏÛÎ˚Í‡Î, Í‡Í ÍÓÚﬁÌÓÍ.
— Äı, Í‡ÍÓÈ ÓÌ ÏËÎ˚È! — ÔÓ‚ÚÓËÎË „ËÏÌ‡ÁËÒÚ˚
‚ Ó‰ËÌ „ÓÎÓÒ. — å˚ Â„Ó ÓÒÚ‡‚ËÏ Û Ì‡Ò ÊËÚ¸... éÌ Ú‡ÍÓÈ Ï‡ÎÂÌ¸ÍËÈ Ë ÌË˜Â„Ó ÌÂ ÏÓÊÂÚ Ò‰ÂÎ‡Ú¸.
— óÚÓ Ê, ÔÛÒÚ¸ Â„Ó ÔÓÊË‚ﬁÚ, — ÒÓ„Î‡ÒËÎÒﬂ ﬂ, Î˛·ÛﬂÒ¸ ÔËÚËı¯ËÏ Á‚Â¸ÍÓÏ.
Ñ‡ Ë Í‡Í ·˚ÎÓ ÌÂ Î˛·Ó‚‡Ú¸Òﬂ! éÌ Ú‡Í ÏËÎÓ ÏÛÎ˚Í‡Î, Ú‡Í ‰Ó‚Â˜Ë‚Ó ÎËÁ‡Î Ò‚ÓËÏ ˜ﬁÌ˚Ï ﬂÁ˚ÍÓÏ
ÏÓË ÛÍË Ë ÍÓÌ˜ËÎ ÚÂÏ, ˜ÚÓ Á‡ÒÌÛÎ Û ÏÂÌﬂ Ì‡ ÛÍ‡ı,
Í‡Í Ï‡ÎÂÌ¸ÍËÈ Â·ﬁÌÓÍ.

57

***
åÂ‰‚ÂÊÓÌÓÍ ÔÓÒÂÎËÎÒﬂ Û ÏÂÌﬂ Ë
‚ ÚÂ˜ÂÌËÂ ˆÂÎÓ„Ó ‰Ìﬂ Á‡·‡‚ÎﬂÎ ÔÛ·ÎËÍÛ, Í‡Í ·ÓÎ¸¯Ëı, Ú‡Í Ë Ï‡ÎÂÌ¸ÍËı.
éÌ Ú‡Í Á‡·‡‚ÌÓ ÍÛ‚˚Í‡ÎÒﬂ, ‚Òﬁ ÊÂÎ‡Î ‚Ë‰ÂÚ¸ Ë ‚ÂÁ‰Â ÎÂÁ. éÒÓ·ÂÌÌÓ Â„Ó
Á‡ÌËÏ‡ÎË ‰‚ÂË. èÓ‰ÍÓ‚˚ÎﬂÂÚ, Á‡ÔÛÒÚËÚ Î‡ÔÛ Ë Ì‡˜ËÌ‡ÂÚ ÓÚ‚ÓﬂÚ¸. ÖÒÎË
‰‚Â¸ ÌÂ ÓÚ‚ÓﬂÎ‡Ò¸, ÓÌ Ì‡˜ËÌ‡Î Á‡·‡‚ÌÓ ÒÂ‰ËÚ¸Òﬂ, ‚Ó˜‡Î Ë ÔËÌËÏ‡ÎÒﬂ „˚ÁÚ¸ ‰ÂÂ‚Ó Ò‚ÓËÏË ÓÒÚ˚ÏË,
Í‡Í ·ÂÎ˚Â „‚ÓÁ‰ËÍË, ÁÛ·‡ÏË.
åÂÌﬂ ÔÓ‡Ê‡Î‡ ÌÂÓ·˚ÍÌÓ‚ÂÌÌ‡ﬂ ÔÓ‰‚ËÊÌÓÒÚ¸ ˝ÚÓ„Ó Ï‡ÎÂÌ¸ÍÓ„Ó
Û‚‡Î¸Ìﬂ Ë Â„Ó ÒËÎ‡. Ç ÚÂ˜ÂÌËÂ ˝ÚÓ„Ó
‰Ìﬂ ÓÌ Ó·Ó¯ﬁÎ Â¯ËÚÂÎ¸ÌÓ ‚ÂÒ¸ ‰ÓÏ,
Ë, Í‡ÊÂÚÒﬂ, ÌÂ ÓÒÚ‡‚‡ÎÓÒ¸ Ú‡ÍÓÈ ‚Â˘Ë,
ÍÓÚÓÓÈ ÓÌ ÌÂ ÓÒÏÓÚÂÎ ·˚, ÌÂ ÔÓÌ˛ı‡Î Ë ÌÂ ÔÓÎËÁ‡Î.
ç‡ÒÚÛÔËÎ‡ ÌÓ˜¸. ü ÓÒÚ‡‚ËÎ ÏÂ‰‚ÂÊÓÌÍ‡ Û ÒÂ·ﬂ ‚ ÍÓÏÌ‡ÚÂ. éÌ Ò‚ÂÌÛÎÒﬂ ÍÎÛ·Ó˜ÍÓÏ Ì‡ ÍÓ‚Â Ë ÒÂÈ˜‡Ò
ÊÂ Á‡ÒÌÛÎ.
ì·Â‰Ë‚¯ËÒ¸, ˜ÚÓ ÓÌ ÛÒÔÓÍÓËÎÒﬂ, ﬂ
Á‡„‡ÒËÎ Î‡ÏÔÛ Ë ÚÓÊÂ ÔË„ÓÚÓ‚ËÎÒﬂ
ÒÔ‡Ú¸. çÂ ÔÓ¯ÎÓ ˜ÂÚ‚ÂÚË ˜‡Ò‡, Í‡Í

58

ﬂ ÒÚ‡Î Á‡Ò˚Ô‡Ú¸, ÌÓ ‚ Ò‡Ï˚È ËÌÚÂÂÒÌ˚È ÏÓÏÂÌÚ ÏÓÈ
ÒÓÌ ·˚Î Ì‡Û¯ÂÌ: ÏÂ‰‚ÂÊÓÌÓÍ ÔËÒÚÓËÎÒﬂ Í ‰‚ÂË
‚ ÒÚÓÎÓ‚Û˛ Ë ÛÔÓÌÓ ıÓÚÂÎ Âﬁ ÓÚ‚ÓËÚ¸. ü ÓÚÚ‡˘ËÎ Â„Ó
‡Á Ë ÛÎÓÊËÎ Ì‡ ÒÚ‡ÓÂ ÏÂÒÚÓ. çÂ ÔÓ¯ÎÓ ÔÓÎÛ˜‡Ò‡,
Í‡Í ÔÓ‚ÚÓËÎ‡Ò¸ Ú‡ ÊÂ ËÒÚÓËﬂ. èË¯ÎÓÒ¸ ‚ÒÚ‡‚‡Ú¸ Ë
ÛÍÎ‡‰˚‚‡Ú¸ ÛÔﬂÏÓ„Ó Á‚Âﬂ ‚Ó ‚ÚÓÓÈ ‡Á. óÂÂÁ ÔÓÎ˜‡Ò‡ — ÚÓ ÊÂ... ç‡ÍÓÌÂˆ ÏÌÂ ˝ÚÓ Ì‡‰ÓÂÎÓ, ‰‡ Ë ÒÔ‡Ú¸
ıÓÚÂÎÓÒ¸. ü ÓÚ‚ÓËÎ ‰‚Â¸ Í‡·ËÌÂÚ‡ Ë ÔÛÒÚËÎ ÏÂ‰‚ÂÊÓÌÍ‡ ‚ ÒÚÓÎÓ‚Û˛. ÇÒÂ Ì‡ÛÊÌ˚Â ‰‚ÂË Ë ÓÍÌ‡ ·˚ÎË
Á‡ÔÂÚ˚, ÒÎÂ‰Ó‚‡ÚÂÎ¸ÌÓ, ·ÂÒÔÓÍÓËÚ¸Òﬂ ·˚ÎÓ ÌÂ˜Â„Ó.
çÓ ÏÌÂ Ë ‚ ˝ÚÓÚ ‡Á ÌÂ ÔË‚ÂÎÓÒ¸ ÛÒÌÛÚ¸. åÂ‰‚ÂÊÓÌÓÍ Á‡·‡ÎÒﬂ ‚ ·ÛÙÂÚ Ë Á‡„ÂÏÂÎ Ú‡ÂÎÍ‡ÏË.
èË¯ÎÓÒ¸ ‚ÒÚ‡‚‡Ú¸ Ë ‚˚Ú‡ÒÍË‚‡Ú¸ Â„Ó ËÁ ·ÛÙÂÚ‡,
ÔË˜ﬁÏ ÏÂ‰‚ÂÊÓÌÓÍ ÛÊ‡ÒÌÓ ‡ÒÒÂ‰ËÎÒﬂ, Á‡‚Ó˜‡Î,
Ì‡˜‡Î ‚ÂÚÂÚ¸ „ÓÎÓ‚ÓÈ Ë Ô˚Ú‡ÎÒﬂ ÛÍÛÒËÚ¸ ÏÂÌﬂ Á‡ ÛÍÛ. ü ‚ÁﬂÎ Â„Ó Á‡ ¯Ë‚ÓÓÚ Ë ÓÚÌﬁÒ ‚ „ÓÒÚËÌÛ˛. ùÚ‡
‚ÓÁÌﬂ Ì‡˜ËÌ‡Î‡ ÏÌÂ Ì‡‰ÓÂ‰‡Ú¸, ‰‡ Ë ‚ÒÚ‡‚‡Ú¸ Ì‡ ‰Û„ÓÈ ‰ÂÌ¸ ÌÛÊÌÓ ·˚ÎÓ ‡ÌÓ. ÇÔÓ˜ÂÏ, ﬂ ÒÍÓÓ ÛÒÌÛÎ,
ÔÓÁ‡·˚‚ Ó Ï‡ÎÂÌ¸ÍÓÏ „ÓÒÚÂ.
èÓ¯ﬁÎ, ÏÓÊÂÚ ·˚Ú¸, Í‡ÍÓÈ-ÌË·Û‰¸ ˜‡Ò, Í‡Í
ÒÚ‡¯Ì˚È ¯ÛÏ ‚ „ÓÒÚËÌÓÈ Á‡ÒÚ‡‚ËÎ ÏÂÌﬂ ‚ÒÍÓ˜ËÚ¸.
Ç ÔÂ‚Û˛ ÏËÌÛÚÛ ﬂ ÌÂ ÏÓ„ ÒÓÓ·‡ÁËÚ¸, ˜ÚÓ Ú‡ÍÓÂ ÒÎÛ˜ËÎÓÒ¸, Ë ÚÓÎ¸ÍÓ ÔÓÚÓÏ ‚Òﬁ Ò‰ÂÎ‡ÎÓÒ¸ ﬂÒÌÓ: ÏÂ‰‚ÂÊÓÌÓÍ ‡ÁÓ‰‡ÎÒﬂ Ò ÒÓ·‡ÍÓÈ, ÍÓÚÓ‡ﬂ ÒÔ‡Î‡ Ì‡ Ò‚ÓﬁÏ
Ó·˚˜ÌÓÏ ÏÂÒÚÂ ‚ ÔÂÂ‰ÌÂÈ.
— çÛ Ë Á‚ÂËÌ‡! — Û‰Ë‚ËÎÒﬂ ÍÛ˜Â ÄÌ‰ÂÈ, ‡ÁÌËÏ‡ﬂ ‚ÓÂ‚‡‚¯Ëı.

59

— äÛ‰‡ Â„Ó Ï˚ ÚÂÔÂ¸ ‰ÂÌÂÏ? — ‰ÛÏ‡Î ﬂ ‚ÒÎÛı. — éÌ
ÌËÍÓÏÛ ÌÂ ‰‡ÒÚ ÒÔ‡Ú¸ ˆÂÎÛ˛ ÌÓ˜¸.
— Ä Í ÂÏÌ‡ÁËÒÚ‡Ï, — ÔÓÒÓ‚ÂÚÓ‚‡Î ÄÌ‰ÂÈ. —
éÌË Â„Ó ‚ÂÒ¸Ï‡ ‰‡ÊÂ Û‚‡Ê‡˛Ú. çÛ Ë ÔÛÒÚ¸ ÒÔËÚ
ÓÔﬂÚ¸ Û ÌËı.
åÂ‰‚ÂÊÓÌÓÍ ·˚Î ÔÓÏÂ˘ﬁÌ ‚ ÍÓÏÌ‡ÚÂ „ËÏÌ‡ÁËÒÚÓ‚,
ÍÓÚÓ˚Â ·˚ÎË Ó˜ÂÌ¸ ‡‰˚ Ï‡ÎÂÌ¸ÍÓÏÛ Í‚‡ÚË‡ÌÚÛ.
Å˚ÎÓ ÛÊÂ ‰‚‡ ˜‡Ò‡ ÌÓ˜Ë, ÍÓ„‰‡ ‚ÂÒ¸ ‰ÓÏ ÛÒÔÓÍÓËÎÒﬂ.
ü ·˚Î Ó˜ÂÌ¸ ‡‰, ˜ÚÓ ËÁ·‡‚ËÎÒﬂ ÓÚ ·ÂÒÔÓÍÓÈÌÓ„Ó
„ÓÒÚﬂ Ë ÏÓ„ Á‡ÒÌÛÚ¸. çÓ ÌÂ ÔÓ¯ÎÓ ˜‡Ò‡, Í‡Í ‚ÒÂ ÔÓ‚ÒÍ‡Í‡ÎË ÓÚ ÒÚ‡¯ÌÓ„Ó ¯ÛÏ‡ ‚ ÍÓÏÌ‡ÚÂ „ËÏÌ‡ÁËÒÚÓ‚.
í‡Ï ÔÓËÒıÓ‰ËÎÓ ˜ÚÓ-ÚÓ ÌÂ‚ÂÓﬂÚÌÓÂ... äÓ„‰‡ ﬂ ÔË·ÂÊ‡Î ‚ ˝ÚÛ ÍÓÏÌ‡ÚÛ Ë Á‡Êﬁ„ ÒÔË˜ÍÛ, ‚Òﬁ Ó·˙ﬂÒÌËÎÓÒ¸.

60

èÓÒÂ‰ËÌÂ ÍÓÏÌ‡Ú˚ ÒÚÓﬂÎ ÔËÒ¸ÏÂÌÌ˚È ÒÚÓÎ, ÔÓÍ˚Ú˚È ÍÎÂﬁÌÍÓÈ. åÂ‰‚ÂÊÓÌÓÍ ÔÓ ÌÓÊÍÂ ÒÚÓÎ‡ ‰Ó·‡ÎÒﬂ ‰Ó ÍÎÂﬁÌÍË, Ûı‚‡ÚËÎ Âﬁ ÁÛ·‡ÏË, ÛÔÂÒﬂ Î‡Ô‡ÏË
‚ ÌÓÊÍÛ Ë ÔËÌﬂÎÒﬂ Ú‡˘ËÚ¸ ˜ÚÓ ·˚ÎÓ ÏÓ˜Ë. í‡˘ËÎ,
Ú‡˘ËÎ, ÔÓÍ‡ ÌÂ ÒÚ‡˘ËÎ ‚Ò˛ ÍÎÂﬁÌÍÛ, ‚ÏÂÒÚÂ Ò ÌÂÈ —
Î‡ÏÔÛ, ‰‚Â ˜ÂÌËÎ¸ÌËˆ˚, „‡ÙËÌ Ò ‚Ó‰ÓÈ Ë ‚ÓÓ·˘Â
‚Òﬁ, ˜ÚÓ ·˚ÎÓ ‡ÁÎÓÊÂÌÓ Ì‡ ÒÚÓÎÂ. Ç ÂÁÛÎ¸Ú‡ÚÂ — ‡Á·ËÚ‡ﬂ Î‡ÏÔ‡, ‡Á·ËÚ˚È „‡ÙËÌ, ‡ÁÎËÚ˚Â ÔÓ ÔÓÎÛ
˜ÂÌËÎ‡, ‡ ‚ËÌÓ‚ÌËÍ ‚ÒÂ„Ó ÒÍ‡Ì‰‡Î‡ Á‡·‡ÎÒﬂ ‚ Ò‡Ï˚È ‰‡Î¸ÌËÈ Û„ÓÎ; ÓÚÚÛ‰‡ Ò‚ÂÍ‡ÎË ÚÓÎ¸ÍÓ Ó‰ÌË „Î‡Á‡, Í‡Í ‰‚‡ Û„ÓÎ¸Í‡.
Ö„Ó ÔÓ·Ó‚‡ÎË ‚ÁﬂÚ¸, ÌÓ ÓÌ ÓÚ˜‡ﬂÌÌÓ Á‡˘Ë˘‡ÎÒﬂ
Ë ‰‡ÊÂ ÛÒÔÂÎ ÛÍÛÒËÚ¸ Ó‰ÌÓ„Ó „ËÏÌ‡ÁËÒÚ‡.

61

— óÚÓ Ï˚ ·Û‰ÂÏ ‰ÂÎ‡Ú¸ Ò ˝ÚËÏ ‡Á·ÓÈÌËÍÓÏ! —
‚ÁÏÓÎËÎÒﬂ ﬂ. — ùÚÓ ‚Òﬁ Ú˚, ÄÌ‰ÂÈ, ‚ËÌÓ‚‡Ú.
— óÚÓ ÊÂ ﬂ, ·‡ËÌ, Ò‰ÂÎ‡Î? — ÓÔ‡‚‰˚‚‡ÎÒﬂ ÍÛ˜Â. — ü ÚÓÎ¸ÍÓ ÒÍ‡Á‡Î ÔÓ ÏÂ‰‚ÂÊÓÌÍ‡, ‡ ‚ÁﬂÎË-ÚÓ
‚˚. à ÂÏÌ‡ÁËÒÚ˚ ‰‡ÊÂ ‚ÂÒ¸Ï‡ Â„Ó Ó‰Ó·ﬂÎË.
ëÎÓ‚ÓÏ, ÏÂ‰‚ÂÊÓÌÓÍ ÌÂ ‰‡Î ÒÔ‡Ú¸ ‚Ò˛ ÌÓ˜¸.
ëÎÂ‰Û˛˘ËÈ ‰ÂÌ¸ ÔËÌﬁÒ ÌÓ‚˚Â ËÒÔ˚Ú‡ÌËﬂ. ÑÂÎÓ
·˚ÎÓ ÎÂÚÌÂÂ, ‰‚ÂË ÓÒÚ‡‚‡ÎËÒ¸ ÌÂÁ‡ÔÂÚ˚ÏË, Ë ÓÌ ÌÂÁ‡ÏÂÚÌÓ ÔÓÍ‡ÎÒﬂ ‚Ó ‰‚Ó, „‰Â ÛÊ‡ÒÌÓ Ì‡ÔÛ„‡Î ÍÓÓ‚Û. äÓÌ˜ËÎÓÒ¸ ÚÂÏ, ˜ÚÓ ÏÂ‰‚ÂÊÓÌÓÍ ÔÓÈÏ‡Î ˆ˚Ô-

62

ÎﬁÌÍ‡ Ë Á‡‰‡‚ËÎ Â„Ó. èÓ‰ÌﬂÎÒﬂ ˆÂÎ˚È ·ÛÌÚ. éÒÓ·ÂÌÌÓ
ÌÂ„Ó‰Ó‚‡Î‡ ÍÛı‡Í‡, Ê‡ÎÂ‚¯‡ﬂ ˆ˚ÔÎﬁÌÍ‡. éÌ‡ Ì‡ÍËÌÛÎ‡Ò¸ Ì‡ ÍÛ˜Â‡, Ë ‰ÂÎÓ ˜ÛÚ¸ ÌÂ ‰Ó¯ÎÓ ‰Ó ‰‡ÍË.
ç‡ ÒÎÂ‰Û˛˘Û˛ ÌÓ˜¸, ‚Ó ËÁ·ÂÊ‡ÌËÂ ÌÂ‰Ó‡ÁÛÏÂÌËÈ, ·ÂÒÔÓÍÓÈÌ˚È „ÓÒÚ¸ ·˚Î Á‡ÔÂÚ ‚ ˜ÛÎ‡Ì, „‰Â ÌË˜Â„Ó ÌÂ ·˚ÎÓ, ÍÓÏÂ Î‡ﬂ Ò ÏÛÍÓÈ. ä‡ÍÓ‚Ó ÊÂ ·˚ÎÓ
ÌÂ„Ó‰Ó‚‡ÌËÂ ÍÛı‡ÍË, ÍÓ„‰‡ Ì‡ ÒÎÂ‰Û˛˘ÂÂ ÛÚÓ ÓÌ‡
Ì‡¯Î‡ ÏÂ‰‚ÂÊÓÌÍ‡ ‚ Î‡Â: ÓÌ ÓÚ‚ÓËÎ ÚﬂÊﬁÎÛ˛
Í˚¯ÍÛ Ë ÒÔ‡Î Ò‡Ï˚Ï ÏËÌ˚Ï Ó·‡ÁÓÏ ÔﬂÏÓ ‚ ÏÛÍÂ. é„Ó˜ﬁÌÌ‡ﬂ ÍÛı‡Í‡ ‰‡ÊÂ ‡ÒÔÎ‡Í‡Î‡Ò¸ Ë ÒÚ‡Î‡
ÚÂ·Ó‚‡Ú¸ ‡Ò˜ﬁÚ‡.
— ÜËÚ¸ﬂ ÌÂÚ ÓÚ ÔÓ„‡ÌÓ„Ó Á‚Âﬂ, — Ó·˙ﬂÒÌﬂÎ‡ ÓÌ‡. —
íÂÔÂ¸ Í ÍÓÓ‚Â ÔÓ‰ÓÈÚË ÌÂÎ¸Áﬂ, ˆ˚ÔÎﬂÚ Ì‡‰Ó Á‡ÔË‡Ú¸... ÏÛÍÛ ·ÓÒËÚ¸... çÂÚ, ÔÓÊ‡ÎÛÈÚÂ, ·‡ËÌ, ‡Ò˜ﬁÚ.

***

èËÁÌ‡Ú¸Òﬂ ÒÍ‡Á‡Ú¸, ﬂ Ó˜ÂÌ¸ ‡ÒÍ‡Ë‚‡ÎÒﬂ, ˜ÚÓ
‚ÁﬂÎ ÏÂ‰‚ÂÊÓÌÍ‡, Ë Ó˜ÂÌ¸ ·˚Î ‡‰, ÍÓ„‰‡ Ì‡¯ﬁÎÒﬂ
ÁÌ‡ÍÓÏ˚È, ÍÓÚÓ˚È Â„Ó ‚ÁﬂÎ.
— èÓÏËÎÛÈÚÂ, Í‡ÍÓÈ ÏËÎ˚È Á‚Â¸! — ‚ÓÒıË˘‡ÎÒﬂ
ÓÌ. — ÑÂÚË ·Û‰ÛÚ ‡‰˚. ÑÎﬂ ÌËı — ˝ÚÓ Ì‡ÒÚÓﬂ˘ËÈ
Ô‡Á‰ÌËÍ. è‡‚Ó, Í‡ÍÓÈ ÏËÎ˚È.
— Ñ‡, ÏËÎ˚È... — ÒÓ„Î‡¯‡ÎÒﬂ ﬂ.
å˚ ‚ÒÂ ‚Á‰ÓıÌÛÎË Ò‚Ó·Ó‰ÌÓ, ÍÓ„‰‡ Ì‡ÍÓÌÂˆ ËÁ·‡‚ËÎËÒ¸ ÓÚ ˝ÚÓ„Ó ÏËÎÓ„Ó Á‚Âﬂ Ë ÍÓ„‰‡ ‚ÂÒ¸ ‰ÓÏ ÔË¯ﬁÎ ‚ ÔÂÊÌËÈ ÔÓﬂ‰ÓÍ.

63

çÓ Ì‡¯Â Ò˜‡ÒÚ¸Â ÔÓ‰ÓÎÊ‡ÎÓÒ¸ ÌÂ‰ÓÎ„Ó, ÔÓÚÓÏÛ
˜ÚÓ ÏÓÈ ÁÌ‡ÍÓÏ˚È ‚ÓÁ‚‡ÚËÎ ÏÂ‰‚ÂÊÓÌÍ‡ Ì‡ ‰Û„ÓÈ ÊÂ ‰ÂÌ¸. åËÎ˚È Á‚Â¸ Ì‡ÍÛÓÎÂÒËÎ Ì‡ ÌÓ‚ÓÏ
ÏÂÒÚÂ Â˘ﬁ ·ÓÎ¸¯Â, ˜ÂÏ Û ÏÂÌﬂ. á‡·‡ÎÒﬂ ‚ ˝ÍËÔ‡Ê,
Á‡ÎÓÊÂÌÌ˚È ÏÓÎÓ‰ÓÈ ÎÓ¯‡‰¸˛, Á‡˚˜‡Î. ãÓ¯‡‰¸,
ÍÓÌÂ˜ÌÓ, ·ÓÒËÎ‡Ò¸ ÒÚÂÏ„Î‡‚ Ë ÒÎÓÏ‡Î‡ ˝ÍËÔ‡Ê.
å˚ ÔÓÔÓ·Ó‚‡ÎË ‚ÂÌÛÚ¸ ÏÂ‰‚ÂÊÓÌÍ‡ Ì‡ ÔÂ‚ÓÂ
ÏÂÒÚÓ, ÓÚÍÛ‰‡ Â„Ó ÔËÌﬁÒ ÏÓÈ ÍÛ˜Â, ÌÓ Ú‡Ï ÓÚÍ‡Á‡ÎËÒ¸ ÔËÌﬂÚ¸ Â„Ó Ì‡ÓÚÂÁ.
— óÚÓ ÊÂ Ï˚ ·Û‰ÂÏ Ò ÌËÏ ‰ÂÎ‡Ú¸? — ‚ÁÏÓÎËÎÒﬂ ﬂ,
Ó·‡˘‡ﬂÒ¸ Í ÍÛ˜ÂÛ. — ü „ÓÚÓ‚ ‰‡ÊÂ Á‡ÔÎ‡ÚËÚ¸, ÚÓÎ¸ÍÓ ·˚ ËÁ·‡‚ËÚ¸Òﬂ.
ç‡ Ì‡¯Â Ò˜‡ÒÚ¸Â, Ì‡¯ﬁÎÒﬂ Í‡ÍÓÈ-ÚÓ ÓıÓÚÌËÍ, ÍÓÚÓ˚È ‚ÁﬂÎ Â„Ó Ò Û‰Ó‚ÓÎ¸ÒÚ‚ËÂÏ...

ПРИЁМЫШ

Д

I

ÓÊ‰ÎË‚˚È ÎÂÚÌËÈ ‰ÂÌ¸. ü Î˛·Î˛ ‚ Ú‡ÍÛ˛ ÔÓ„Ó‰Û ·Ó‰ËÚ¸ ÔÓ ÎÂÒÛ, ÓÒÓ·ÂÌÌÓ ÍÓ„‰‡ ‚ÔÂÂ‰Ë ÂÒÚ¸
ÚﬁÔÎ˚È Û„ÓÎÓÍ, „‰Â ÏÓÊÌÓ Ó·ÒÛ¯ËÚ¸Òﬂ Ë Ó·Ó„ÂÚ¸Òﬂ. Ñ‡ Í ÚÓÏÛ ÊÂ ÎÂÚÌËÈ ‰ÓÊ‰¸ — ÚﬁÔÎ˚È. Ç „ÓÓ‰Â
‚ Ú‡ÍÛ˛ ÔÓ„Ó‰Û — „ﬂÁ¸, ‡ ‚ ÎÂÒÛ ÁÂÏÎﬂ Ê‡‰ÌÓ ‚ÔËÚ˚‚‡ÂÚ ‚Î‡„Û, Ë ‚˚ Ë‰ﬁÚÂ ÔÓ ˜ÛÚ¸ ÓÚÒ˚Â‚¯ÂÏÛ ÍÓ‚Û ËÁ ÔÓ¯ÎÓ„Ó‰ÌÂ„Ó Ô‡ÎÓ„Ó ÎËÒÚ‡ Ë ÓÒ˚Ô‡‚¯ËıÒﬂ
Ë„Î ÒÓÒÌ˚ Ë ÂÎË. ÑÂÂ‚¸ﬂ ÔÓÍ˚Ú˚ ‰ÓÊ‰Â‚˚ÏË Í‡ÔÎﬂÏË, ÍÓÚÓ˚Â Ò˚ÔÎ˛ÚÒﬂ Ì‡ ‚‡Ò ÔË Í‡Ê‰ÓÏ ‰‚ËÊÂÌËË. Ä ÍÓ„‰‡ ‚˚„ÎﬂÌÂÚ ÒÓÎÌˆÂ ÔÓÒÎÂ Ú‡ÍÓ„Ó ‰ÓÊ‰ﬂ,
ÎÂÒ Ú‡Í ﬂÍÓ ÁÂÎÂÌÂÂÚ Ë ‚ÂÒ¸ „ÓËÚ ‡ÎÏ‡ÁÌ˚ÏË ËÒÍ‡ÏË. óÚÓ-ÚÓ Ô‡Á‰ÌË˜ÌÓÂ Ë ‡‰ÓÒÚÌÓÂ ÍÛ„ÓÏ
‚‡Ò, Ë ‚˚ ˜Û‚ÒÚ‚ÛÂÚÂ ÒÂ·ﬂ Ì‡ ˝ÚÓÏ Ô‡Á‰ÌËÍÂ ÊÂÎ‡ÌÌ˚Ï, ‰ÓÓ„ËÏ „ÓÒÚÂÏ.
àÏÂÌÌÓ ‚ Ú‡ÍÓÈ ‰ÓÊ‰ÎË‚˚È ‰ÂÌ¸ ﬂ ÔÓ‰ıÓ‰ËÎ
Í ë‚ÂÚÎÓÏÛ ÓÁÂÛ, Í ÁÌ‡ÍÓÏÓÏÛ ÒÚÓÓÊÛ Ì‡ ˚·‡˜¸ÂÈ
Ò‡ÈÏÂ* í‡‡ÒÛ. ÑÓÊ‰¸ ÛÊÂ Â‰ÂÎ. ç‡ Ó‰ÌÓÈ ÒÚÓÓÌÂ
ÌÂ·‡ ÔÓÍ‡Á‡ÎËÒ¸ ÔÓÒ‚ÂÚ˚, Â˘ﬁ ÌÂÏÌÓÊÍÓ — Ë ÔÓÍ‡* ë‡ÈÏÓÈ Ì‡ ì‡ÎÂ Ì‡Á˚‚‡˛Ú ˚·‡ˆÍËÂ ÒÚÓﬂÌÍË.
(èËÏÂ˜‡ÌËÂ ‡‚ÚÓ‡.)

65

ÊÂÚÒﬂ „Óﬂ˜ÂÂ ÎÂÚÌÂÂ ÒÓÎÌˆÂ. ãÂÒÌ‡ﬂ ÚÓÔËÌÍ‡ Ò‰ÂÎ‡Î‡ ÍÛÚÓÈ ÔÓ‚ÓÓÚ, Ë ﬂ ‚˚¯ÂÎ Ì‡ ÓÚÎÓ„ËÈ Ï˚Ò, ‚‰‡‚‡‚¯ËÈÒﬂ ¯ËÓÍËÏ ﬂÁ˚ÍÓÏ ‚ ÓÁÂÓ. ëÓ·ÒÚ‚ÂÌÌÓ, Á‰ÂÒ¸
·˚ÎÓ ÌÂ Ò‡ÏÓ ÓÁÂÓ, ‡ ¯ËÓÍËÈ ÔÓÚÓÍ ÏÂÊ‰Û ‰‚ÛÏﬂ
ÓÁﬁ‡ÏË, Ë Ò‡ÈÏ‡ ÔËÚÍÌÛÎ‡Ò¸ ‚ ËÁÎÛ˜ËÌÂ Ì‡ ÌËÁÍÓÏ
·ÂÂ„Û, „‰Â ‚ Á‡ÎË‚˜ËÍÂ ˛ÚËÎËÒ¸ ˚·‡˜¸Ë ÎÓ‰ÍË.
èÓÚÓÍ ÏÂÊ‰Û ÓÁﬁ‡ÏË Ó·‡ÁÓ‚‡ÎÒﬂ ·Î‡„Ó‰‡ﬂ ·ÓÎ¸¯ÓÏÛ ÎÂÒËÒÚÓÏÛ ÓÒÚÓ‚Û, ‡ÁÎﬁ„¯ÂÏÛÒﬂ ÁÂÎﬁÌÓÈ ¯‡ÔÍÓÈ Ì‡ÔÓÚË‚ Ò‡ÈÏ˚.
åÓﬁ ÔÓﬂ‚ÎÂÌËÂ Ì‡ Ï˚ÒÛ ‚˚Á‚‡ÎÓ ÒÚÓÓÊÂ‚ÓÈ ÓÍÎËÍ ÒÓ·‡ÍË í‡‡Ò‡, — Ì‡ ÌÂÁÌ‡ÍÓÏ˚ı Î˛‰ÂÈ ÓÌ‡
‚ÒÂ„‰‡ Î‡ﬂÎ‡ ÓÒÓ·ÂÌÌ˚Ï Ó·‡ÁÓÏ, ÓÚ˚‚ËÒÚÓ Ë ÂÁ-

66

ÍÓ, ÚÓ˜ÌÓ ÒÂ‰ËÚÓ ÒÔ‡¯Ë‚‡Î‡: «äÚÓ Ë‰ﬁÚ?» ü Î˛·Î˛ Ú‡ÍËı ÔÓÒÚ˚ı ÒÓ·‡˜ÓÌÓÍ Á‡ Ëı ÌÂÓ·˚ÍÌÓ‚ÂÌÌ˚È ÛÏ Ë ‚ÂÌÛ˛ ÒÎÛÊ·Û...
ê˚·‡˜¸ﬂ ËÁ·Û¯Í‡ ËÁ‰‡ÎË Í‡Á‡Î‡Ò¸ ÔÓ‚ﬁÌÛÚÓÈ
‚‚Âı ‰ÌÓÏ ·ÓÎ¸¯ÓÈ ÎÓ‰ÍÓÈ, — ˝ÚÓ „Ó·ËÎ‡Ò¸ ÒÚ‡‡ﬂ
‰ÂÂ‚ﬂÌÌ‡ﬂ Í˚¯‡, ÔÓÓÒ¯‡ﬂ ‚ÂÒﬁÎÓÈ ÁÂÎﬁÌÓÈ
Ú‡‚ÓÈ. äÛ„ÓÏ ËÁ·Û¯ÍË ÔÓ‰ÌËÏ‡Î‡Ò¸ „ÛÒÚ‡ﬂ ÔÓÓÒÎ¸ ËÁ Ë‚‡Ì-˜‡ﬂ, ¯‡ÎÙÂﬂ Ë «ÏÂ‰‚ÂÊ¸Ëı ‰Û‰ÓÍ»,
Ú‡Í ˜ÚÓ Û ÔÓ‰ıÓ‰Ë‚¯Â„Ó Í ËÁ·Û¯ÍÂ ˜ÂÎÓ‚ÂÍ‡ ‚Ë‰ÌÂÎ‡Ò¸ Ó‰Ì‡ „ÓÎÓ‚‡. í‡Í‡ﬂ „ÛÒÚ‡ﬂ Ú‡‚‡ ÓÒÎ‡ ÚÓÎ¸ÍÓ ÔÓ
·ÂÂ„‡Ï ÓÁÂ‡, ÔÓÚÓÏÛ ˜ÚÓ Á‰ÂÒ¸ ‰ÓÒÚ‡ÚÓ˜ÌÓ ·˚ÎÓ
‚Î‡„Ë Ë ÔÓ˜‚‡ ·˚Î‡ ÊËÌ‡ﬂ.
äÓ„‰‡ ﬂ ÔÓ‰ıÓ‰ËÎ ÛÊÂ ÒÓ‚ÒÂÏ Í ËÁ·Û¯ÍÂ, ËÁ Ú‡‚˚
ÍÛ·‡ÂÏ ‚˚ÎÂÚÂÎ‡ Ì‡ ÏÂÌﬂ ÔﬁÒÚ‡ﬂ ÒÓ·‡˜ÓÌÍ‡ Ë Á‡ÎËÎ‡Ò¸ ÓÚ˜‡ﬂÌÌ˚Ï Î‡ÂÏ.
— ëÓ·ÓÎ¸ÍÓ, ÔÂÂÒÚ‡Ì¸... çÂ ÛÁÌ‡Î?
ëÓ·ÓÎ¸ÍÓ ÓÒÚ‡ÌÓ‚ËÎÒﬂ ‚ ‡Á‰ÛÏ¸Â, ÌÓ, ‚Ë‰ËÏÓ, Â˘ﬁ
ÌÂ ‚ÂËÎ ‚ ÒÚ‡ÓÂ ÁÌ‡ÍÓÏÒÚ‚Ó. éÌ ÓÒÚÓÓÊÌÓ ÔÓ‰Ó¯ﬁÎ,
Ó·Ì˛ı‡Î ÏÓË ÓıÓÚÌË˜¸Ë Ò‡ÔÓ„Ë Ë ÚÓÎ¸ÍÓ ÔÓÒÎÂ ˝ÚÓÈ ˆÂÂÏÓÌËË ‚ËÌÓ‚‡ÚÓ Á‡‚ËÎﬂÎ ı‚ÓÒÚÓÏ. ÑÂÒÍ‡Ú¸, ‚ËÌÓ‚‡Ú,
Ó¯Ë·Òﬂ, — ‡ ‚Òﬁ-Ú‡ÍË ﬂ ‰ÓÎÊÂÌ ÒÚÂÂ˜¸ ËÁ·Û¯ÍÛ.
àÁ·Û¯Í‡ ÓÍ‡Á‡Î‡Ò¸ ÔÛÒÚÓÈ. ïÓÁﬂËÌ‡ ÌÂ ·˚ÎÓ, ÚÓ
ÂÒÚ¸ ÓÌ, ‚ÂÓﬂÚÌÓ, ÓÚÔ‡‚ËÎÒﬂ Ì‡ ÓÁÂÓ ÓÒÏ‡ÚË‚‡Ú¸
Í‡ÍÛ˛-ÌË·Û‰¸ ˚·ÓÎÓ‚ÌÛ˛ ÒÌ‡ÒÚ¸. äÛ„ÓÏ ËÁ·Û¯ÍË
‚Òﬁ „Ó‚ÓËÎÓ Ó ÔËÒÛÚÒÚ‚ËË ÊË‚Ó„Ó ˜ÂÎÓ‚ÂÍ‡: ÒÎ‡·Ó
ÍÛË‚¯ËÈÒﬂ Ó„ÓÌﬁÍ, Óı‡ÔÍ‡ ÚÓÎ¸ÍÓ ˜ÚÓ Ì‡Û·ÎÂÌÌ˚ı
‰Ó‚, ÒÛ¯Ë‚¯‡ﬂÒﬂ Ì‡ ÍÓÎ¸ﬂı ÒÂÚ¸, ÚÓÔÓ, ‚ÓÚÍÌÛÚ˚È

67

‚ Ó·Û·ÓÍ ‰ÂÂ‚‡. Ç ÔËÓÚ‚ÓﬁÌÌÛ˛ ‰‚Â¸ Ò‡ÈÏ˚
‚Ë‰ÌÂÎÓÒ¸ ‚Òﬁ ıÓÁﬂÈÒÚ‚Ó í‡‡Ò‡: ÛÊ¸ﬁ Ì‡ ÒÚÂÌÂ,
ÌÂÒÍÓÎ¸ÍÓ „Ó¯ÍÓ‚ Ì‡ ÔËÔÂ˜ÍÂ, ÒÛÌ‰Û˜ÓÍ ÔÓ‰ Î‡‚ÍÓÈ, ‡Á‚Â¯‡ÌÌ˚Â ÒÌ‡ÒÚË. àÁ·Û¯Í‡ ·˚Î‡ ‰Ó‚ÓÎ¸ÌÓ
ÔÓÒÚÓÌ‡ﬂ, ÔÓÚÓÏÛ ˜ÚÓ ÁËÏÓÈ ‚Ó ‚ÂÏﬂ ˚·ÌÓ„Ó ÎÓ‚‡ ‚ ÌÂÈ ÔÓÏÂ˘‡Î‡Ò¸ ˆÂÎ‡ﬂ ‡ÚÂÎ¸ ‡·Ó˜Ëı. ãÂÚÓÏ
ÒÚ‡ËÍ ÊËÎ Ó‰ËÌ. çÂÒÏÓÚﬂ ÌË Ì‡ Í‡ÍÛ˛ ÔÓ„Ó‰Û, ÓÌ
Í‡Ê‰˚È ‰ÂÌ¸ Ê‡ÍÓ Ì‡Ú‡ÔÎË‚‡Î ÛÒÒÍÛ˛ ÔÂ˜¸ Ë ÒÔ‡Î
Ì‡ ÔÓÎ‡Úﬂı. ùÚ‡ Î˛·Ó‚¸ Í ÚÂÔÎÛ Ó·˙ﬂÒÌﬂÎ‡Ò¸ ÔÓ˜ÚÂÌÌ˚Ï ‚ÓÁ‡ÒÚÓÏ í‡‡Ò‡: ÂÏÛ ·˚ÎÓ ÓÍÓÎÓ ‰Â‚ﬂÌÓÒÚ‡ ÎÂÚ.
ü „Ó‚Ó˛ «ÓÍÓÎÓ», ÔÓÚÓÏÛ ˜ÚÓ Ò‡Ï í‡‡Ò Á‡·˚Î, ÍÓ„‰‡
ÓÌ Ó‰ËÎÒﬂ. «Ö˘ﬁ ‰Ó Ù‡ÌˆÛÁ‡», Í‡Í Ó·˙ﬂÒÌﬂÎ ÓÌ, ÚÓ
ÂÒÚ¸ ‰Ó Ì‡¯ÂÒÚ‚Ëﬂ Ù‡ÌˆÛÁÓ‚ ‚ êÓÒÒË˛ ‚ 1812 „Ó‰Û.
ëÌﬂ‚ Ì‡ÏÓÍ¯Û˛ ÍÛÚÍÛ Ë ‡Á‚ÂÒË‚ ÓıÓÚÌË˜¸Ë ‰ÓÒÔÂıË ÔÓ ÒÚÂÌÍÂ, ﬂ ÔËÌﬂÎÒﬂ ‡Á‚Ó‰ËÚ¸ Ó„ÓÌ¸. ëÓ·ÓÎ¸-

68

ÍÓ ‚ÂÚÂÎÒﬂ ÓÍÓÎÓ ÏÂÌﬂ, ÔÂ‰˜Û‚ÒÚ‚Ûﬂ Í‡ÍÛ˛-ÌË·Û‰¸
ÔÓÊË‚Û. ÇÂÒÂÎÓ ‡Á„ÓÂÎÒﬂ Ó„ÓÌﬁÍ, ÔÛÒÚË‚ Í‚ÂıÛ
ÒËÌ˛˛ ÒÚÛÈÍÛ ‰˚Ï‡. ÑÓÊ‰¸ ÛÊÂ ÔÓ¯ﬁÎ. èÓ ÌÂ·Û
ÌÂÒÎËÒ¸ ‡ÁÓ‚‡ÌÌ˚Â Ó·Î‡Í‡, ÓÌﬂﬂ Â‰ÍËÂ Í‡ÔÎË.
äÓÂ-„‰Â ÒËÌÂÎË ÔÓÒ‚ÂÚ˚ ÌÂ·‡. Ä ÔÓÚÓÏ ÔÓÍ‡Á‡ÎÓÒ¸ Ë
ÒÓÎÌˆÂ, „Óﬂ˜ÂÂ Ë˛Î¸ÒÍÓÂ ÒÓÎÌˆÂ, ÔÓ‰ ÎÛ˜‡ÏË ÍÓÚÓÓ„Ó ÏÓÍ‡ﬂ Ú‡‚‡ ÚÓ˜ÌÓ Á‡‰˚ÏËÎ‡Ò¸. ÇÓ‰‡ ‚ ÓÁÂÂ
ÒÚÓﬂÎ‡ ÚËıÓ-ÚËıÓ, Í‡Í ˝ÚÓ ·˚‚‡ÂÚ ÚÓÎ¸ÍÓ ÔÓÒÎÂ ‰ÓÊ‰ﬂ. è‡ıÎÓ Ò‚ÂÊÂÈ Ú‡‚ÓÈ, ¯‡ÎÙÂÂÏ, ÒÏÓÎËÒÚ˚Ï
‡ÓÏ‡ÚÓÏ ÌÂ‰‡ÎÂÍÓ ÒÚÓﬂ‚¯Â„Ó ÒÓÒÌﬂÍ‡. ÇÓÓ·˘Â ıÓÓ¯Ó, Í‡Í ÚÓÎ¸ÍÓ ÏÓÊÂÚ ·˚Ú¸ ıÓÓ¯Ó ‚ Ú‡ÍÓÏ „ÎÛıÓÏ ÎÂÒÌÓÏ Û„ÓÎÍÂ. ç‡Ô‡‚Ó, „‰Â
ÍÓÌ˜‡ÎÒﬂ ÔÓÚÓÍ, ÒËÌÂÎ‡ „Î‡‰¸ ë‚ÂÚÎÓ„Ó ÓÁÂ‡, ‡ Á‡ ÁÛ·˜‡ÚÓÈ Í‡ÈÏÓÈ

69

ÔÓ‰ÌËÏ‡ÎËÒ¸ „Ó˚. óÛ‰Ì˚È Û„ÓÎÓÍ! à ÌÂ‰‡ÓÏ ÒÚ‡˚È í‡‡Ò ÔÓÊËÎ Á‰ÂÒ¸ ˆÂÎ˚ı ÒÓÓÍ ÎÂÚ. É‰Â-ÌË·Û‰¸ ‚ „ÓÓ‰Â ÓÌ ÌÂ ÔÓÊËÎ ·˚ Ë ÔÓÎÓ‚ËÌ˚, ÔÓÚÓÏÛ
˜ÚÓ ‚ „ÓÓ‰Â ÌÂ ÍÛÔË¯¸ ÌË Á‡ Í‡ÍËÂ ‰ÂÌ¸„Ë Ú‡ÍÓ„Ó
˜ËÒÚÓ„Ó ‚ÓÁ‰Ûı‡, ‡ „Î‡‚ÌÓÂ — ˝ÚÓ„Ó ÒÔÓÍÓÈÒÚ‚Ëﬂ, ÍÓÚÓÓÂ Óı‚‡Ú˚‚‡ÎÓ Á‰ÂÒ¸. ïÓÓ¯Ó Ì‡ Ò‡ÈÏÂ!.. ÇÂÒÂÎÓ
„ÓËÚ ﬂÍËÈ Ó„ÓÌﬁÍ; Ì‡˜ËÌ‡ÂÚ ÔËÔÂÍ‡Ú¸ „Óﬂ˜ÂÂ
ÒÓÎÌˆÂ, „Î‡Á‡Ï ·ÓÎ¸ÌÓ ÒÏÓÚÂÚ¸ Ì‡ Ò‚ÂÍ‡˛˘Û˛ ‰‡Î¸
˜Û‰ÌÓ„Ó ÓÁÂ‡. í‡Í ÒË‰ÂÎ ·˚ Á‰ÂÒ¸ Ë, Í‡ÊÂÚÒﬂ, ÌÂ ‡ÒÒÚ‡ÎÒﬂ ·˚ Ò ˜Û‰Ì˚Ï ÎÂÒÌ˚Ï ÔË‚ÓÎ¸ÂÏ. å˚ÒÎ¸ Ó „ÓÓ‰Â ÏÂÎ¸Í‡ÂÚ ‚ „ÓÎÓ‚Â, Í‡Í ‰ÛÌÓÈ ÒÓÌ.
Ç ÓÊË‰‡ÌËË ÒÚ‡ËÍ‡ ﬂ ÔËÍÂÔËÎ Ì‡ ‰ÎËÌÌÓÈ
Ô‡ÎÍÂ ÏÂ‰Ì˚È ÔÓıÓ‰Ì˚È ˜‡ÈÌËÍ Ò ‚Ó‰ÓÈ Ë ÔÓ‚ÂÒËÎ

71

Â„Ó Ì‡‰ Ó„ÌﬁÏ. ÇÓ‰‡ ÛÊÂ Ì‡˜ËÌ‡Î‡
ÍËÔÂÚ¸, ‡ ÒÚ‡ËÍ‡ ‚Òﬁ ÌÂ ·˚ÎÓ.
— äÛ‰‡ ·˚ ÂÏÛ ‰ÂÚ¸Òﬂ? — ‡Á‰ÛÏ˚‚‡Î ﬂ ‚ÒÎÛı. — ëÌ‡ÒÚË ÓÒÏ‡ÚË‚‡˛Ú ÛÚÓÏ, ‡ ÚÂÔÂ¸ ÔÓÎ‰ÂÌ¸...
åÓÊÂÚ ·˚Ú¸, ÔÓÂı‡Î ÔÓÒÏÓÚÂÚ¸,
ÌÂ ÎÓ‚ËÚ ÎË ÍÚÓ ˚·Û ·ÂÁ ÒÔÓÒ‡...
ëÓ·ÓÎ¸ÍÓ, ÍÛ‰‡ ‰Â‚‡ÎÒﬂ Ú‚ÓÈ ıÓÁﬂËÌ?
ìÏÌ‡ﬂ ÒÓ·‡Í‡ ÚÓÎ¸ÍÓ ‚ËÎﬂÎ‡ ÔÛ¯ËÒÚ˚Ï ı‚ÓÒÚÓÏ, Ó·ÎËÁ˚‚‡Î‡Ò¸ Ë ÌÂÚÂÔÂÎË‚Ó ‚Á‚ËÁ„Ë‚‡Î‡. èÓ Ì‡ÛÊÌÓÒÚË ëÓ·ÓÎ¸ÍÓ ÔËÌ‡‰ÎÂÊ‡Î Í ÚËÔÛ
Ú‡Í Ì‡Á˚‚‡ÂÏ˚ı «ÔÓÏ˚ÒÎÓ‚˚ı» ÒÓ·‡Í. çÂ·ÓÎ¸¯Ó„Ó ÓÒÚ‡, Ò ÓÒÚÓÈ
ÏÓ‰ÓÈ, ÒÚÓﬂ˜ËÏË Û¯‡ÏË Ë Á‡„ÌÛÚ˚Ï ‚‚Âı ı‚ÓÒÚÓÏ, ÓÌ, ÔÓÊ‡ÎÛÈ,
Ì‡ÔÓÏËÌ‡Î Ó·˚ÍÌÓ‚ÂÌÌÛ˛ ‰‚ÓÌﬂ„Û, Ò ÚÓÈ ‡ÁÌËˆÂÈ, ˜ÚÓ ‰‚ÓÌﬂ„‡ ÌÂ Ì‡¯Î‡ ·˚ ‚ ÎÂÒÛ ·ÂÎÍË, ÌÂ ÒÛ-

72

ÏÂÎ‡ ·˚ «Ó·Î‡ﬂÚ¸» „ÎÛı‡ﬂ, ‚˚ÒÎÂ‰ËÚ¸ ÓÎÂÌﬂ, — Ó‰ÌËÏ
ÒÎÓ‚ÓÏ, Ì‡ÒÚÓﬂ˘‡ﬂ ÔÓÏ˚ÒÎÓ‚‡ﬂ ÒÓ·‡Í‡, ÎÛ˜¯ËÈ ‰Û„
˜ÂÎÓ‚ÂÍ‡. çÛÊÌÓ ‚Ë‰ÂÚ¸ Ú‡ÍÛ˛ ÒÓ·‡ÍÛ ËÏÂÌÌÓ ‚ ÎÂÒÛ,
˜ÚÓ·˚ ‚ ÔÓÎÌÓÈ ÏÂÂ ÓˆÂÌËÚ¸ ‚ÒÂ Âﬁ ‰ÓÒÚÓËÌÒÚ‚‡.
äÓ„‰‡ ˝ÚÓÚ «ÎÛ˜¯ËÈ ‰Û„ ˜ÂÎÓ‚ÂÍ‡» ‡‰ÓÒÚÌÓ
‚Á‚ËÁ„ÌÛÎ, ﬂ ÔÓÌﬂÎ, ˜ÚÓ ÓÌ Á‡‚Ë‰ÂÎ ıÓÁﬂËÌ‡. ÑÂÈÒÚ‚ËÚÂÎ¸ÌÓ, ‚ ÔÓÚÓÍÂ ˜ﬁÌÓÈ ÚÓ˜ÍÓÈ ÔÓÍ‡Á‡Î‡Ò¸ ˚·‡˜¸ﬂ
ÎÓ‰Í‡, Ó„Ë·‡‚¯‡ﬂ ÓÒÚÓ‚. ùÚÓ Ë ·˚Î í‡‡Ò... éÌ ÔÎ˚Î,
ÒÚÓﬂ Ì‡ ÌÓ„‡ı, Ë ÎÓ‚ÍÓ ‡·ÓÚ‡Î Ó‰ÌËÏ ‚ÂÒÎÓÏ — Ì‡ÒÚÓﬂ˘ËÂ ˚·‡ÍË ‚ÒÂ Ú‡Í ÔÎ‡‚‡˛Ú Ì‡ Ò‚ÓËı ÎÓ‰Í‡ı-Ó‰ÌÓ‰ÂÂ‚Í‡ı, Ì‡Á˚‚‡ÂÏ˚ı ÌÂ ·ÂÁ ÓÒÌÓ‚‡ÌËﬂ «‰Û¯Â„Û·Í‡ÏË».
äÓ„‰‡ ÓÌ ÔÓ‰ÔÎ˚Î ·ÎËÊÂ, ﬂ Á‡ÏÂÚËÎ, Í Û‰Ë‚ÎÂÌË˛,
ÔÎ˚‚¯Â„Ó ÔÂÂ‰ ÎÓ‰ÍÓÈ ÎÂ·Â‰ﬂ.
— ëÚÛÔ‡È ‰ÓÏÓÈ, „ÛÎﬂÍ‡! — ‚Ó˜‡Î ÒÚ‡ËÍ, ÔÓ‰„ÓÌﬂﬂ Í‡ÒË‚Ó ÔÎ˚‚¯Û˛ ÔÚËˆÛ. — ëÚÛÔ‡È, ÒÚÛÔ‡È...
ÇÓÚ ﬂ ÚÂ·Â ‰‡Ï — ÛÔÎ˚‚‡Ú¸ ·Ó„ ÁÌ‡ÂÚ ÍÛ‰‡... ëÚÛÔ‡È
‰ÓÏÓÈ, „ÛÎﬂÍ‡!
ãÂ·Â‰¸ Í‡ÒË‚Ó ÔÓ‰ÔÎ˚Î Í Ò‡ÈÏÂ, ‚˚¯ÂÎ Ì‡ ·ÂÂ„, ‚ÒÚﬂıÌÛÎÒﬂ Ë, ÚﬂÊÂÎÓ ÔÂÂ‚‡ÎË‚‡ﬂÒ¸ Ì‡ Ò‚ÓËı
ÍË‚˚ı ˜ﬁÌ˚ı ÌÓ„‡ı, Ì‡Ô‡‚ËÎÒﬂ Í ËÁ·Û¯ÍÂ.

II
ëÚ‡ËÍ í‡‡Ò ·˚Î ‚˚ÒÓÍÓ„Ó ÓÒÚ‡, Ò ÓÍÎ‡‰ËÒÚÓÈ
ÒÂ‰ÓÈ ·ÓÓ‰ÓÈ Ë ÒÚÓ„ËÏË ·ÓÎ¸¯ËÏË ÒÂ˚ÏË „Î‡Á‡ÏË.
éÌ ‚Òﬁ ÎÂÚÓ ıÓ‰ËÎ ·ÓÒÓÈ Ë ·ÂÁ ¯ÎﬂÔ˚. á‡ÏÂ˜‡ÚÂÎ¸ÌÓ,

73

˜ÚÓ Û ÌÂ„Ó ‚ÒÂ ÁÛ·˚ ·˚ÎË ˆÂÎ˚ Ë ‚ÓÎÓÒ˚ Ì‡ „ÓÎÓ‚Â ÒÓı‡ÌËÎËÒ¸. á‡„ÓÂÎÓÂ ¯ËÓÍÓÂ ÎËˆÓ ·˚ÎÓ ËÁ·ÓÓÊ‰ÂÌÓ „ÎÛ·ÓÍËÏË ÏÓ˘ËÌ‡ÏË. Ç Ê‡ÍÓÂ ‚ÂÏﬂ ÓÌ ıÓ‰ËÎ ‚ Ó‰ÌÓÈ Û·‡ıÂ ËÁ ÍÂÒÚ¸ﬂÌÒÍÓ„Ó ÒËÌÂ„Ó ıÓÎÒÚ‡.
— á‰‡‚ÒÚ‚ÛÈ, í‡‡Ò!
— á‰‡‚ÒÚ‚ÛÈ, ·‡ËÌ!
— éÚÍÛ‰‡ ·Ó„ ÌÂÒﬁÚ?
— Ä ‚ÓÚ Á‡ èËﬁÏ˚¯ÂÏ ÔÎ‡‚‡Î, Á‡ ÎÂ·Â‰ÂÏ... ÇÒﬁ
ÚÛÚ ‚ÂÚÂÎÒﬂ, ‚ ÔÓÚÓÍÂ, ‡ ÔÓÚÓÏ ‚‰Û„ Ë ÔÓÔ‡Î...
çÛ, ﬂ ÒÂÈ˜‡Ò Á‡ ÌËÏ. Ç˚Âı‡Î ‚ ÓÁÂÓ — ÌÂÚ; ÔÓ Á‡‚Ó‰ﬂÏ ÔÓÔÎ˚Î — ÌÂÚ; ‡ ÓÌ Á‡ ÓÒÚÓ‚ÓÏ ÔÎ‡‚‡ÂÚ.
— éÚÍÛ‰‡ ‰ÓÒÚ‡Î-ÚÓ Â„Ó, ÎÂ·Â‰ﬂ?
— Ä ÅÓ„ ÔÓÒÎ‡Î, ‰‡!.. íÛÚ ÓıÓÚÌËÍË ËÁ „ÓÒÔÓ‰ Ì‡ÂÁÊ‡ÎË; ÌÛ, ÎÂ·Â‰ﬂ Ò ÎÂ·ﬁ‰Û¯ÍÓÈ Ë ÔËÒÚÂÎËÎË, ‡ ‚ÓÚ

74

˝ÚÓÚ ÓÒÚ‡ÎÒﬂ. á‡·ËÎÒﬂ ‚ Í‡Ï˚¯Ë Ë ÒË‰ËÚ. ãÂÚ‡Ú¸-ÚÓ ÌÂ
ÛÏÂÂÚ, ‚ÓÚ Ë ÒÔﬂÚ‡ÎÒﬂ, Â·ﬂ˜¸ËÏ ‰ÂÎÓÏ. ü, ÍÓÌÂ˜ÌÓ,
ÒÚ‡‚ËÎ ÒÂÚË ÔÓ‰ÎÂ Í‡Ï˚¯ÂÈ, ÌÛ, Ë ÔÓÈÏ‡Î Â„Ó. èÓÔ‡‰ﬁÚ Ó‰ËÌ-ÚÓ, ﬂÒÚÂ·‡ Á‡Â‰ﬂÚ, ÔÓÚÓÏÛ Í‡Í ÒÏ˚ÒÎÛ ‚ ﬁÏ
Â˘ﬁ Ì‡ÒÚÓﬂ˘Â„Ó ÌÂÚ. ëËÓÚÓÈ ÓÒÚ‡ÎÒﬂ. ÇÓÚ ﬂ Â„Ó ÔË‚ﬁÁ
Ë ‰ÂÊÛ. à ÓÌ ÚÓÊÂ ÔË‚˚Í... íÂÔÂ¸ ‚ÓÚ ÒÍÓÓ ÏÂÒﬂˆ
·Û‰ÂÚ, Í‡Í ÊË‚ﬁÏ ‚ÏÂÒÚÂ. ìÚÓÏ Ì‡ Á‡Â ÔÓ‰ÌËÏÂÚÒﬂ,
ÔÓÔÎ‡‚‡ÂÚ ‚ ÔÓÚÓÍÂ, ÔÓÍÓÏËÚÒﬂ, ÔÓÚÓÏ Ë ‰ÓÏÓÈ. áÌ‡ÂÚ, ÍÓ„‰‡ ﬂ ‚ÒÚ‡˛, Ë Ê‰ﬁÚ, ˜ÚÓ·˚ ÔÓÍÓÏËÎË. ìÏÌ‡ﬂ
ÔÚËˆ‡, Ó‰ÌËÏ ÒÎÓ‚ÓÏ, Ë Ò‚ÓÈ ÔÓﬂ‰ÓÍ ÁÌ‡ÂÚ.
ëÚ‡ËÍ „Ó‚ÓËÎ ÌÂÓ·˚ÍÌÓ‚ÂÌÌÓ Î˛·Ó‚ÌÓ, Í‡Í Ó
·ÎËÁÍÓÏ ˜ÂÎÓ‚ÂÍÂ. ãÂ·Â‰¸ ÔËÍÓ‚˚ÎﬂÎ Í Ò‡ÏÓÈ ËÁ·Û¯ÍÂ Ë, Ó˜Â‚Ë‰ÌÓ, ‚˚ÊË‰‡Î Í‡ÍÓÈ-ÌË·Û‰¸ ÔÓ‰‡˜ÍË.

75

— ìÎÂÚËÚ ÓÌ Û ÚÂ·ﬂ, ‰Â‰Û¯Í‡... — Á‡ÏÂÚËÎ ﬂ.
— á‡˜ÂÏ ÂÏÛ ÎÂÚÂÚ¸? à Á‰ÂÒ¸ ıÓÓ¯Ó: Ò˚Ú, ÍÛ„ÓÏ
‚Ó‰‡...
— Ä ÁËÏÓÈ?
— èÂÂÁËÏÛÂÚ ‚ÏÂÒÚÂ ÒÓ ÏÌÓÈ ‚ ËÁ·Û¯ÍÂ. åÂÒÚ‡
ı‚‡ÚËÚ, ‡ Ì‡Ï Ò ëÓ·ÓÎ¸ÍÓÏ ‚ÂÒÂÎÂÈ. ä‡Í-ÚÓ Ó‰ËÌ
ÓıÓÚÌËÍ Á‡·ﬁÎ ÍÓ ÏÌÂ Ì‡ Ò‡ÈÏÛ, Û‚Ë‰‡Î ÎÂ·Â‰ﬂ Ë „Ó‚ÓËÚ ‚ÓÚ Ú‡Í ÊÂ: «ìÎÂÚËÚ, ÂÊÂÎË Í˚Î¸ﬂ ÌÂ ÔÓ‰ÂÊÂ¯¸». Ä Í‡Í ÊÂ ÏÓÊÌÓ Û‚Â˜ËÚ¸ ÅÓÊ¸˛ ÔÚËˆÛ? èÛÒÚ¸
ÊË‚ﬁÚ, Í‡Í ÂÈ ÓÚ ÉÓÒÔÓ‰‡ ÛÍ‡Á‡ÌÓ... óÂÎÓ‚ÂÍÛ ÛÍ‡Á‡ÌÓ Ó‰ÌÓ, ‡ ÔÚËˆÂ — ‰Û„ÓÂ... çÂ ‚ÓÁ¸ÏÛ ﬂ ‚ ÚÓÎÍ, Á‡˜ÂÏ „ÓÒÔÓ‰‡ ÎÂ·Â‰ÂÈ Á‡ÒÚÂÎËÎË. ÇÂ‰¸ Ë ÂÒÚ¸ ÌÂ ÒÚ‡ÌÛÚ, ‡ Ú‡Í, ‰Îﬂ ÓÁÓÒÚ‚‡...
ãÂ·Â‰¸ ÚÓ˜ÌÓ ÔÓÌËÏ‡Î ÒÎÓ‚‡ ÒÚ‡ËÍ‡ Ë ÔÓÒÏ‡ÚË‚‡Î Ì‡ ÌÂ„Ó Ò‚ÓËÏË ÛÏÌ˚ÏË „Î‡Á‡ÏË.
— Ä Í‡Í ÓÌ Ò ëÓ·ÓÎ¸ÍÓÏ? — ÒÔÓÒËÎ ﬂ.
— ëÔÂ‚‡-ÚÓ ·ÓﬂÎÒﬂ, ‡ ÔÓÚÓÏ ÔË‚˚Í. íÂÔÂ¸ ÎÂ·Â‰¸-ÚÓ ‚ ‰Û„ÓÈ ‡Á Û ëÓ·ÓÎ¸Í‡ Ë ÍÛÒÓÍ ÓÚÌËÏ‡ÂÚ.
èﬁÒ Á‡‚Ó˜ËÚ Ì‡ ÌÂ„Ó, ‡ ÎÂ·Â‰¸ Â„Ó — Í˚ÎÓÏ. ëÏÂ¯ÌÓ Ì‡ ÌËı ÒÓ ÒÚÓÓÌ˚ ÒÏÓÚÂÚ¸. Ä ÚÓ „ÛÎﬂÚ¸ ‚ÏÂÒÚÂ ÓÚÔ‡‚ﬂÚÒﬂ: ÎÂ·Â‰¸ ÔÓ ‚Ó‰Â, ‡ ëÓ·ÓÎ¸ÍÓ — ÔÓ ·ÂÂ„Û. èÓ·Ó‚‡Î ÔﬁÒ ÔÎ‡‚‡Ú¸ Á‡ ÌËÏ, ÌÛ, ‰‡ ÂÏÂÒÎÓ-ÚÓ ÌÂ ÚÓ: ˜ÛÚ¸
ÌÂ ÔÓÚÓÌÛÎ. Ä Í‡Í ÎÂ·Â‰¸ ÛÔÎ˚‚ﬁÚ, ëÓ·ÓÎ¸ÍÓ Ë˘ÂÚ Â„Ó.
ëﬂ‰ÂÚ Ì‡ ·ÂÂÊÍÛ Ë ‚ÓÂÚ... ÑÂÒÍ‡Ú¸, ÒÍÛ˜ÌÓ ÏÌÂ, ÔÒÛ,
·ÂÁ ÚÂ·ﬂ, ‰Û„ ÒÂ‰Â¯Ì˚È. í‡Í ‚ÓÚ Ë ÊË‚ﬁÏ ‚ÚÓﬁÏ.
ü Ó˜ÂÌ¸ Î˛·ËÎ ÒÚ‡ËÍ‡. ê‡ÒÒÍ‡Á˚‚‡Î ÛÊ ÓÌ Ó˜ÂÌ¸
ıÓÓ¯Ó Ë ÁÌ‡Î ÏÌÓ„Ó. Å˚‚‡˛Ú Ú‡ÍËÂ ıÓÓ¯ËÂ, ÛÏÌ˚Â

76

ÒÚ‡ËÍË. åÌÓ„Ó ÎÂÚÌËı ÌÓ˜ÂÈ ÔËıÓ‰ËÎÓÒ¸ ÍÓÓÚ‡Ú¸
Ì‡ Ò‡ÈÏÂ, Ë Í‡Ê‰˚È ‡Á ÛÁÌ‡ﬁ¯¸ ˜ÚÓ-ÌË·Û‰¸ ÌÓ‚ÓÂ.
èÂÊ‰Â í‡‡Ò ·˚Î ÓıÓÚÌËÍÓÏ Ë ÁÌ‡Î ÏÂÒÚ‡ ÍÛ„ÓÏ
‚ﬁÒÚ Ì‡ ÔﬂÚ¸‰ÂÒﬂÚ, ÁÌ‡Î ‚ÒﬂÍËÈ Ó·˚˜‡È ÎÂÒÌÓÈ ÔÚËˆ˚ Ë ÎÂÒÌÓ„Ó Á‚Âﬂ; ‡ ÚÂÔÂ¸ ÌÂ ÏÓ„ ÛıÓ‰ËÚ¸ ‰‡ÎÂÍÓ
Ë ÁÌ‡Î Ó‰ÌÛ Ò‚Ó˛ ˚·Û. ç‡ ÎÓ‰ÍÂ ÔÎ‡‚‡Ú¸ ÎÂ„˜Â, ˜ÂÏ
ıÓ‰ËÚ¸ Ò ÛÊ¸ﬁÏ ÔÓ ÎÂÒÛ, ‡ ÓÒÓ·ÂÌÌÓ ÔÓ „Ó‡Ï. íÂÔÂ¸ ÛÊ¸ﬁ ÓÒÚ‡‚‡ÎÓÒ¸ Û í‡‡Ò‡ ÚÓÎ¸ÍÓ ÔÓ ÒÚ‡ÓÈ
Ô‡ÏﬂÚË ‰‡ Ì‡ ‚ÒﬂÍËÈ ÒÎÛ˜‡È, ÂÒÎË ·˚ Á‡·ÂÊ‡Î ‚ÓÎÍ.
èÓ ÁËÏ‡Ï ‚ÓÎÍË Á‡„Îﬂ‰˚‚‡ÎË Ì‡ Ò‡ÈÏÛ Ë ‰‡‚ÌÓ ÛÊÂ
ÚÓ˜ËÎË ÁÛ·˚ Ì‡ ëÓ·ÓÎ¸Í‡. íÓÎ¸ÍÓ ëÓ·ÓÎ¸ÍÓ ·˚Î ıËÚﬁ Ë ÌÂ ‰‡‚‡ÎÒﬂ ‚ÓÎÍ‡Ï.
ü ÓÒÚ‡ÎÒﬂ Ì‡ Ò‡ÈÏÂ Ì‡ ˆÂÎ˚È ‰ÂÌ¸. ÇÂ˜ÂÓÏ ÂÁ‰ËÎË Û‰ËÚ¸ ˚·Û Ë ÒÚ‡‚ËÎË ÒÂÚË Ì‡ ÌÓ˜¸. ïÓÓ¯Ó ë‚ÂÚ-

77

ÎÓÂ ÓÁÂÓ, Ë ÌÂ‰‡ÓÏ ÓÌÓ Ì‡Á‚‡ÌÓ ë‚ÂÚÎ˚Ï, — ‚Ó‰‡
‚ ÌﬁÏ ÒÓ‚Â¯ÂÌÌÓ ÔÓÁ‡˜Ì‡ﬂ, Ú‡Í ˜ÚÓ ÔÎ˚‚ﬁ¯¸
Ì‡ ÎÓ‰ÍÂ Ë ‚Ë‰Ë¯¸ ‚Òﬁ ‰ÌÓ Ì‡ „ÎÛ·ËÌÂ ÌÂÒÍÓÎ¸ÍÓ Ò‡ÊÂÌ.
ÇË‰Ì˚ Ë ÔﬁÒÚ˚Â Í‡ÏÂ¯ÍË, Ë ÊﬁÎÚ˚È Â˜ÌÓÈ ÔÂÒÓÍ,
Ë ‚Ó‰ÓÓÒÎË; ‚Ë‰ÌÓ, Í‡Í Ë ˚·‡ ıÓ‰ËÚ «ÛÌÓÏ», ÚÓ
ÂÒÚ¸ ÒÚ‡‰ÓÏ. í‡ÍËı „ÓÌ˚ı ÓÁﬁ Ì‡ ì‡ÎÂ ÒÓÚÌË, Ë ‚ÒÂ
ÓÌË ÓÚÎË˜‡˛ÚÒﬂ ÌÂÓ·˚ÍÌÓ‚ÂÌÌÓÈ Í‡ÒÓÚÓÈ. éÚ ‰Û„Ëı
ë‚ÂÚÎÓÂ ÓÁÂÓ ÓÚÎË˜‡ÎÓÒ¸ ÚÂÏ, ˜ÚÓ ÔËÎÂ„‡ÎÓ Í „Ó‡Ï
ÚÓÎ¸ÍÓ Ó‰ÌÓÈ ÒÚÓÓÌÓÈ, ‡ ‰Û„ÓÈ ‚˚ıÓ‰ËÎÓ «‚ ÒÚÂÔ¸»,
„‰Â Ì‡˜ËÌ‡Î‡Ò¸ ·Î‡„ÓÒÎÓ‚ÂÌÌ‡ﬂ Å‡¯ÍËËﬂ. äÛ„ÓÏ
ë‚ÂÚÎÓ„Ó ÓÁÂ‡ ‡ÁÎÂ„ÎËÒ¸ Ò‡Ï˚Â ÔË‚ÓÎ¸Ì˚Â ÏÂÒÚ‡,
‡ ËÁ ÌÂ„Ó ‚˚ıÓ‰ËÎ‡ ·ÓÈÍ‡ﬂ „ÓÌ‡ﬂ ÂÍ‡, ‡ÁÎË‚‡‚¯‡ﬂÒﬂ ÔÓ ÒÚÂÔË Ì‡ ˆÂÎÛ˛ Ú˚Òﬂ˜Û ‚ﬁÒÚ. ÑÎËÌÓÈ ÓÁÂÓ
·˚ÎÓ ‰Ó ‰‚‡‰ˆ‡ÚË ‚ﬁÒÚ, ‰‡ ‚ ¯ËËÌÛ ÓÍÓÎÓ ‰Â‚ﬂÚË.
ÉÎÛ·ËÌ‡ ‰ÓÒÚË„‡Î‡ ‚ ÌÂÍÓÚÓ˚ı ÏÂÒÚ‡ı Ò‡ÊÂÌ ÔﬂÚÌ‡‰ˆ‡Ú¸... éÒÓ·ÂÌÌÛ˛ Í‡ÒÓÚÛ ÔË‰‡‚‡Î‡ ÂÏÛ „ÛÔÔ‡
ÎÂÒËÒÚ˚ı ÓÒÚÓ‚Ó‚. é‰ËÌ Ú‡ÍÓÈ ÓÒÚÓ‚ÓÍ ÓÚ‰‡ÎËÎÒﬂ
Ì‡ Ò‡ÏÛ˛ ÒÂÂ‰ËÌÛ ÓÁÂ‡ Ë Ì‡Á˚‚‡ÎÒﬂ ÉÓÎÓ‰‡ÂÏ,
ÔÓÚÓÏÛ ˜ÚÓ, ÔÓÔ‡‚ Ì‡ ÌÂ„Ó ‚ ‰ÛÌÛ˛ ÔÓ„Ó‰Û, ˚·‡ÍË ÌÂ ‡Á „ÓÎÓ‰‡ÎË ÔÓ ÌÂÒÍÓÎ¸ÍÛ ‰ÌÂÈ.
í‡‡Ò ÊËÎ Ì‡ ë‚ÂÚÎÓÏ ÛÊÂ ÒÓÓÍ ÎÂÚ. äÓ„‰‡-ÚÓ Û ÌÂ„Ó ·˚ÎË Ë Ò‚Óﬂ ÒÂÏ¸ﬂ, Ë ‰ÓÏ, ‡ ÚÂÔÂ¸ ÓÌ ÊËÎ ·Ó·˚ÎﬁÏ.
ÑÂÚË ÔÂÂÏﬁÎË, ÊÂÌ‡ ÚÓÊÂ ÛÏÂÎ‡, Ë í‡‡Ò ·ÂÁ‚˚ıÓ‰ÌÓ ÓÒÚ‡‚‡ÎÒﬂ Ì‡ ë‚ÂÚÎÓÏ ÔÓ ˆÂÎ˚Ï „Ó‰‡Ï.
— çÂ ÒÍÛ˜ÌÓ ÚÂ·Â, ‰Â‰Û¯Í‡? — ÒÔÓÒËÎ ﬂ, ÍÓ„‰‡
Ï˚ ‚ÓÁ‚‡˘‡ÎËÒ¸ Ò ˚·ÌÓÈ ÎÓ‚ÎË. — ÜÛÚÍÓ Ó‰ËÌÓÍÓÏÛ-ÚÓ ‚ ÎÂÒÛ...

79

— é‰ÌÓÏÛ? íÓÊÂ Ë ÒÍ‡ÊÂÚ ·‡ËÌ... ü ÚÛÚ ÍÌﬂÁ¸
ÍÌﬂÁÂÏ ÊË‚Û. ÇÒﬁ Û ÏÂÌﬂ ÂÒÚ¸... à ÔÚËˆ‡ ‚ÒﬂÍ‡ﬂ, Ë
˚·‡, Ë Ú‡‚‡. äÓÌÂ˜ÌÓ, „Ó‚ÓËÚ¸ ÓÌË ÌÂ ÛÏÂ˛Ú, ‰‡
ﬂ-ÚÓ ÔÓÌËÏ‡˛ ‚Òﬁ. ëÂ‰ˆÂ ‡‰ÛÂÚÒﬂ ‚ ‰Û„ÓÈ ‡Á ÔÓÒÏÓÚÂÚ¸ Ì‡ ÅÓÊ¸˛ Ú‚‡¸... ì ‚ÒﬂÍÓÈ Ò‚ÓÈ ÔÓﬂ‰ÓÍ Ë
Ò‚ÓÈ ÛÏ. í˚ ‰ÛÏ‡Â¯¸, Áﬂ ˚·Í‡ ÔÎ‡‚‡ÂÚ ‚ ‚Ó‰Â ËÎË
ÔÚËˆ‡ ÔÓ ÎÂÒÛ ÎÂÚ‡ÂÚ? çÂÚ, Û ÌËı Á‡·ÓÚ˚ ÌÂ ÏÂÌ¸¯Â
Ì‡¯Â„Ó... ù‚ÓÌ, ÔÓ„Îﬂ‰Ë, ÎÂ·Â‰¸-ÚÓ ‰ÓÊË‰‡ÂÚÒﬂ Ì‡Ò
Ò ëÓ·ÓÎ¸ÍÓÏ. Äı, ÔÓÍÛ‡Ú!..
ëÚ‡ËÍ ÛÊ‡ÒÌÓ ·˚Î ‰Ó‚ÓÎÂÌ Ò‚ÓËÏ èËﬁÏ˚¯ÂÏ, Ë
‚ÒÂ ‡Á„Ó‚Ó˚ ‚ ÍÓÌˆÂ ÍÓÌˆÓ‚ Ò‚Ó‰ËÎËÒ¸ Ì‡ ÌÂ„Ó.
— ÉÓ‰‡ﬂ, Ì‡ÒÚÓﬂ˘‡ﬂ ˆ‡ÒÍ‡ﬂ ÔÚËˆ‡, — Ó·˙ﬂÒÌËÎ
ÓÌ. — èÓÏ‡ÌË Â„Ó ÍÓÏÓÏ, ‰‡ ÌÂ ‰‡È, ‚ ‰Û„ÓÈ ‡Á Ë
ÌÂ ÔÓÈ‰ﬁÚ. ë‚ÓÈ Í‡‡ıÚÂ ÚÓÊÂ ËÏÂÂÚ, ‰‡ÓÏ ˜ÚÓ ÔÚËˆ‡... ë ëÓ·ÓÎ¸ÍÓÏ ÚÓÊÂ ÒÂ·ﬂ Ó˜ÂÌ¸ „Ó‰Ó ‰ÂÊËÚ.
óÛÚ¸ ˜ÚÓ, ÒÂÈ˜‡Ò Í˚ÎÓÏ, ‡ ÚÓ Ë ÌÓÒÓÏ ‰ÓÎ·‡ÌﬁÚ. àÁ‚ÂÒÚÌÓ, ÔﬁÒ ‚ ‰Û„ÓÈ ‡Á ÒÓÁÓÌË˜‡Ú¸ Á‡ıÓ˜ÂÚ, ÁÛ·‡ÏË
ÌÓÓ‚ËÚ Á‡ ı‚ÓÒÚ ÔÓÈÏ‡Ú¸, ‡ ÎÂ·Â‰¸ Â„Ó ÔÓ ÏÓ‰Â...
ùÚÓ ÚÓÊÂ ÌÂ Ë„Û¯Í‡, ˜ÚÓ·˚ Á‡ ı‚ÓÒÚ ı‚‡Ú‡Ú¸.
ü ÔÂÂÌÓ˜Â‚‡Î Ë ÛÚÓÏ Ì‡ ‰Û„ÓÈ ‰ÂÌ¸ ÒÓ·‡ÎÒﬂ
ÛıÓ‰ËÚ¸.
— ìÊÓ ÔÓ ÓÒÂÌË ÔËıÓ‰Ë, — „Ó‚ÓËÎ ÒÚ‡ËÍ Ì‡
ÔÓ˘‡ÌËÂ. — íÓ„‰‡ ˚·Û ÎÛ˜ËÚ¸ ·Û‰ÂÏ Ò ÓÒÚÓ„ÓÈ...
çÛ, Ë ﬂ·˜ËÍÓ‚ ÔÓÒÚÂÎﬂÂÏ. éÒÂÌÌËÈ ﬂ·˜ËÍ ÊËÌ˚È.
— ïÓÓ¯Ó, ‰Â‰Û¯Í‡, ÔËÂ‰Û Í‡Í-ÌË·Û‰¸.
äÓ„‰‡ ﬂ ÓÚıÓ‰ËÎ, ÒÚ‡ËÍ ÏÂÌﬂ ‚ÂÌÛÎ:

80

— èÓÒÏÓÚË-Í‡, ·‡ËÌ, Í‡Í ÎÂ·Â‰¸-ÚÓ ‡Á˚„‡ÎÒﬂ
Ò ëÓ·ÓÎ¸ÍÓÏ...
ÑÂÈÒÚ‚ËÚÂÎ¸ÌÓ, ÒÚÓËÎÓ ÔÓÎ˛·Ó‚‡Ú¸Òﬂ ÓË„ËÌ‡Î¸ÌÓÈ Í‡ÚËÌÓÈ. ãÂ·Â‰¸ ÒÚÓﬂÎ, ‡ÒÍ˚‚ Í˚Î¸ﬂ,
‡ ëÓ·ÓÎ¸ÍÓ Ò ‚ËÁ„ÓÏ Ë Î‡ÂÏ Ì‡Ô‡‰‡Î Ì‡ ÌÂ„Ó. ìÏÌ‡ﬂ
ÔÚËˆ‡ ‚˚Úﬂ„Ë‚‡Î‡ ¯Â˛ Ë ¯ËÔÂÎ‡ Ì‡ ÒÓ·‡ÍÛ, Í‡Í
˝ÚÓ ‰ÂÎ‡˛Ú „ÛÒË. ëÚ‡˚È í‡‡Ò ÓÚ ‰Û¯Ë ÒÏÂﬂÎÒﬂ
Ì‡‰ ˝ÚÓÈ ÒˆÂÌÓÈ, Í‡Í Â·ﬁÌÓÍ.

III
Ç ÒÎÂ‰Û˛˘ËÈ ‡Á ﬂ ÔÓÔ‡Î Ì‡ ë‚ÂÚÎÓÂ ÓÁÂÓ ÛÊÂ
ÔÓÁ‰ÌÂÈ ÓÒÂÌ¸˛, ÍÓ„‰‡ Ò˚Ô‡Î ÔÂ‚˚È ÒÌÂ„. ãÂÒ Ë ÚÂÔÂ¸ ·˚Î ıÓÓ¯. äÓÂ-„‰Â Ì‡ ·ÂﬁÁ‡ı Â˘ﬁ ÓÒÚ‡‚‡ÎÒﬂ

81

ÊﬁÎÚ˚È ÎËÒÚ. ÖÎË Ë ÒÓÒÌ˚ Í‡Á‡ÎËÒ¸ ÁÂÎÂÌÂÂ, ˜ÂÏ ÎÂÚÓÏ. ëÛı‡ﬂ ÓÒÂÌÌﬂﬂ Ú‡‚‡ ‚˚„Îﬂ‰˚‚‡Î‡ ËÁ-ÔÓ‰ ÒÌÂ„‡
ÊﬁÎÚÓÈ ˘ﬁÚÍÓÈ. åﬁÚ‚‡ﬂ ÚË¯ËÌ‡ ˆ‡ËÎ‡ ÍÛ„ÓÏ,
ÚÓ˜ÌÓ ÔËÓ‰‡, ÛÚÓÏÎﬁÌÌ‡ﬂ ÎÂÚÌÂÈ ÍËÔÛ˜ÂÈ ‡·ÓÚÓÈ,
ÚÂÔÂ¸ ÓÚ‰˚ı‡Î‡. ë‚ÂÚÎÓÂ ÓÁÂÓ Í‡Á‡ÎÓÒ¸ ·ÓÎ¸¯Â,
ÔÓÚÓÏÛ ˜ÚÓ ÌÂ ÒÚ‡ÎÓ ÔË·ÂÊÌÓÈ ÁÂÎÂÌË. èÓÁ‡˜Ì‡ﬂ
‚Ó‰‡ ÔÓÚÂÏÌÂÎ‡, Ë ‚ ·ÂÂ„ Ò ¯ÛÏÓÏ ·ËÎ‡ ÚﬂÊﬁÎ‡ﬂ
ÓÒÂÌÌﬂﬂ ‚ÓÎÌ‡...
àÁ·Û¯Í‡ í‡‡Ò‡ ÒÚÓﬂÎ‡ Ì‡ ÚÓÏ ÊÂ ÏÂÒÚÂ, ÌÓ Í‡Á‡Î‡Ò¸ ‚˚¯Â, ÔÓÚÓÏÛ ˜ÚÓ ÌÂ ÒÚ‡ÎÓ ÓÍÛÊ‡‚¯ÂÈ Âﬁ
‚˚ÒÓÍÓÈ Ú‡‚˚. ç‡‚ÒÚÂ˜Û ÏÌÂ ‚˚ÒÍÓ˜ËÎ ÚÓÚ ÊÂ ëÓ·ÓÎ¸ÍÓ. íÂÔÂ¸ ÓÌ ÛÁÌ‡Î ÏÂÌﬂ Ë Î‡ÒÍÓ‚Ó Á‡‚ËÎﬂÎ
ı‚ÓÒÚÓÏ Â˘ﬁ ËÁ‰‡ÎË. í‡‡Ò ·˚Î ‰ÓÏ‡. éÌ ˜ËÌËÎ ÌÂ‚Ó‰ ‰Îﬂ ÁËÏÌÂ„Ó ÎÓ‚‡.
— á‰‡‚ÒÚ‚ÛÈ, ÒÚ‡ËÌ‡!..
— á‰‡‚ÒÚ‚ÛÈ, ·‡ËÌ!
— çÛ, Í‡Í ÔÓÊË‚‡Â¯¸?
— Ñ‡ ÌË˜Â„Ó... èÓ ÓÒÂÌË-ÚÓ, Í ÔÂ‚ÓÏÛ ÒÌÂ„Û, ÔËı‚ÓÌÛÎ Ï‡ÎÓÒÚ¸. çÓ„Ë ·ÓÎÂÎË... ä ÌÂÔÓ„Ó‰Â Û ÏÂÌﬂ
Á‡‚ÒÂ„‰‡ Ú‡Í ·˚‚‡ÂÚ.
ëÚ‡ËÍ ‰ÂÈÒÚ‚ËÚÂÎ¸ÌÓ ËÏÂÎ ÛÚÓÏÎﬁÌÌ˚È ‚Ë‰. éÌ
Í‡Á‡ÎÒﬂ ÚÂÔÂ¸ Ú‡ÍËÏ ‰ﬂıÎ˚Ï Ë Ê‡ÎÍËÏ. ÇÔÓ˜ÂÏ,
˝ÚÓ ÔÓËÒıÓ‰ËÎÓ, Í‡Í ÓÍ‡Á‡ÎÓÒ¸, ÒÓ‚ÒÂÏ ÌÂ ÓÚ ·ÓÎÂÁÌË. á‡ ˜‡ÂÏ Ï˚ ‡Á„Ó‚ÓËÎËÒ¸, Ë ÒÚ‡ËÍ ‡ÒÒÍ‡Á‡Î
Ò‚Óﬁ „ÓÂ.
— èÓÏÌË¯¸, ·‡ËÌ, ÎÂ·Â‰ﬂ-ÚÓ?
— èËﬁÏ˚¯‡?

82

— éÌ Ò‡Ï˚È... Äı, ıÓÓ¯‡
·˚Î‡ ÔÚËˆ‡!.. Ä ‚ÓÚ Ï˚ ÓÔﬂÚ¸
Ò ëÓ·ÓÎ¸ÍÓÏ ÓÒÚ‡ÎËÒ¸ Ó‰ÌË...
Ñ‡, ÌÂ ÒÚ‡ÎÓ èËﬁÏ˚¯‡.
— ì·ËÎË ÓıÓÚÌËÍË?
— çÂÚ, Ò‡Ï Û¯ﬁÎ... ÇÓÚ
Í‡Í ÏÌÂ Ó·Ë‰ÌÓ ˝ÚÓ, ·‡ËÌ!..
ìÊ ﬂ ÎË, Í‡ÊÂÚÒﬂ, ÌÂ Ûı‡ÊË‚‡Î
Á‡ ÌËÏ, ﬂ ÎË ÌÂ ‚Ó‰ËÎÒﬂ!.. àÁ ÛÍ
ÍÓÏËÎ... éÌ ÍÓ ÏÌÂ Ë Ì‡ „ÓÎÓÒ
¯ﬁÎ. èÎ‡‚‡ÂÚ ÓÌ ÔÓ ÓÁÂÛ, — ﬂ
Â„Ó ÍÎËÍÌÛ, ÓÌ Ë ÔÓ‰ÔÎ˚‚‡ÂÚ.
ì˜ﬁÌ‡ﬂ ÔÚËˆ‡. à ‚Â‰¸ ÒÓ‚ÒÂÏ ÔË‚˚ÍÎ‡... ‰‡! ìÊ ‚ Á‡ÏÓÓÁÍË
„Âı ‚˚¯ÂÎ. ç‡ ÔÂÂÎﬁÚÂ ÒÚ‡‰Ó ÎÂ·Â‰ÂÈ ÒÔÛÒÚËÎÓÒ¸ Ì‡ ë‚ÂÚÎÓÂ ÓÁÂÓ. çÛ, ÓÚ‰˚ı‡˛Ú, ÍÓÏﬂÚÒﬂ, ÔÎ‡‚‡˛Ú, ‡ ﬂ Î˛·Û˛Ò¸.
èÛÒÚ¸ ÅÓÊ¸ﬂ ÔÚËˆ‡ Ò ÒËÎÓÈ ÒÓ·ÂﬁÚÒﬂ: ÌÂ ·ÎËÁÍÓÂ ÏÂÒÚÓ ÎÂÚÂÚ¸...
çÛ ‡ ÚÛÚ Ë ‚˚¯ÂÎ „Âı. åÓÈ-ÚÓ
èËﬁÏ˚¯ ÒÌ‡˜‡Î‡ ÒÚÓÓÌËÎÒﬂ
ÓÚ ‰Û„Ëı ÎÂ·Â‰ÂÈ: ÔÓ‰ÔÎ˚‚ﬁÚ
Í ÌËÏ, Ë Ì‡Á‡‰. íÂ „Ó„Ó˜ÛÚ ÔÓÒ‚ÓÂÏÛ, ÁÓ‚ÛÚ Â„Ó, ‡ ÓÌ ‰ÓÏÓÈ... ÑÂÒÍ‡Ú¸, Û ÏÂÌﬂ Ò‚ÓÈ ‰ÓÏ ÂÒÚ¸. í‡Í ‰Ìﬂ
ÚË ˝ÚÓ Û ÌËı ·˚ÎÓ. ÇÒﬁ, ÁÌ‡˜ËÚ, ÔÂÂ-

84

„Ó‚‡Ë‚‡˛ÚÒﬂ ÔÓ-Ò‚ÓÂÏÛ,
ÔÓ-ÔÚË˜¸ÂÏÛ. çÛ ‡ ÔÓÚÓÏ, ‚ËÊÛ, ÏÓÈ èËﬁÏ˚¯ Á‡ÚÓÒÍÓ‚‡Î...
ÇÓÚ ‚Òﬁ ‡‚ÌÓ Í‡Í ˜ÂÎÓ‚ÂÍ ÚÓÒÍÛÂÚ. Ç˚È‰ÂÚ
˝ÚÓ Ì‡ ·ÂÂ„, ‚ÒÚ‡ÌÂÚ
Ì‡ Ó‰ÌÛ ÌÓ„Û Ë Ì‡˜ÌﬁÚ
ÍË˜‡Ú¸. Ñ‡ ‚Â‰¸ Í‡Í Ê‡ÎÓ·ÌÓ ÍË˜ËÚ... ç‡ ÏÂÌﬂ ÚÓÒÍÛ Ì‡„ÓÌËÚ, ‡ ëÓ·ÓÎ¸ÍÓ, ‰Û‡Í, ‚ÓÎÍÓÏ ‚ÓÂÚ. àÁ‚ÂÒÚÌÓ,
‚ÓÎ¸Ì‡ﬂ ÔÚËˆ‡, ÍÓ‚¸-ÚÓ ÒÍ‡Á‡Î‡Ò¸...
ëÚ‡ËÍ Á‡ÏÓÎ˜‡Î Ë ÚﬂÊÂÎÓ ‚Á‰ÓıÌÛÎ.
— çÛ, Ë ˜ÚÓ ÊÂ, ‰Â‰Û¯Í‡?
— Äı, Ë ÌÂ ÒÔ‡¯Ë‚‡È... á‡ÔÂ ﬂ Â„Ó ‚ ËÁ·Û¯ÍÛ
Ì‡ ˆÂÎ˚È ‰ÂÌ¸, Ú‡Í ÓÌ Ë ÚÛÚ ‰ÓÌﬂÎ. ëÚ‡ÌÂÚ Ì‡ Ó‰ÌÛ ÌÓ„Û Û Ò‡ÏÓÈ ‰‚ÂË Ë ÒÚÓËÚ, ÔÓÍ‡ ÌÂ Ò„ÓÌË¯¸ Â„Ó Ò ÏÂÒÚ‡.
íÓÎ¸ÍÓ ‚ÓÚ ÌÂ ÒÍ‡ÊÂÚ ˜ÂÎÓ‚Â˜¸ËÏ ﬂÁ˚ÍÓÏ: «èÛÒÚË, ‰Â‰Û¯Í‡, Í ÚÓ‚‡Ë˘‡Ï. éÌË-ÚÓ ‚ ÚﬁÔÎÛ˛ ÒÚÓÓÌÛ ÔÓÎÂÚﬂÚ, ‡ ˜ÚÓ ﬂ Ò ‚‡ÏË ÚÛÚ ·Û‰Û ÁËÏÓÈ ‰ÂÎ‡Ú¸?» Äı, Ú˚, ‰ÛÏ‡˛, Á‡‰‡˜‡! èÛÒÚËÚ¸ — ÛÎÂÚËÚ Á‡ ÒÚ‡‰ÓÏ Ë ÔÓÔ‡‰ﬁÚ...
— èÓ˜ÂÏÛ ÔÓÔ‡‰ﬁÚ?
— Ä Í‡Í ÊÂ?.. íÂ-ÚÓ Ì‡ ‚ÓÎ¸ÌÓÈ ‚ÓÎÂ ‚˚ÓÒÎË. àı,
ÏÓÎÓ‰˚Â ÍÓÚÓ˚Â, ÓÚÂˆ Ò Ï‡ÚÂ¸˛ ÎÂÚ‡Ú¸ ‚˚Û˜ËÎË.
ÇÂ‰¸ Ú˚ ‰ÛÏ‡Â¯¸, Í‡Í Û ÌËı? èÓ‰‡ÒÚÛÚ ÎÂ·Â‰ﬂÚ‡, —
ÓÚÂˆ Ò Ï‡ÚÂ¸˛ ‚˚‚Â‰ÛÚ Ëı ÒÔÂ‚‡ Ì‡ ‚Ó‰Û, ‡ ÔÓÚÓÏ
Ì‡˜ÌÛÚ Û˜ËÚ¸ ÎÂÚ‡Ú¸. àÒÔÓ‰‚ÓÎ¸ Û˜‡Ú: ‚Òﬁ ‰‡Î¸¯Â ‰‡
‰‡Î¸¯Â. ë‚ÓËÏË „Î‡Á‡ÏË ﬂ ‚Ë‰ÂÎ, Í‡Í ÏÓÎÓ‰˚ı Ó·Û-

85

˜‡˛Ú Í ÔÂÂÎﬁÚÛ. ëÌ‡˜‡Î‡ ÓÒÓ·ÌﬂÍÓÏ Û˜‡Ú, ÔÓÚÓÏ ÌÂ·ÓÎ¸¯ËÏË ÒÚ‡ﬂÏË, ‡ ÔÓÚÓÏ ÛÊÂ Ò„Û‰ﬂÚÒﬂ ‚ Ó‰ÌÓ ·ÓÎ¸¯ÓÂ ÒÚ‡‰Ó. èÓıÓÊÂ Ì‡ ÚÓ, Í‡Í ÒÓÎ‰‡Ú ÏÛ¯ÚÛ˛Ú... çÛ ‡
ÏÓÈ-ÚÓ èËﬁÏ˚¯ Ó‰ËÌ ‚˚ÓÒ Ë, ÔÓ˜ËÚ‡È, ÌËÍÛ‰‡ ÌÂ ÎÂÚ‡Î. èÓÔÎ‡‚‡ÂÚ ÔÓ ÓÁÂÛ — ÚÓÎ¸ÍÓ Ë ‚ÒÂ„Ó ÂÏÂÒÎ‡. É‰Â
ÊÂ ÂÏÛ ÔÂÂÎÂÚÂÚ¸? Ç˚·¸ÂÚÒﬂ ËÁ ÒËÎ, ÓÚÒÚ‡ÌÂÚ ÓÚ ÒÚ‡‰‡
Ë ÔÓÔ‡‰ﬁÚ... çÂÔË‚˚˜ÂÌ Í ‰‡Î¸ÌÂÏÛ ÎﬁÚÛ.
ëÚ‡ËÍ ÓÔﬂÚ¸ Á‡ÏÓÎ˜‡Î.
— Ä ÔË¯ÎÓÒ¸ ‚˚ÔÛÒÚËÚ¸, — Ò „ÛÒÚ¸˛ Á‡„Ó‚ÓËÎ
ÓÌ. — ÇÒﬁ ‡‚ÌÓ, ‰ÛÏ‡˛, ÂÊÂÎË Û‰ÂÊÛ Â„Ó Ì‡ ÁËÏÛ,
Á‡ÚÓÒÍÛÂÚ Ë ÒıËÂÂÚ. ìÊ ÔÚËˆ‡ Ú‡Í‡ﬂ ÓÒÓ·ÂÌÌ‡ﬂ. çÛ
Ë ‚˚ÔÛÒÚËÎ. èËÒÚ‡Î ÏÓÈ èËﬁÏ˚¯ Í ÒÚ‡‰Û, ÔÓÔÎ‡‚‡Î Ò ÌËÏ ‰ÂÌ¸, ‡ Í ‚Â˜ÂÛ ÓÔﬂÚ¸ ‰ÓÏÓÈ. í‡Í ‰‚‡ ‰Ìﬂ
ÔËÔÎ˚‚‡Î. íÓÊÂ, ıÓÚ¸ Ë ÔÚËˆ‡, ‡ ÚﬂÊÂÎÓ Ò Ò‚ÓËÏ ‰ÓÏÓÏ ‡ÒÒÚ‡‚‡Ú¸Òﬂ. ùÚÓ ÓÌ ÔÓ˘‡Ú¸Òﬂ ÔÎ‡‚‡Î, ·‡ËÌ... Ç ÔÓÒÎÂ‰ÌËÈ-ÚÓ ‡Á ÓÚÔÎ˚Î ÓÚ ·ÂÂ„‡ ˝Ú‡Í Ò‡ÊÂÌ Ì‡ ‰‚‡‰ˆ‡Ú¸, ÓÒÚ‡ÌÓ‚ËÎÒﬂ Ë Í‡Í, ·‡ÚÂˆ Ú˚
ÏÓÈ, ÍËÍÌÂÚ ÔÓ-Ò‚ÓÂÏÛ. ÑÂÒÍ‡Ú¸: «ëÔ‡ÒË·Ó Á‡ ıÎÂ·,
Á‡ ÒÓÎ¸!..» íÓÎ¸ÍÓ ﬂ Â„Ó Ë ‚Ë‰ÂÎ. éÒÚ‡ÎËÒ¸ Ï˚ ÓÔﬂÚ¸
Ò ëÓ·ÓÎ¸ÍÓÏ Ó‰ÌË. èÂ‚ÓÂ-ÚÓ ‚ÂÏﬂ ÒËÎ¸ÌÓ Ï˚ Ó·‡
ÚÓÒÍÓ‚‡ÎË. ëÔÓ¯Û Â„Ó: «ëÓ·ÓÎ¸ÍÓ, ‡ „‰Â Ì‡¯ èËﬁÏ˚¯?» Ä ëÓ·ÓÎ¸ÍÓ ÒÂÈ˜‡Ò ‚˚Ú¸... áÌ‡˜ËÚ, Ê‡ÎÂÂÚ.
à ÒÂÈ˜‡Ò Ì‡ ·ÂÂ„, Ë ÒÂÈ˜‡Ò ËÒÍ‡Ú¸ ‰Û„‡ ÏËÎÓ„Ó...
åÌÂ ÔÓ ÌÓ˜‡Ï ‚Òﬁ „ÂÁËÎÓÒ¸, ˜ÚÓ èËﬁÏ˚¯-ÚÓ ÚÛÚ
‚ÓÚ ÔÓÎÓ˘ÂÚÒﬂ Û ·ÂÂ„‡ Ë Í˚Î˚¯Í‡ÏË ıÎÓÔ‡ÂÚ.
Ç˚È‰Û — ÌËÍÓ„Ó ÌÂÚ...
ÇÓÚ Í‡ÍÓÂ ‰ÂÎÓ ‚˚¯ÎÓ, ·‡ËÌ.

86

ЗЕЛЁНАЯ ВОЙНА

—Б

I

‡Úˆ˚, ‚ÓÚ ﬂ! — ‚ÂÒÂÎÓ ÍËÍÌÛÎ êÂÔÂÈ, ‚˚„Îﬂ‰˚‚‡ﬂ ËÁ ÁÂÏÎË ÁÂÎﬁÌÓÈ ÔÓ˜ÍÓÈ. — ìı, Í‡Í ‰ÓÎ„Ó ﬂ
ÒÔ‡Î!.. á‰‡‚ÒÚ‚ÛÈÚÂ, ·‡Úˆ˚!
äÓ„‰‡ ÓÌ ÔÓÒÏÓÚÂÎ ÍÛ„ÓÏ, ÚÓ ÔÓÌﬂÎ, ÔÓ˜ÂÏÛ ÌËÍÚÓ ÌÂ ÓÚÍÎËÍÌÛÎÒﬂ: ÓÌ ‚˚„ÎﬂÌÛÎ ËÁ ÁÂÏÎË ÔÓ˜ÚË ÔÂ-

87

‚˚È. íÓÎ¸ÍÓ ÍÓÂ-„‰Â Â˘ﬁ Ì‡˜ËÌ‡ÎË ÔÓÍ‡Á˚‚‡Ú¸Òﬂ ÁÂÎﬁÌÂÌ¸ÍËÂ ÛÒËÍË ·ÂÁ˚ÏﬂÌÌÓÈ Ú‡‚ÍË. ÇÔÓ˜ÂÏ, Û Ò‡ÏÓ„Ó Á‡·Ó‡ ÛÊÂ ÓÒÎ‡ ÓÒÚ‡ﬂ Í‡ÔË‚‡, — ˝Ú‡ Ê„Û˜‡ﬂ
‰‡Ï‡ ﬂ‚ÎﬂÎ‡Ò¸ ‚ÒÂ„‰‡ ‡Ì¸¯Â ‚ÒÂı. êÂÔÂÈ ‰‡ÊÂ ‡ÒÒÂ‰ËÎÒﬂ ÌÂÏÌÓ„Ó, ˜ÚÓ ÓÌ ÓÔÓÁ‰‡Î.
— Ç˚ ˜ÚÓ ÊÂ ÏÓÎ˜ËÚÂ? — Ó·‡ÚËÎÒﬂ ÓÌ Í ä‡ÔË‚Â. — ä‡ÊÂÚÒﬂ, ﬂ ·˚Î ‚ÂÊÎË‚...
— Ä ˜ÚÓ ÊÂ ÏÌÂ „Ó‚ÓËÚ¸? — Á‡‚Ó˜‡Î‡ ä‡ÔË‚‡:
ÓÌ‡ ‚Â˜ÌÓ ·˚Î‡ ˜ÂÏ-ÌË·Û‰¸ ÌÂ‰Ó‚ÓÎ¸Ì‡. — íÓÎ¸ÍÓ ‚˚ÒÍÓ˜ËÎ ËÁ ÁÂÏÎË, Ë ‰‡‚‡È Ó‡Ú¸... ÇÓÚ ÔÓÒÏÓÚËÚÂ, Í‡Í
ÒÂ·ﬂ ÛÏÌÓ ‚Â‰ﬁÚ óÂÚÓÔÓÎÓı: ‡ÒÚﬁÚ ÒÂ·Â ÔÓÚËıÓÌ¸ÍÛ.
— Äı, ÌÂ „Ó‚ÓËÚÂ ÏÌÂ ÔÓ óÂÚÓÔÓÎÓı... éÌ ÏÓÎ˜ËÚ, ÔÓÚÓÏÛ ˜ÚÓ „ÎÛÔ. Ñ‡, Ó˜ÂÌ¸ „ÎÛÔ, ·Â‰ÌﬂÊÍ‡...
ÇÔÓ˜ÂÏ, ﬂ ˝ÚÓ Ú‡Í, Í ÒÎÓ‚Û. ü ÁÌ‡˛, ä‡ÔË‚‡, ˜ÚÓ ‚˚
‰‡‚ÌÓ ÌÂ‡‚ÌÓ‰Û¯Ì˚ Í ˝ÚÓÏÛ ÍÓÎ˛˜ÂÏÛ „ÓÒÔÓ‰ËÌÛ...
— ä‡ÊÂÚÒﬂ, ˝ÚÓ ÌÂ ‚‡¯Â ‰ÂÎÓ, ÛÏÌ˚È ·ÓÎÚÛÌ! —
ÓÚÓÁ‚‡ÎÒﬂ ‚˚‚Â‰ÂÌÌ˚È ËÁ ÚÂÔÂÌËﬂ óÂÚÓÔÓÎÓı.
— ÇËÌÓ‚‡Ú, ﬂ Í ÒÎÓ‚Û... ÑÂÈÒÚ‚ËÚÂÎ¸ÌÓ, ÏÂÌﬂ ˝ÚÓ
ÌËÒÍÓÎ¸ÍÓ ÌÂ Í‡Ò‡ÂÚÒﬂ. Ñ‡... Ä ‚Òﬁ-Ú‡ÍË ﬂ ‡‰ ‚ÒÚÂÚËÚ¸ ÒÚ‡˚ı ÁÌ‡ÍÓÏ˚ı. èÓÏËÎÛÈÚÂ, ÒÍÓÎ¸ÍÓ ÎÂÚ ‚ÏÂÒÚÂ ‡ÒÚﬁÏ Û Ó‰ÌÓ„Ó Á‡·Ó‡... é‰ÌËÏ ÒÎÓ‚ÓÏ, ÒÓÒÂ‰Ë.
çÂÚ, ﬂ ÌÂ ÒÂÊÛÒ¸ Ì‡ ‚‡Ò, óÂÚÓÔÓÎÓı, ıÓÚﬂ ‚˚ Ë ÏÓ„ÎË ·˚ ·˚Ú¸ ÔÓ‚ÂÊÎË‚ÂÂ. ÇÔÓ˜ÂÏ, ‚Òﬁ Á‡‚ËÒËÚ ÓÚ ‚ÓÒÔËÚ‡ÌËﬂ, Ë ‚˚ ÌÂ ‚ËÌÓ‚‡Ú˚, ˜ÚÓ ÌÂ ÁÌ‡ÂÚÂ ÔÂ‚˚ı
Ô‡‚ËÎ ÔËÎË˜Ëﬂ...
— çÛ, ÔÓ¯ﬁÎ ÏÓÎÓÚ¸!.. — ‚Ó˜‡Î óÂÚÓÔÓÎÓı. —
ÑÎﬂ ˜Â„Ó ÚÓÎ¸ÍÓ Ó‰ﬂÚÒﬂ Ú‡ÍËÂ ·ÓÎÚÛÌ˚? ç‡Ô‡ÒÌÓ

88

ÁÂÏÎ˛ Á‡ÌËÏ‡˛Ú Ë ‰Û„ËÏ ÏÂ¯‡˛Ú...
— áÌ‡˜ËÚ, ÔÓ-‚‡¯ÂÏÛ, ﬂ ÎË¯ÌËÈ? — Ó·ÂÌÛÎÒﬂ êÂÔÂÈ. —
ü? ãË¯ÌËÈ? ï‡-ı‡!.. ÇÓÚ ˝ÚÓ
ÌÂ‰ÛÌÓ ÒÍ‡Á‡ÌÓ! ÜÂÎ‡Î ·˚ ﬂ
ÁÌ‡Ú¸, ÍÚÓ ÛÍ‡¯‡ÂÚ ‚ÂÒ¸ Ó„ÓÓ‰?.. Ñ‡, ﬂ ÛÍ‡¯‡˛, „ÓÒÔÓ‰‡!
ÇÒÂÏ ˝ÚÓ ËÁ‚ÂÒÚÌÓ Ë, Í‡ÊÂÚÒﬂ,
ÌÂ ÚÂ·ÛÂÚ ‰ÓÍ‡Á‡ÚÂÎ¸ÒÚ‚. é‰ËÌ
ÓÒÚ ˜Â„Ó ÒÚÓËÚ: ‡ ÔÓÚÓÏ — Í‡ÍËÂ
ÎËÒÚ¸ﬂ!.. ÑÓÎÊÂÌ ÔËÁÌ‡Ú¸Òﬂ, ˜ÚÓ
ﬂ ÔÓ Ó¯Ë·ÍÂ ÔÓÔ‡Î ‚ ‚‡¯Â Ó·˘ÂÒÚ‚Ó, ÚÓ ÂÒÚ¸ Ì‡ Á‡‰‚ÓÍË. åÓﬁ Ì‡ÒÚÓﬂ˘ÂÂ ÏÂÒÚÓ „‰Â-ÌË·Û‰¸ ‚ Ó‡ÌÊÂÂÂ... ëÍ‡ÊËÚÂ, ÔÓÊ‡ÎÛÈÒÚ‡, ˜ÂÏ
ÎÛ˜¯Â ‚ÒÂ ˝ÚË Ô‡Î¸Ï˚? Ñ‡ÈÚÂ-Í‡
ÏÌÂ ıÓÓ¯Û˛ ÔË˘Û, ÔÓ·ÓÎ¸¯Â
Ò‚ÂÚ‡ Ë ÚÂÔÎ‡, Ú‡Í ﬂ ·˚ Ëı ‚ÒÂı
Á‡ ÔÓﬂÒ Á‡ÚÍÌÛÎ. èÓÒÚÓ ÍÓ ÏÌÂ
ÓÚÌÓÒﬂÚÒﬂ ÌÂÒÔ‡‚Â‰ÎË‚Ó, Ë ﬂ ‚˚ÌÛÊ‰ÂÌ ÒÍËÚ‡Ú¸Òﬂ ÔÓ‰ Á‡·Ó‡ÏË... Ñ‡, Î˛‰Ë ÌÂÒÔ‡‚Â‰ÎË‚˚
Ë Ò‡ÏË ‚ËÌÓ‚‡Ú˚, ˜ÚÓ ÌÂ ÏÓ„ÛÚ ÔÓÌﬂÚ¸ Ì‡ÒÚÓﬂ˘ÂÈ Í‡ÒÓÚ˚...
— Ñ‡... ÓÒÓ·ÂÌÌÓ — ‚‡¯Ëı ˆ‚ÂÚÓ‚ ÔÂÍ‡ÒÌ˚ı!.. çÂ˜Â„Ó ÒÍ‡Á‡Ú¸,

89

ıÓÓ¯Ë ˆ‚ÂÚ˚... èÓÒÚÓ Í‡ÍËÂ-ÚÓ ¯Ë¯ÍË! — ﬂ‰Ó‚ËÚÓ
Á‡ÏÂÚËÎ‡ ä‡ÔË‚‡. — ÇÓÚ Û óÂÚÓÔÓÎÓı‡ Ú‡Í ˆ‚ÂÚ˚,
‡ ÚÛÚ — ÍÓÎ˛˜ËÂ ¯Ë¯ÍË.
ä‡ÔË‚‡ Ë êÂÔÂÈ ˜‡ÒÚÂÌ¸ÍÓ ÒÒÓËÎËÒ¸ ÏÂÊ‰Û ÒÓ·ÓÈ, ÒÒÓËÎËÒ¸ ÔÓÒÚÓ Ú‡Í, ÓÚ ÌÂ˜Â„Ó ‰ÂÎ‡Ú¸. óÂÚÓÔÓÎÓı Ó·˚ÍÌÓ‚ÂÌÌÓ ÏÓÎ˜‡Î Ë ‚ÒÚÛÔ‡ÎÒﬂ ÚÓÎ¸ÍÓ ÚÓ„‰‡,
ÍÓ„‰‡ êÂÔÂÈ Ó˜ÂÌ¸ ÛÊ Ì‡˜ËÌ‡Î ı‚‡ÒÚ‡Ú¸. èÓÎÓÊËÏ,
Ë ä‡ÔË‚‡ ·˚Î‡ ıÓÓ¯‡, — ‚ÒÂı ·˚ Ê‡ÎËÎ‡; ÌÓ ˜ÚÓ
‚˚ ÔÓ‰ÂÎ‡ÂÚÂ Ò ÊÂÌ˘ËÌÓÈ, ÍÓ„‰‡ ÓÌ‡ ÊÂÎ‡ÂÚ ÒÂ‰ËÚ¸Òﬂ?
Ä ‚ÂÒÌ‡ ¯Î‡ ·˚ÒÚ˚ÏË ¯‡„‡ÏË. ëÓÎÌ˚¯ÍÓ Ú‡Í Ë
ÔË„Â‚‡ÎÓ ÓÚÚ‡ﬂ‚¯Û˛ ÁÂÏÎ˛. é„ÓÓ‰ Ë Á‡‰‚ÓÍË,
Á‡„ÎÛ¯ﬁÌÌ˚Â ÒÛıËÏ ·Û¸ﬂÌÓÏ Ë ÒÓÌÓÈ Ú‡‚ÓÈ, Ì‡˜ËÌ‡ÎË ÔËÌËÏ‡Ú¸ ‚ÂÒﬁÎ˚È ‚Ë‰, ÚÓ˜ÌÓ ÔËÌ‡ﬂÊ‡ÎËÒ¸
Í Í‡ÍÓÏÛ-ÚÓ Ô‡Á‰ÌËÍÛ. ÇÂÁ‰Â ÔÓÍ‡Á˚‚‡Î‡Ò¸ Ò‚ÂÚÎ‡ﬂ
‚ÂÒÂÌÌﬂﬂ ÁÂÎÂÌ¸, ÚÓ˜ÌÓ ‡Á‚ﬁÚ˚‚‡ÎÒﬂ ‰ÓÓ„ÓÈ ·‡ı‡ÚÌ˚È ÍÓ‚ﬁ... èÓ‰ÌËÏ‡Î‡Ò¸ ÏÓÎÓ‰‡ﬂ Í‡ÔË‚‡, ˜ÂÚÓÔÓÎÓı, ÂÔÂÈ, ÎÂ·Â‰‡. ÇÒÂ ˝ÚË ÒÓÌ˚Â Ú‡‚˚ ÓÒÎË
Ò ÌÂÓ·˚ÍÌÓ‚ÂÌÌÓÈ ·˚ÒÚÓÚÓÈ, Í‡Í ·Û‰ÚÓ ÒÚ‡‡ﬂÒ¸ ÔÂÂ„Ì‡Ú¸ ‰Û„ ‰Û„‡. ëÍÓÓ ‚˚„ÎﬂÌÛÎ ÊﬁÎÚ˚Ï „Î‡ÁÍÓÏ
é‰Û‚‡Ì˜ËÍ Ë ÍËÍÌÛÎ:
— á‰‡‚ÒÚ‚ÛÈÚÂ, ·‡Úˆ˚!..
é‰Û‚‡Ì˜ËÍ ·˚Î ÒÎ‡‚Ì˚È Ï‡Î˚È, ‡ „Î‡‚ÌÓÂ, ÌË Ò ÍÂÏ
ÌÂ ÒÒÓËÎÒﬂ. ê‡ÒÚﬁÚ ÒÂ·Â Ë ‡‰ÛÂÚÒﬂ. Ö„Ó ‚ÒÂ Î˛·ËÎË,
‡ ÓÒÓ·ÂÌÌÓ ÒÂÂ·ËÒÚ‡ﬂ ãÂ·Â‰‡, ÚÓÊÂ ÒÍÓÏÌ‡ﬂ Ë ·ÂÁÓ·Ë‰Ì‡ﬂ Ú‡‚Í‡. éÌË Ú‡Í Ë ÓÒÎË ‚ÏÂÒÚÂ, Í‡Í ·‡Ú
Ò ÒÂÒÚÓÈ.

90

— í˚ ÏÂÌﬂ Î˛·Ë¯¸, ãÂ·Â‰‡? —
¯ﬁÔÓÚÓÏ ÒÔ‡¯Ë‚‡Î é‰Û‚‡Ì˜ËÍ
‚Â˜ÂÓÏ, ÒÍÎ‡‰˚‚‡ﬂ Ò‚ÓÈ ÊﬁÎÚ˚È
ˆ‚ÂÚÓ˜ÂÍ.
— Äı, Ó˜ÂÌ¸, Ó˜ÂÌ¸ Î˛·Î˛!.. —
ÔËÁÌ‡‚‡Î‡Ò¸ ÚÓÊÂ ¯ﬁÔÓÚÓÏ ãÂ·Â‰‡, ÓÔÛÒÍ‡ﬂ Ò‚ÓË ÁÂÎﬁÌ˚Â ÎËÒÚÓ˜ÍË, ÚÓ˜ÌÓ ÔÓÒ˚Ô‡ÌÌ˚Â ÒÂÂ·ﬂÌÓÈ
ÏÛÍÓÈ. — Ç˚ Ú‡ÍÓÈ ‚ÂÊÎË‚˚È, é‰Û‚‡Ì˜ËÍ, ÌÂ ÚÓ ˜ÚÓ êÂÔÂÈ ËÎË óÂÚÓÔÓÎÓı. Ä ä‡ÔË‚˚ ﬂ ·Ó˛Ò¸, — ÓÌ‡
Ú‡Í‡ﬂ ÁÎ‡ﬂ. ü ÒÚ‡‡˛Ò¸ ‚ÒÂ„‰‡ ·˚Ú¸
ÔÓ‰‡Î¸¯Â ÓÚ ÌÂﬁ...
— ü ÚÓÊÂ... çÂÔËﬂÚÌ‡ﬂ ‰‡Ï‡!..
Öﬁ ‰‡ÊÂ ÍÓÓ‚˚ ·ÓﬂÚÒﬂ Ë Î˛‰Ë ÚÓÊÂ. í‡Í Ë ‚ˆÂÔËÚÒﬂ...
éÒÚ‡ÎËÒ¸ ÌÂÁ‡ÓÒ¯ËÏË ÚÓÎ¸ÍÓ
„ﬂ‰˚, „‰Â ‚Á˚Ú‡ﬂ ÁÂÏÎﬂ Ú‡Í ÌÂÔËﬂÚÌÓ ˜ÂÌÂÎ‡. Ä Í‡Í‡ﬂ Ú‡Ï ·˚Î‡
ÓÚÎË˜Ì‡ﬂ ÔÓ˜‚‡!.. ëÓÌ˚Â Ú‡‚˚
‚ÒÂ„‰‡ ÒÏÓÚÂÎË Ì‡ ÌÂﬁ Ò Á‡‚ËÒÚ¸˛.
ÇÓÚ ·˚ „‰Â ÓÚÎË˜ÌÓ ·˚ÎÓ ÛÒÚÓËÚ¸Òﬂ.
— ü ÌÂ ÔÓÌËÏ‡˛, ÔÓ˜ÂÏÛ Ï˚
‰ÓÎÊÌ˚ Ê‡Ú¸Òﬂ Û Á‡·ÓÓ‚, — ‚Ó˜‡Î êÂÔÂÈ. — ç‡ „ﬂ‰‡ı ÁÂÏÎﬂ Ú‡Í‡ﬂ Ïﬂ„Í‡ﬂ, Í‡Í ÔÛı, Ë ÔÓÚÓÏ Ú‡Í
ÏÌÓ„Ó ÒÓÎÌˆ‡...

92

— Ä Ú˚ ÔÓÔÓ·ÛÈ ÛÒÚÓËÚ¸Òﬂ
Ì‡ „ﬂ‰Â, — ÂıË‰ÌÓ ÒÓ‚ÂÚÓ‚‡Î‡
ä‡ÔË‚‡.
— ìÒÚÓËÚ¸Òﬂ ÌÂ ‰ÓÎ„Ó, ‰‡
ÚÓÎ¸ÍÓ ËÁ ˝ÚÓ„Ó ÌÂ ‚˚È‰ÂÚ ÚÓÎÍ‡... ïÎÓÔÓÚ ÏÌÓ„Ó.
— í˚ ·ÓË¯¸Òﬂ ıÓÁﬂÈÍË?
— óÚÓ ÏÌÂ Âﬁ ·ÓﬂÚ¸Òﬂ? ü ÌËÍÓ„Ó ÌÂ ·Ó˛Ò¸. Ä ÚÓÎ¸ÍÓ ˝ÚÓ ÌÂÒÔ‡‚Â‰ÎË‚Ó, ˜ÚÓ Ì‡Ò Á‡„Ì‡ÎË Í Á‡·ÓÛ. óÂÏ Ï˚ ıÛÊÂ ‰Û„Ëı?
èÓÍ‡ „ﬂ‰˚ ÌÂ ·˚ÎË ‚ÒÍÓÔ‡Ì˚, ‚ Ó„ÓÓ‰ Á‡ıÓ‰ËÎ‡ ‡ÁÌ‡ﬂ ÒÍÓÚËÌ‡. ÇÔÓ˜ÂÏ, ÍÓÓ‚˚ ÌÂ ÚÓ„‡ÎË ÒÓÌÓÈ Ú‡‚˚,
‡ ÚÓÎ¸ÍÓ ÔÓ˘ËÔ˚‚‡ÎË ÁÂÎﬁÌÛ˛
Ú‡‚ÍÛ. ÇÓÚ ‰Û„ÓÂ ‰ÂÎÓ, ÍÓ„‰‡
Á‡·‡ÎÒﬂ Ó‰Ì‡Ê‰˚ ÍÓÁﬁÎ. éÌ ÔﬂÏÓ ÔÓÔ‡Î Ì‡ êÂÔÂÈ Ë Ò˙ÂÎ Û ÌÂ„Ó
ˆÂÎ˚È ÎËÒÚ.
— Äı, Í‡ÍÓÈ Ì‡ı‡Î! — Û„‡ÎÒﬂ
êÂÔÂÈ. — ùÚÓ Ì‡ÍÓÌÂˆ ÌÂ‚ÂÊÎË‚Ó...
èÓ„Ó‰Ë, ‚ÓÚ ﬂ ÚÂ·ﬂ ÓÒÂÌ¸˛ ÛÍ‡¯Û
‚ÒÂÏË Ò‚ÓËÏË ¯Ë¯Í‡ÏË... ÅÛ‰Â¯¸
ÏÂÌﬂ ÔÓÏÌËÚ¸, ÌÂ„Ó‰Ì‡ﬂ Ú‚‡¸!
éÚ ÍÓÁÎ‡ ‰ÓÒÚ‡ÎÓÒ¸ Ë ·Â‰ÌÓÏÛ
é‰Û‚‡Ì˜ËÍÛ, Ë ãÂ·Â‰Â: ÓÌË ÚÓÊÂ

93

ÌÂ‰ÓÒ˜ËÚ‡ÎËÒ¸ ÁÂÎﬁÌ˚ı ÎËÒÚ¸Â‚. éÌ ÌÂ ÚÓÌÛÎ ÚÓÎ¸ÍÓ
ä‡ÔË‚˚ Ë óÂÚÓÔÓÎÓı‡.
— ÅÎ‡„ÓÓ‰ÌÓÂ ÊË‚ÓÚÌÓÂ ÍÓÁﬁÎ!.. — ÂıË‰ÌÓ Û‚ÂﬂÎ‡ ‚ÒÂı ä‡ÔË‚‡. — éÌ ÌËÍÓ„‰‡ ÌÂ Á‡ÚÓÔ˜ÂÚ... çÂ ÚÓ
˜ÚÓ ÍÓÓ‚‡ ËÎË ÎÓ¯‡‰¸.

II
ëÍÓÓ ÁÂÏÎﬂ ÒÓ‚ÒÂÏ ÓÚÚ‡ﬂÎ‡, Ë ‚ Ó„ÓÓ‰ ÔË¯Î‡
ıÓÁﬂÈÍ‡. ùÚÓ ·˚Î‡ ÌËÁÂÌ¸Í‡ﬂ ÒÚ‡Û¯Í‡ ‚ ÚﬁÏÌÓÏ
ÔÎ‡ÚÓ˜ÍÂ. é„ÓÓ‰ ‰Îﬂ ÌÂﬁ ÒÓÒÚ‡‚ÎﬂÎ „Î‡‚ÌÛ˛ ÒÚ‡Ú¸˛

94

‰ÓıÓ‰‡: Ë Ò‡Ï‡ Ò˚Ú‡, ‰‡ Â˘ﬁ Ì‡ ˚ÌÓÍ ÒÚÓÎ¸ÍÓ Ó‚Ó˘Û
‡ÁÌÓ„Ó ÔÓ‰‡ÒÚ. èÓÒÏÓÚÂÎ‡, ÔÓÒÏÓÚÂÎ‡ ÒÚ‡Û¯Í‡
ÍÛ„ÓÏ Ë „Ó‚ÓËÚ:
— èÓ‡ „ﬂ‰˚ ÍÓÔ‡Ú¸...
Ä ÔÓÚÓÏ Â˘ﬁ ÔÓÒÏÓÚÂÎ‡ ÍÛ„ÓÏ, ÔÓÍ‡˜‡Î‡ „ÓÎÓ‚ÓÈ Ë „Ó‚ÓËÚ:
— éÚÍÛ‰‡ ÚÓÎ¸ÍÓ ·ÂﬁÚÒﬂ ˝Ú‡ ÒÓÌ‡ﬂ Ú‡‚‡?.. à ÍÓ„‰‡ ÛÒÔÂÎ‡ ‚˚‡ÒÚË?.. ÇÂ‰¸ ÌËÍÓÏÛ ÓÌ‡ ÌÂ ÌÛÊÌ‡...
êÂÔÂÈ Ó·Ë‰ÂÎÒﬂ Ì‡ ÒÚ‡Û¯ÍÛ Á‡ ‚ÒÂı ÚÓ‚‡Ë˘ÂÈ.
— ÇÓÚ ÚÓÊÂ ‚˚‰ÛÏ‡Î‡: ÌËÍÓÏÛ ÌÂ ÌÛÊÌ˚!.. ùÚÓ
Ï˚-ÚÓ ÌÂ ÌÛÊÌ˚? ÇÓÚ Ú˚, ÒÚ‡Û¯ÓÌÍ‡, ‰ÂÈÒÚ‚ËÚÂÎ¸ÌÓ ÌËÍÓÏÛ ÌÂ ÌÛÊÌ‡, — Ë ‰‡‚ÌÓ ÚÂ·Â ÔÓ‡ ÔÓÏË‡Ú¸... à ÚÂ·ﬂ ÌÂ ·Û‰ÂÚ, ‡ Ï˚ ‚Òﬁ-Ú‡ÍË ·Û‰ÂÏ ‡ÒÚË.
ÇÒﬂ ‡ÁÌËˆ‡ ‚ ÚÓÏ, ˜ÚÓ ·Û‰ÂÚ Û Ì‡Ò ‰Û„‡ﬂ ıÓÁﬂÈÍ‡,
ÔÓ‰Ó·ÂÂ.
ç‡ ‰Û„ÓÈ ‰ÂÌ¸ ÒÚ‡Û¯Í‡ ÓÔﬂÚ¸ ﬂ‚ËÎ‡Ò¸ ‚ Ó„ÓÓ‰
Ë ÔË‚ÂÎ‡ Ò ÒÓ·ÓÈ ‚ÌÛ˜ÍÛ å‡¯Û.
— ëÚ‡‡ ﬂ ÒÚ‡Î‡, ‚ÌÛ˜Í‡, Ó‰ÌÓÈ ÌÂ ÛÔ‡‚ËÚ¸Òﬂ,
‡ Ú‚Óﬁ ‰ÂÎÓ — ÏÓÎÓ‰ÓÂ, ‚ ÓıÓÚÍÛ ÔÓ‡·ÓÚ‡Â¯¸.
— çË˜Â„Ó, ·‡·Û¯Í‡, ÔÓ‡·ÓÚ‡˛. Ñ‡ Ë Í‡Í‡ﬂ ˝ÚÓ
‡·ÓÚ‡? é‰ÌÓ Û‰Ó‚ÓÎ¸ÒÚ‚ËÂ...
ç‡˜‡ÎË ·‡·Û¯Í‡ Ò ‚ÌÛ˜ÍÓÈ „ﬂ‰˚ ÍÓÔ‡Ú¸. Å‡·Û¯Í‡
ÍﬂıÚËÚ, ÍﬂıÚËÚ, Â‰‚‡ ÔÓÎ„ﬂ‰˚ ‚˚ÍÓÔ‡ÂÚ, ‡ Û ‚ÌÛ˜ÍË ÛÊÂ ˆÂÎ‡ﬂ „ﬂ‰Í‡ „ÓÚÓ‚‡.
— ÄÈ ‰‡ ‚ÌÛ˜Í‡! ÄÈ ‰‡ ÛÏÌËˆ‡! — ÔÓı‚‡ÎË‚‡ÂÚ
ÒÚ‡Û¯Í‡. — à ﬂ ÔÂÊ‰Â ‚ÓÚ Ú‡Í ÊÂ ÒÍÓÓ ‚Òﬁ ‰ÂÎ‡Î‡, ‡ ÚÂÔÂ¸ Â‰‚‡ ÒÔËÌÛ ‡ÁÓ„ÌÛ...

95

Ä å‡¯‡ ÚÓÎ¸ÍÓ ÒÏÂﬁÚÒﬂ. äÓÔ‡ÂÚ ‰‡ Â˘ﬁ ÔÂÒÌË ÔÓﬁÚ.
çÂ ‡·ÓÚ‡, ‡ Á‡·‡‚‡. á‰ÓÓ‚‡ﬂ ‰Â‚Û¯Í‡, — ‚ ÓıÓÚÍÛ
ÔÓ‡·ÓÚ‡Ú¸... ÑÌÂÈ ‚ ÔﬂÚ¸ ‚Òﬁ ·˚ÎÓ ÍÓÌ˜ÂÌÓ. èÓÒÏÓÚÂÎ‡ å‡¯‡ Ì‡ Ò‚Ó˛ ‡·ÓÚÛ, ÔÓÎ˛·Ó‚‡Î‡Ò¸ Ë „Ó‚ÓËÚ:
— Ä ˜ÚÓ, ·‡·Û¯Í‡, Û ÚÂ·ﬂ ‚ÓÚ Ú‡Ï ÏÂÒÚÓ ÔÓ‰ Á‡·ÓÓÏ ‰‡ÓÏ ÔÓÔ‡‰‡ÂÚ? ÇÓÚ ·˚ Ï‡ÎËÌ˚ ÔÓÒ‡‰ËÚ¸, ‰‡
Í˚ÊÓ‚ÌËÍÛ, ‰‡ ÒÏÓÓ‰ËÌ˚... é˜ÂÌ¸ ÛÊ ﬂ Ï‡ÎËÌÛ
Î˛·Î˛, ·‡·Û¯Í‡.
— í‡Í, ‚ÌÛ˜Í‡, Ú‡Í, ÏËÎ‡ﬂ... Ë ‚ Ò‡ÏÓÏ ‰ÂÎÂ, ÔÓÒ‡‰ËÏ-Í‡ Ï‡ÎËÌÍË, ‰‡ ÒÏÓÓ‰ËÌÍË, ‰‡ Í˚ÊÓ‚ÌËÍÛ. äÓÚÓÛ˛ ﬂ„Ó‰Û Ò‡ÏË Ò˙Â‰ËÏ, ‡ ÍÓÚÓÛ˛ Ì‡ ·‡Á‡Â ÔÓ‰‡‰ËÏ... ü ÛÊ ‰‡‚ÌÓ Ó· ˝ÚÓÏ Ò‡Ï‡ ÔÓ‰ÛÏ˚‚‡Î‡, ‰‡ ‚Òﬁ
Í‡Í-ÚÓ ÛÍË ÌÂ ‰ÓıÓ‰ËÎË.

96

é·‡‰Ó‚‡Î‡Ò¸ ÒÚ‡Û¯Í‡ ÌÓ‚ÓÈ ÒÚ‡Ú¸Â ‰ÓıÓ‰‡, ·Î‡„Ó Û ‚ÌÛ˜ÍË ÛÍË Á‰ÓÓ‚˚Â. ëÍ‡Á‡ÌÓ — Ò‰ÂÎ‡ÌÓ. ç‡ÍÛÔËÎ‡ ÒÚ‡Û¯Í‡ Û ÁÌ‡ÍÓÏÓ„Ó Ò‡‰Ó‚ÌËÍ‡ Ë Ï‡ÎËÌ˚,
Ë ÒÏÓÓ‰ËÌ˚, Ë Í˚ÊÓ‚ÌËÍ‡, Ë Ì‡˜‡Î‡Ò¸ ‡·ÓÚ‡. å‡¯‡ ‚‰ÓÎ¸ Á‡·Ó‡ Ì‡ÍÓÔ‡Î‡ ﬂÏ Ë ÔËÌﬂÎ‡Ò¸ ‡ÒÒ‡ÊË‚‡Ú¸ ‚ ÌËı ÍÛÒÚ˚. éÚ ˝ÚÓÈ ‡·ÓÚ˚ ·ÓÎ¸¯Â ‚ÒÂ„Ó ‰ÓÒÚ‡ÎÓÒ¸ ä‡ÔË‚Â.
— óÚÓ ÊÂ ˝ÚÓ Ú‡ÍÓÂ, — ÍË˜‡Î‡ ÓÌ‡ Ì‡ ‚ÂÒ¸ Ó„ÓÓ‰, — ˝Ú‡Í Ë ÒÓ‚ÒÂÏ ÊËÚ¸ﬂ ÌÂ ·Û‰ÂÚ!.. ä‡‡ÛÎ!..
Ç ÓÚ˜‡ﬂÌ¸Â ÓÌ‡ ÌÂÒÍÓÎ¸ÍÓ ‡Á ÔÂ·ÓÎ¸ÌÓ ÛÊ‡ÎËÎ‡
·ÂÎ˚Â ÛÍË ·ÓÈÍÓÈ ‚ÌÛ˜ÍË.
— ÇÓÚ ÚÂ·Â, ‚ÓÚ ÚÂ·Â, ‚˚‰ÛÏ˘Ëˆ‡!..
— Äı, ÔÓÍÎﬂÚ‡ﬂ Í‡ÔË‚‡, Í‡Í ÓÌ‡ ·ÓÎ¸ÌÓ ÊÊﬁÚÒﬂ!.. — Ê‡ÎÓ‚‡Î‡Ò¸ å‡¯‡, ÔÓÏ‡ıË‚‡ﬂ ÛÍÓÈ.
— ü ‚ÒÂı ÒÓÊ„Û, — ¯ËÔÂÎ‡ ä‡ÔË‚‡.
— éÚÍÛ‰‡ ÓÌ‡ ÚÓÎ¸ÍÓ ·ÂﬁÚÒﬂ! — Û‰Ë‚ËÎ‡Ò¸ ÓÔﬂÚ¸
ÒÚ‡Û¯Í‡. — ÇÂ‰¸ ÌËÍÚÓ Âﬁ, Í‡ÊÂÚÒﬂ, ÌÂ Ò‡‰ËÚ...

III
ÉÓ‡Á‰Ó ÒÍÓÂÂ Ì‡˜‡ÎË ‡ÒÚË ‚ÒÂ Ó‚Ó˘Ë ÔÓÒÎÂ ÔÓÎÓÚ¸ﬂ.
— à¯¸ ‰‡ÏÓÂ‰˚!.. — ‚Ó˜‡Î êÂÔÂÈ. — çÂ·ÓÒ¸
Ò‚ÓÂ„Ó ÛÏ‡ ÌÂ ı‚‡Ú‡ÎÓ, ˜ÚÓ·˚ ‡ÒÚË ‚ „ÓÚÓ‚ÓÈ „ﬂ‰Â.
ùı ‚˚, ·ÂÎÓÛ˜ÍË!..

97

— åÓÎ˜Ë, ÏÛÊËÍ, — ÍËÍÌÛÎ Ò „ﬂ‰˚ ÏÓÎÓ‰ÓÈ ÉÓÓı, Ì‡˜ËÌ‡‚¯ËÈ Á‡‚Ë‚‡Ú¸Òﬂ ÓÍÓÎÓ Ò‚ÓÂÈ Ú˚˜ËÌÍË, — ÌÂ Ú‚Óﬁ ‰ÂÎÓ...
— Ä Ú˚ ı‚‡ÒÚÛÌ!.. èÓ„Ó‰Ë, ‚ÓÚ
ÚÂ·ﬂ ‚ÓÓ·¸Ë Á‡ÍÎ˛˛Ú.
— áÌ‡˜ËÚ, ÒÎ‡‰ÍÓ, ÂÒÎË ÍÎ˛˛Ú... Ä ‚ÓÚ ÚÂ·ﬂ Ú‡Í ÌËÍÓÏÛ ÌÂ
ÌÛÊÌÓ.
— éÚÚÓ„Ó Ë ÌÂ ÌÛÊÌÓ, ˜ÚÓ ﬂ
‰Îﬂ ÒÂ·ﬂ ‡ÒÚÛ, ‡ Ú˚ ‰Îﬂ ‰Û„Ëı
ÒÚ‡‡Â¯¸Òﬂ.
é‰ÌËÏ ÒÎÓ‚ÓÏ, ˜ÚÓ ÌË ‰ÂÌ¸,
ÚÓ ÌÓ‚˚È ÒÔÓ. ç‡¯Î‡ ÍÓÒ‡
Ì‡ Í‡ÏÂÌ¸, Ë ı‚‡ÒÚÛÌ ÔÓÔ‡Î
Ì‡ ı‚‡ÒÚÛÌ‡.
ç‡ „ﬂ‰˚ ÚÂÔÂ¸ Î˛·Ó ·˚ÎÓ
ÔÓÒÏÓÚÂÚ¸. ÇÒﬁ ÁÂÎÂÌÂÎÓ Ë ·˚ÒÚÓ ÓÒÎÓ. à ÔÓÒÚÓ‚‡Ú‡ﬂ
Ò‚ﬁÍÎ‡, Ë ÍÓÍÂÚÎË‚‡ﬂ ÏÓÍÓ‚Í‡, Ë „Ó¸Í‡ﬂ Â‰¸Í‡, Ë Í‡ÔÛÒÚ‡. ÇÒﬂ ·Â‰‡, ˜ÚÓ Ï‡ÎÓ ·˚ÎÓ Í‡‚‡ÎÂÓ‚ — ‚ÒÂ Ì‡ÔÂÂ˜ﬁÚ: ı‚‡ÒÚÛÌ
ÉÓÓı ‰‡ „Ó¸ÍËÈ ãÛÍ. ÇÔÓ˜ÂÏ,
ãÛÍ ÔÓÌËÏ‡Î Ò‚Óﬁ ÔÓÎÓÊÂÌËÂ
Ë ÒÚ‡‡ÎÒﬂ ‡ÒÚË ÔÓ·ÎËÊÂ Í êÂ‰¸ÍÂ, — Ú‡Í‡ﬂ ÊÂ „ÓÂ˜¸, Ú‡Í ÛÊ
‚ÏÂÒÚÂ ÅÓ„ ‚ÂÎÂÎ ‡ÒÚË.

98

— ì ÏÂÌﬂ ‚ÒÂ Í‡Ò‡‚Ëˆ˚ ‡ÒÚÛÚ, — ı‚‡ÒÚ‡ÎÒﬂ ÉÓÓı. — Ä ‚ÒÂı
ÎÛ˜¯Â ÏÓÍÓ‚Í‡... ÇÓÚ Í‡ÍËÂ Û
ÌÂﬁ ÎËÒÚÓ˜ÍË ÔÓÂÁÌ˚Â, ÚÓ˜ÌÓ
ÁÂÎﬁÌ˚Â ÍÛ‰ÂÎ¸ÍË. í‡Í Ò‡ÏË Ë
‚¸˛ÚÒﬂ...
åÓÍÓ‚Í‡ ‰ÂÎ‡Î‡ ‚Ë‰, ˜ÚÓ
ÌÂ ÒÎ˚¯ËÚ ˝ÚËı ÔÓı‚‡Î, Ë
ÚÓÎ¸ÍÓ ‚Òﬁ Í‡ÒÌÂÎ‡ Ë Í‡ÒÌÂÎ‡. à ÔËﬂÚÌÓ, Ë ÒÚ˚‰ÌÓ. äÓÌÂ˜ÌÓ, ‚ÂËÚ¸ ÉÓÓıÛ ÌÂÎ¸Áﬂ;
‡ ‚Òﬁ-Ú‡ÍË, ÍÓ„‰‡ Ú‡Í Ì‡˜ËÌ‡˛Ú ı‚‡ÎËÚ¸ ÔﬂÏÓ ‚ „Î‡Á‡, ÌÂ‚ÓÎ¸ÌÓ Í‡Í-ÚÓ ıÓ˜ÂÚÒﬂ
‚ÂËÚ¸. ëÍÓÏÌ‡ﬂ ÏÓÍÓ‚Í‡ Ì‡˜ËÌ‡Î‡ ÔÓ ÒÂ·ﬂ ‰ÛÏ‡Ú¸, ˜ÚÓ ‚ Ò‡ÏÓÏ ‰ÂÎÂ ÓÌ‡ ÎÛ˜¯Â ‚ÒÂı, Ë Â˘ﬁ ·ÓÎ¸¯Â
Í‡ÒÌÂÎ‡. ÇÓÚ ‰Û„ÓÂ ‰ÂÎÓ êÂ‰¸Í‡; ÚÓÎÒÚÂÂÚ ÒÂ·Â, Í‡Í
ÍÛÔ˜Ëı‡, Ë ÌË˜Â„Ó ÁÌ‡Ú¸ ÌÂ ıÓ˜ÂÚ.
ëÔÓ˚ ˜‡ÒÚÓ Á‡ıÓ‰ËÎË Ú‡Í ‰‡ÎÂÍÓ, ˜ÛÚ¸ ÌÂ ‰Ó Ì‡ÒÚÓﬂ˘ÂÈ ÒÒÓ˚. ÉÎ‡‚Ì˚ÏË Á‡˜ËÌ˘ËÍ‡ÏË ﬂ‚ÎﬂÎËÒ¸
ÉÓÓı Ë êÂÔÂÈ.
— ùÈ Ú˚, ÏÛÊËÍ! — ÍË˜‡Î Ó·˚ÍÌÓ‚ÂÌÌÓ ÉÓÓı. —
çËÍÓÏÛ-ÚÓ ÚÂ·ﬂ ÌÂ ÌÛÊÌÓ. íÂ·ﬂ ‰‡ÊÂ Ë ÒÍÓÚËÌ‡ ÌÂ ÂÒÚ...
ÑÎﬂ ˜Â„Ó Ú˚ ‡ÒÚﬁ¯¸?
— ÑÎﬂ ÒÂ·ﬂ ‡ÒÚÛ, — ÓÚ‚Â˜‡Î êÂÔÂÈ Ò „Ó‰ÓÒÚ¸˛. —
Ä ˜ÚÓ Í‡Ò‡ÂÚÒﬂ ÚÓ„Ó, ˜ÚÓ ﬂ ÌËÍÓÏÛ ÌÂ ÌÛÊÂÌ, Ú‡Í ˝ÚÓ
Ú˚ ‚ÂÒ¸Ï‡ Ó¯Ë·‡Â¯¸Òﬂ... äÛ‰‡ ˜ÂÎÓ‚ÂÍ — ÚÛ‰‡ Ë ﬂ;
ÁÌ‡˜ËÚ, Ë ﬂ Ì‡ ˜ÚÓ-ÌË·Û‰¸ ÌÛÊÂÌ. í˚Òﬂ˜Û ‚ﬁÒÚ ˜ÂÎÓ-

99

‚ÂÍ ÔÓ¯ﬁÎ, Ë ﬂ Á‡ ÌËÏ... ÑÎﬂ ÏÂÌﬂ ‚Òﬁ ‡‚ÌÓ — ıÓÎÓ‰
Ë Ê‡: ﬂ ÌÂÔËıÓÚÎË‚. Ä Ú˚ — ÌÂÊÂÌÍ‡. íÂ·ﬂ Ë Ò‡‰ËÚ¸
ÌÛÊÌÓ, Ë ·ÂÂ˜¸, ‡ ﬂ ‚Òﬁ Ò‡Ï. ÇÓÚ ÚÂÔÂ¸ Ë ÒÓÓ·‡ÁË,
˜ÚÓ ‚Òﬁ ˝ÚÓ ÁÌ‡˜ËÚ...
— åÓﬂ ıÓÁﬂÈÍ‡ „Ó‚ÓËÚ, ˜ÚÓ Ú˚ ÌËÍÓÏÛ ÌÂ ÌÛÊÂÌ.
— å‡ÎÓ ÎË ˜ÚÓ ÓÌ‡ ÒÍ‡ÊÂÚ!.. ÇÓÚ ÓÒÂÌ¸ Ì‡ÒÚ‡ÌÂÚ,
‚ÓÚ ÓÌ‡ Ë ÔËÏÂÚÒﬂ ‚˚·Ë‡Ú¸ ‚‡Ò ‚ÒÂı ËÁ „ﬂ‰˚; ‡ ﬂÚÓ ÓÒÚ‡ÌÛÒ¸ Ì‡ ÚÓÏ ÊÂ ÏÂÒÚÂ. ÇÓÚ ÚÂ·Â Ë ÌÂ ÌÛÊÂÌ... íÂ·ﬂ Í‡Ê‰˚È ÍÓÁﬁÎ Ò˙ÂÒÚ; ‡ ﬂ Ú‡Í ‚ˆÂÔÎ˛Ò¸ ‚ ÌÂ„Ó, ˜ÚÓ
ÌÂ Ó·‡‰ÛÂÚÒﬂ. ÇÒ˛ ·ÓÓ‰Û ÂÏÛ Á‡ˆÂÔÎ˛, — ÌÂ ÓÚ‰ÂﬁÚ
ÔÓÚÓÏ. à ä‡ÔË‚‡ ÚÓÊÂ ÔÓÒÚÓËÚ Á‡ ÒÂ·ﬂ, Ë óÂÚÓÔÓÎÓı... å˚ ÛÊÂ ‚ÒÂ Á‡Ó‰ÌÓ ÊË‚ﬁÏ. ÅÂÁ Ì‡Ò-ÚÓ Í‡ÍÓÈ Ó„ÓÓ‰ ÏÓÊÂÚ ·˚Ú¸?.. Ñ‡, ÔÓ‰ÛÏ‡È-Í‡ Ò‚ÓËÏ ÛÏÓÏ... ÖÊÂÎË
‡ÁÓ·‡Ú¸, Ú‡Í ﬂ „Ó‡Á‰Ó ÔÓ‚‡ÊÌÂÂ ÚÂ·ﬂ ·Û‰Û Ë ÔÓÒÚ‡¯Â. äÓÌÂ˜ÌÓ, ÏÂÌﬂ Ï‡ÎÓ ˆÂÌﬂÚ, ÌÛ ‰‡ ˝ÚÓ ‚Òﬁ ‡‚ÌÓ. ü Ï‡ÎÓ Ó·‡˘‡˛ ‚ÌËÏ‡ÌËﬂ, ˜ÚÓ ÔÓ ÏÂÌﬂ „Ó‚ÓﬂÚ.
éÌË Ò‚Óﬁ „Ó‚ÓﬂÚ, ‡ ﬂ Ò‚Óﬁ ‰ÂÎ‡˛. í‡Í-ÚÓ, ÏËÎ˚È
‰Û„!.. é‰ÌËÏ ÒÎÓ‚ÓÏ, Ê‡Î¸ ÏÌÂ ÚÂ·ﬂ, ÔÓÚÓÏÛ ˜ÚÓ Ú˚
˜ÛÊËÏ ÛÏÓÏ ÊË‚ﬁ¯¸. ãÂ„ÍÓÏ˚ÒÎÂÌÌ˚È Ó‚Ó˘, Ë ·ÓÎ¸¯Â ÌË˜Â„Ó. ÑÓ ÔÂ‚Ó„Ó ÏÓÓÁ‡ ÚÂ·Â Ë ÊËÚ¸.
— ì ‚ÒﬂÍÓ„Ó Ò‚Óﬂ ÒÛ‰¸·‡, êÂÔÂÈ. ì ÚÂ·ﬂ ÍÓÊ‡ ÚÓÎÒÚ‡ﬂ, — ‚ÓÚ Ë ÌÂ·ÓË¯¸Òﬂ ÏÓÓÁ‡; ‡ Û ÏÂÌﬂ ÎËÒÚÓ˜ÍË
ÌÂÊÌ˚Â, Ò‡Ï ﬂ ÚÓÌÂÌ¸ÍËÈ... é‰ÌËÏ ÒÎÓ‚ÓÏ, ‰ÂÎËÍ‡ÚÌÓÂ ‡ÒÚÂÌËÂ.
í‡Í ‰ÂÎÓ ¯ÎÓ ‰ÂÌ¸ Á‡ ‰ÌﬁÏ. ãÂÚÓ ÔÓıÓ‰ËÚ ·˚ÒÚÓ, — Â„Ó ‚ÒÔÓÏËÌ‡˛Ú, ÍÓ„‰‡ ÓÌÓ ÔÓÈ‰ﬁÚ. í‡Í ·˚ÎÓ Ë
ÚÛÚ. Éﬂ‰˚ ‚ Ó„ÓÓ‰Â ÔÓÍ˚ÎËÒ¸ „ÛÒÚÓÈ ÁÂÎÂÌ¸˛. ä‡-

100

ÔÛÒÚ‡ ‡Á·ÛıÎ‡ ‰Ó ÚÓ„Ó, ˜ÚÓ ‚ÂıÌËÂ ÎËÒÚ¸ﬂ Ì‡ ÌÂÈ ÎÓÔ‡ÎËÒ¸. ÉÓÓı ÓÚˆ‚ﬁÎ Ë ÔÓÍ˚ÎÒﬂ ÒÚÛ˜¸ﬂÏË. å‡ÎËÌ‡
Ì‡˜‡Î‡ ÒÓÁÂ‚‡Ú¸, ıÓÚﬂ Ì‡ ÔÂ‚˚È „Ó‰ ﬂ„Ó‰ Ë ÌÂÏÌÓ„Ó ·˚ÎÓ.
ÇÌÛ˜Í‡ å‡¯‡, Í‡ÊÂÚÒﬂ, ·ÓÎ¸¯Â ‚ÒÂ„Ó Á‡·ÓÚËÎ‡Ò¸
Ó ﬂ„Ó‰‡ı. çÂÚ-ÌÂÚ Ë Á‡„ÎﬂÌÂÚ ‚ Ó„ÓÓ‰. íÓ ÂÔÍÛ ÒÓ‚ﬁÚ, ÚÓ ÒÔÂÎÛ˛ ﬂ„Ó‰ÍÛ Û˘ËÔÌﬁÚ. ä‡ÔË‚‡ Ë ÚÛÚ ÌÂ
ÛÌËÏ‡Î‡Ò¸. ë „Óﬂ ÓÌ‡ Ì˚Ì˜Â ‚˚ÓÒÎ‡ ·ÓÎ¸¯‡ﬂ-·ÓÎ¸¯‡ﬂ Ë ÌÂ ÛÔÛÒÍ‡Î‡ ÒÎÛ˜‡ﬂ Ó·ÊÂ˜¸ ÔËıÓÚÌËˆÛ-‚ÌÛ˜ÍÛ.
— ì, „‡‰Í‡ﬂ! — ‚Ó˜‡Î‡ ‰Â‚Û¯Í‡, Ôﬂ˜‡ ÛÍË.
ëÍÓÓ ﬂ„Ó‰˚ ·˚ÎË Ó·Ó·‡Ì˚, Ë Ó˜ÂÂ‰¸ Ì‡ÒÚÛÔËÎ‡
Ó‚Ó˘‡Ï. ç‡˜‡ÎÓÒ¸ ‰ÂÎÓ Ò „ÓÓı‡. èÂÂ‡ÒÚﬁÚ — ÌÂ‚ÍÛÒÌ˚È ·Û‰ÂÚ. èÓÚÓÏ Â‰¸ÍÂ Ë ÎÛÍÛ ‰ÓÒÚ‡ÎÓÒ¸. èÓÚÓÏ ‰ÂÎÓ ‰Ó¯ÎÓ ‰Ó Ò‚ﬁÍÎ˚ Ë ÏÓÍÓ‚Ë. ëÚ‡Û¯Í‡ ÔËıÓ‰ËÎ‡ Í‡Ê‰ÓÂ ÛÚÓ Ë ‚˚˚‚‡Î‡ ÒÓÁÂ‚¯ËÂ Ó‚Ó˘Ë,
˜ÚÓ·˚ ÒÌÂÒÚË Ëı Ì‡ ·‡Á‡.
— óÚÓ, ‰‡ÏÓÂ‰˚? — ÚÓÊÂÒÚ‚Ó‚‡Î êÂÔÂÈ. — èË¯Î‡ ‚‡¯‡ ÔÓ‡... ‚ÒÂı ‚‡Ò ÒÚ‡Û¯ÓÌÍ‡ ÔÂÂÚ‡ÒÍ‡ÂÚ
Ì‡ ·‡Á‡. í‡Í ‚‡Ï Ë Ì‡‰Ó — ÌÂ ı‚‡ÒÚ‡ÈÚÂÒ¸... èÓ„Ó‰ËÚÂ, ‚ÓÚ Û‰‡ËÚ ÏÓÓÁ, — ‚ÒÂÏ ÍÓÌÂˆ.
à ÏÓÓÁ Û‰‡ËÎ... èÓ˜ÂÌÂÎ‡ ·ÓÚ‚‡ Û Í‡ÚÓÙÂÎﬂ,
ÔÓÊÂÎÚÂÎ „ÓÓı, Ì‡˜‡ÎË Ó·‚‡ÎË‚‡Ú¸Òﬂ Á‡Ò˚ı‡‚¯ËÂ
ÎËÒÚ¸ﬂ. èË¯Î‡ ÒÚ‡Û¯Í‡ ‚ÏÂÒÚÂ Ò ‚ÌÛ˜ÍÓÈ Ë ÔËÌﬂÎ‡Ò¸ Á‡ ‡·ÓÚÛ. ÇÏÂÒÚÂ ÓÌË ÔÓ‚˚‰Â„‡ÎË ‚ÂÒ¸ Í‡ÚÓÙÂÎ¸, ÏÓÍÓ‚¸, ÂÔÛ Ë Ò‚ﬁÍÎÛ Ë ˆÂÎ˚ı ‰‚‡ ‰Ìﬂ Ó·ÂÁ˚‚‡ÎË ·ÓÚ‚Û. Éﬂ‰˚ ÔËÌﬂÎË Ú‡ÍÓÈ ÔÂ˜‡Î¸Ì˚È ‚Ë‰,
ÚÓ˜ÌÓ ÔÓ ÌËÏ ÔÓ¯ﬁÎ ÌÂÔËﬂÚÂÎ¸. Ç ·ÓÓÁ‰‡ı ‚‡Îﬂ-

102

ÎËÒ¸ ˆÂÎ˚Â ‚ÓÓı‡ Ó·ÂÁ‡ÌÌ˚ı ÎËÒÚ¸Â‚, ÚÓ˜ÌÓ ÒÚ‡ÓÂ, ËÁÌÓ¯ÂÌÌÓÂ ÔÎ‡Ú¸Â, ÍÓÚÓÓÂ ÛÊÂ ÌËÍÓÏÛ ÌÂ ÌÛÊÌÓ.
ÑÓÎ¸¯Â ‰Û„Ëı Ì‡ „ﬂ‰Í‡ı ÓÒÚ‡‚‡ÎËÒ¸ ÎÛÍ, Â‰¸Í‡ ‰‡ Í‡ÔÛÒÚ‡. éÌË
ÌÂ ·ÓﬂÎËÒ¸ ÏÓÓÁÓ‚. çÓ Ë Ëı Ó˜ÂÂ‰¸
Ì‡ÒÚÛÔËÎ‡. éÔﬂÚ¸ ÔË¯Î‡ ÒÚ‡Û¯Í‡ Ò ‚ÌÛ˜ÍÓÈ, Ë „ﬂ‰˚ ÓÍÓÌ˜‡ÚÂÎ¸ÌÓ ÓÔÛÒÚÂÎË. íﬂÊÂÎÓ ·˚ÎÓ
ÒÏÓÚÂÚ¸ ‰‡ÊÂ ÒÓ ÒÚÓÓÌ˚, Í‡Í ‚‡ÎËÎËÒ¸ ÔÓ‰ ÌÓÊÓÏ ÚﬂÊﬁÎ˚Â ÁÂÎﬁÌ˚Â „ÓÎÓ‚˚ Í‡ÔÛÒÚ˚. ëÍÓÓ ‚ÂÒ¸
Ó„ÓÓ‰ ·˚Î Û·‡Ì, Ë Ì‡ „ﬂ‰‡ı ÓÒÚ‡‚‡ÎËÒ¸ Ó‰ÌË ÍÓ˜Â˚ÊÍË ÓÚ Í‡ÔÛÒÚ˚, Ê‡ÎÍÓ ÚÓ˜‡‚¯ËÂ ËÁ ÁÂÏÎË,
ÚÓ˜ÌÓ ÛÚËÌ˚Â ¯ÂË.
èÓÎËÎ ‰ÓÊ‰¸, Á‡„Û‰ÂÎ ‚ÂÚÂ, ‡
ÔÓÚÓÏ ÔÂ‚˚È ÏÓÓÁ ÒÍÓ‚‡Î ÁÂÏÎ˛.
ÜÛÚÍÓ ÔË¯ÎÓÒ¸ Ë ÒÓÌÓÈ Ú‡‚Â.
— çÛ, ÍÛÏ‡, ÔÓ‡ Ë Ì‡Ï ÓÚ‰ÓıÌÛÚ¸, — ÒÍ‡Á‡Î Í‡Í-ÚÓ êÂÔÂÈ Á‡Ò˚ı‡‚¯ÂÈ ä‡ÔË‚Â. — óÚÓ ÊÂ,
ÔÓÊËÎË, ÔÓÍ‡ÒÓ‚‡ÎËÒ¸ Ë Ì‡ ·Û‰Û˘ËÈ „Ó‰ ÓÔﬂÚ¸ Û‚Ë‰ËÏÒﬂ... ÑÓ Ò‚Ë‰‡ÌËﬂ, ÍÛÏ‡! åÂÌﬂ ÚÓÎ¸ÍÓ Ó‰ÌÓ
ÛÚÂ¯‡ÂÚ: ‚ÒÂı ˝ÚËı ‰‡ÏÓÂ‰Ó‚
Û·‡ÎË ÓÚ Ì‡Ò, — ÏÂÒÚÓ Ó˜ËÒÚËÎË...

103

ä‡ÔË‚‡ ÚÓÎ¸ÍÓ Ê‡ÎÓ·ÌÓ ÒÚÓÌ‡Î‡:
— ìı, Í‡Í ıÓÎÓ‰ÌÓ!.. Ç Ò‡ÏÓÏ ‰ÂÎÂ, ÔÓ‡ Ì‡ ÔÓÍÓÈ. — éÌ‡ ‰‡ÊÂ ÒÂ‰ËÚ¸Òﬂ ÌÂ ÏÓ„Î‡.
óÂÚÓÔÓÎÓı ‚Òﬁ ÎÂÚÓ ÔÓÏÓÎ˜‡Î Ë ÏÓÎ˜‡ Á‡ÒÓı
ÓÚ ÔÂ‚Ó„Ó ËÌÂﬂ.

БОГАЧ И ЕРЁМКА

—Е

I

ﬁÏÍ‡, ÒÂ„Ó‰Ìﬂ ·Û‰ÂÚ ÔÓÊË‚‡... — ÒÍ‡Á‡Î ÒÚ‡˚È ÅÓ„‡˜, ÔËÒÎÛ¯Ë‚‡ﬂÒ¸ Í Á‡‚˚‚‡‚¯ÂÏÛ ‚ ÚÛ·Â
‚ÂÚÛ. — ÇÓÌ Í‡Í‡ﬂ ÔÓ„Ó‰‡ ‡Á˚„‡Î‡Ò¸.
ÖﬁÏÍÓÈ Á‚‡ÎË ÒÓ·‡ÍÛ, ÔÓÚÓÏÛ ˜ÚÓ ÓÌ‡ ÍÓ„‰‡-ÚÓ
ÊËÎ‡ Û ÓıÓÚÌËÍ‡ ÖﬁÏ˚. ä‡ÍÓÈ ÓÌ‡ ·˚Î‡ ÔÓÓ‰˚, —
ÚÛ‰ÌÓ ÒÍ‡Á‡Ú¸, ıÓÚﬂ Ì‡ Ó·˚ÍÌÓ‚ÂÌÌÛ˛ ‰ÂÂ‚ÂÌÒÍÛ˛
‰‚ÓÌﬂÊÍÛ Ë ÌÂ ÔÓıÓ‰ËÎ‡. Ç˚ÒÓÍ‡ Ì‡ ÌÓ„‡ı, ÎÓ·‡ÒÚ‡,
ÏÓ‰‡ ÓÒÚ‡ﬂ, Ò ·ÓÎ¸¯ËÏË „Î‡Á‡ÏË. èÓÍÓÈÌ˚È ÖﬁÏ‡
ÌÂ Î˛·ËÎ Âﬁ Á‡ ÚÓ, ˜ÚÓ Û ÔÒ‡ Ó‰ÌÓ ÛıÓ «ÚÓ˜‡ÎÓ ÔÌﬁÏ»,
‡ ‰Û„ÓÂ ‚ËÒÂÎÓ, Ë ÔÓÚÓÏ Á‡ ÚÓ, ˜ÚÓ ı‚ÓÒÚ Û ÌÂﬁ ·˚Î
Í‡ÍÓÈ-ÚÓ ÒÓ‚ÒÂÏ ÌÂÓ·˚ÍÌÓ‚ÂÌÌ˚È — ‰ÎËÌÌ˚È, ÔÛ¯ËÒÚ˚È Ë ·ÓÎÚ‡‚¯ËÈÒﬂ ÏÂÊ‰Û ÌÓ„, Í‡Í Û ‚ÓÎÍ‡. ä ÅÓ„‡˜Û ÓÌ‡ ÔÓÔ‡Î‡ Â˘ﬁ ˘ÂÌÍÓÏ Ë ÔÓÚÓÏ ÓÍ‡Á‡Î‡Ò¸ ÌÂÓ·˚ÍÌÓ‚ÂÌÌÓ ÛÏÌÓÈ.
— çÛ, Ú‚Óﬁ Ò˜‡ÒÚ¸Â, — ÔÓÒÏÂË‚‡ÎÒﬂ ÖﬁÏ‡. —
à ¯ÂÒÚ¸ Û ÌÂﬁ ıÓÓ¯‡, ÚÓ˜ÌÓ ‚ÓÚ ÒÂÈ˜‡Ò ËÁ ÎÛÊË ‚˚ÎÂÁÎ‡. íÓÊÂ Ë ÔﬁÒ ÛÓ‰ËÎÒﬂ... ìÊ, ‚Ë‰ÌÓ, ‚‡Ï Ì‡ Ó‰Û
Ì‡ÔËÒ‡ÌÓ ‚ÏÂÒÚÂ ÊËÚ¸. Ñ‚‡ Ò‡ÔÓ„‡ — Ô‡‡.
éıÓÚÌËÍ ÖﬁÏ‡ ‰Ó ËÁ‚ÂÒÚÌÓÈ ÒÚÂÔÂÌË ·˚Î Ô‡‚.
ÑÂÈÒÚ‚ËÚÂÎ¸ÌÓ, ÒÛ˘ÂÒÚ‚Ó‚‡ÎÓ Í‡ÍÓÂ-ÚÓ ÌÂÛÎÓ‚ËÏÓÂ
ÒıÓ‰ÒÚ‚Ó ÏÂÊ‰Û ÅÓ„‡˜ÓÏ Ë ÖﬁÏÍÓÈ. ÅÓ„‡˜ ·˚Î ‚˚ÒÓÍÓ„Ó ÓÒÚ‡, ÒÛÚÛÎÓ‚‡Ú, Ò ·ÓÎ¸¯ÓÈ „ÓÎÓ‚ÓÈ Ë ‰ÎËÌÌ˚ÏË

105

ÛÍ‡ÏË Ë ‚ÂÒ¸ Í‡ÍÓÈ-ÚÓ ÒÂ˚È. éÌ ‚Ò˛ ÊËÁÌ¸ ÔÓÊËÎ
·Ó·˚ÎﬁÏ. Ç ÏÓÎÓ‰ÓÒÚË ·˚Î ‰ÂÂ‚ÂÌÒÍËÏ Ô‡ÒÚÛıÓÏ, ‡
ÔÓÚÓÏ Ò‰ÂÎ‡ÎÒﬂ ÒÚÓÓÊÂÏ. èÓÒÎÂ‰ÌÂÂ Á‡ÌﬂÚËÂ ÂÏÛ
Ì‡‚ËÎÓÒ¸ ·ÓÎ¸¯Â ‚ÒÂ„Ó. ãÂÚÓÏ Ë ÁËÏÓÈ ÓÌ Í‡‡ÛÎËÎ
Ò‡‰˚ Ë Ó„ÓÓ‰˚. óÂ„Ó ÊÂ ÎÛ˜¯Â: Ò‚Óﬂ ËÁ·Û¯Í‡, „‰Â
‚ÒÂ„‰‡ ÚÂÔÎÓ; Ò˚Ú, Ó‰ÂÚ, Ë Â˘ﬁ ÍÓÂ-Í‡Í‡ﬂ ÔË·˚Î¸ Ì‡‚ﬁÚ˚‚‡Î‡Ò¸. ÅÓ„‡˜ ÛÏÂÎ ÔÓ˜ËÌËÚ¸ ‚ﬁ‰‡, Û¯‡Ú˚, Í‡‰Ó˜ÍË, Ï‡ÒÚÂËÎ ·‡·‡Ï ÍÓÓÏ˚ÒÎ‡, ÔÎﬁÎ ÍÓÁËÌ˚ Ë
Î‡ÔÚË, ‚˚ÂÁ˚‚‡Î ËÁ ‰ÂÂ‚‡ Â·ﬂÚ‡Ï Ë„Û¯ÍË. é‰ÌËÏ ÒÎÓ‚ÓÏ, ˜ÂÎÓ‚ÂÍ ·ÂÁ ‡·ÓÚ˚ ÌÂ ÓÒÚ‡‚‡ÎÒﬂ Ë ÎÛ˜¯Â„Ó ÌË˜Â„Ó ÌÂ ÊÂÎ‡Î. ÅÓ„‡˜ÓÏ Â„Ó ÔÓ˜ÂÏÛ-ÚÓ Ì‡Á‚‡ÎË Â˘ﬁ Ò ‰ÂÚÒÚ‚‡, Ë ˝Ú‡ ÍÎË˜Í‡ ÓÒÚ‡Î‡Ò¸ Ì‡ ‚Ò˛ ÊËÁÌ¸.

106

ëÌÂÊÌ‡ﬂ ·Ûﬂ ‡Á˚„˚‚‡Î‡Ò¸. çÂÒÍÓÎ¸ÍÓ ‰ÌÂÈ
ÛÊÂ ÒÚÓﬂÎË ÏÓÓÁˆ˚, ‡ ‚˜Â‡ ÓÚÚÂÔÎÂÎÓ Ë Ì‡˜‡Î Ô‡‰‡Ú¸ Ïﬂ„ÍËÈ ÒÌÂÊÓÍ, ÍÓÚÓ˚È Û ÓıÓÚÌËÍÓ‚ Ì‡Á˚‚‡ÂÚÒﬂ «ÔÓÓ¯ÂÈ». ç‡˜ËÌ‡‚¯Û˛ ÔÓÏÂÁ‡Ú¸ ÁÂÏÎ˛ ÔÓÓ¯ËÎÓ ÏÓÎÓ‰˚Ï ÒÌÂÊÍÓÏ. èÓ‰Ìﬂ‚¯ËÈÒﬂ Í ÌÓ˜Ë ‚ÂÚÂ
Ì‡˜‡Î Á‡ÏÂÚ‡Ú¸ Í‡Ì‡‚˚, ﬂÏ˚, ÎÓÊ·ËÌÍË.
— çÛ, ÖﬁÏÍ‡, ·Û‰ÂÚ Ì‡Ï ÒÂ„Ó‰Ìﬂ Ò ÚÓ·ÓÈ ÔÓÊË‚‡... — ÔÓ‚ÚÓËÎ ÅÓ„‡˜, ÔÓ„Îﬂ‰˚‚‡ﬂ ‚ Ï‡ÎÂÌ¸ÍÓÂ
ÓÍÓÌˆÂ Ò‚ÓÂÈ ÒÚÓÓÊÍË.
ëÓ·‡Í‡ ÎÂÊ‡Î‡ Ì‡ ÔÓÎÛ, ÔÓÎÓÊË‚ „ÓÎÓ‚Û ÏÂÊ ÔÂÂ‰ÌËı Î‡Ô, Ë ‚ ÓÚ‚ÂÚ ÒÎÂ„Í‡ ‚ËÎ¸ÌÛÎ‡ ı‚ÓÒÚÓÏ. éÌ‡
ÔÓÌËÏ‡Î‡ Í‡Ê‰ÓÂ ÒÎÓ‚Ó Ò‚ÓÂ„Ó ıÓÁﬂËÌ‡ Ë ÌÂ „Ó‚ÓËÎ‡ ÚÓÎ¸ÍÓ ÔÓÚÓÏÛ, ˜ÚÓ ÌÂ ÛÏÂÎ‡ „Ó‚ÓËÚ¸.
Å˚ÎÓ ÛÊÂ ˜‡ÒÓ‚ ‰Â‚ﬂÚ¸ ‚Â˜Â‡. ÇÂÚÂ ÚÓ ÒÚËı‡Î,
ÚÓ ÔÓ‰ÌËÏ‡ÎÒﬂ Ò ÌÓ‚ÓÈ ÒËÎÓÈ. ÅÓ„‡˜ ÌÂ ÚÓÓÔﬂÒ¸ Ì‡˜‡Î Ó‰Â‚‡Ú¸Òﬂ. Ç Ú‡ÍÛ˛ ÔÓ„Ó‰Û ÌÂÔËﬂÚÌÓ ‚˚ıÓ‰ËÚ¸
ËÁ ÚﬁÔÎÓÈ ÒÚÓÓÊÍË; ÌÓ ÌË˜Â„Ó ÌÂ ÔÓ‰ÂÎ‡Â¯¸, ÂÒÎË
ÛÊ Ú‡Í‡ﬂ ÒÎÛÊ·‡. ÅÓ„‡˜ Ò˜ËÚ‡Î ÒÂ·ﬂ ˜ÂÏ-ÚÓ ‚Ó‰Â
˜ËÌÓ‚ÌËÍ‡ Ì‡‰ ‚ÒÂÏË Á‚ÂﬂÏË, ÔÚËˆ‡ÏË Ë Ì‡ÒÂÍÓÏ˚ÏË, Ì‡Ô‡‰‡‚¯ËÏË Ì‡ Ò‡‰˚ Ë Ó„ÓÓ‰˚. éÌ ‚ÓÂ‚‡Î
Ò Í‡ÔÛÒÚÌ˚Ï ˜Â‚ﬁÏ, Ò ‡ÁÌ˚ÏË „ÛÒÂÌËˆ‡ÏË, ÔÓÚË‚¯ËÏË ÙÛÍÚÓ‚˚Â ‰ÂÂ‚¸ﬂ, Ò ‚ÓÓ·¸ﬂÏË, „‡ÎÍ‡ÏË, ÒÍ‚Óˆ‡ÏË, ‰ÓÁ‰‡ÏË-ﬂ·ËÌÌËÍ‡ÏË, Ò ÔÓÎÂ‚˚ÏË
Ï˚¯‡ÏË, ÍÓÚ‡ÏË Ë Á‡Èˆ‡ÏË. à ÁÂÏÎﬂ Ë ‚ÓÁ‰Ûı ·˚ÎË Ì‡ÔÓÎÌÂÌ˚ ‚‡„‡ÏË, ıÓÚﬂ ·ÓÎ¸¯ËÌÒÚ‚Ó Ì‡ ÁËÏÛ
ÛÏË‡ÎÓ ËÎË Á‡Ò˚Ô‡ÎÓ ÔÓ Ò‚ÓËÏ ÌÓ‡Ï Ë ÎÓ„Ó‚Ë˘‡Ï. éÒÚ‡‚‡ÎÒﬂ ÚÓÎ¸ÍÓ Ó‰ËÌ ‚‡„, Ò ÍÓÚÓ˚Ï ÔËıÓ-

107

‰ËÎÓÒ¸ ÅÓ„‡˜Û ‚ÓÂ‚‡Ú¸ „Î‡‚Ì˚Ï Ó·‡ÁÓÏ ËÏÂÌÌÓ ÁËÏÓÈ. ùÚÓ ·˚ÎË Á‡Èˆ˚...
— ä‡Í ÔÓ„Îﬂ‰ÂÚ¸ — Ú‡Í Ó‰ËÌ ÒÚ‡ı ‚ ﬁÏ, ‚ Á‡ÈˆÂ, — ‡ÒÒÛÊ‰‡Î ÅÓ„‡˜, ÔÓ‰ÓÎÊ‡ﬂ Ó‰Â‚‡Ú¸Òﬂ. — Ä Ò‡Ï˚È ‚Â‰Ì˚È Á‚Â¸... í‡Í, ÖﬁÏÍ‡? à ıËÚ˚È-ÔÂıËÚ˚È... Ä ÔÓ„Ó‰Í‡-ÚÓ Í‡Í ‡Á„ÛÎﬂÎ‡Ò¸: Ú‡Í Ë ÏÂÚﬁÚ.
ùÚÓ ÂÏÛ, ÍÓÒÓÏÛ, Ò‡ÏÓÂ ÔÂ‚ÓÂ Û‰Ó‚ÓÎ¸ÒÚ‚ËÂ...
ç‡ıÎÓ·Û˜Ë‚ ¯‡ÔÍÛ ËÁ Á‡ﬂ˜¸Â„Ó ÏÂı‡, ÅÓ„‡˜ ‚ÁﬂÎ
‰ÎËÌÌÛ˛ Ô‡ÎÍÛ Ë ÒÛÌÛÎ Á‡ „ÓÎÂÌË˘Â ‚‡ÎÂÌÓÍ Ì‡ ‚ÒﬂÍËÈ
ÒÎÛ˜‡È ÌÓÊ. ÖﬁÏÍ‡ ÒËÎ¸ÌÓ ÔÓÚﬂ„Ë‚‡ÎÒﬂ Ë ÁÂ‚‡Î. ÖÏÛ
ÚÓÊÂ ÌÂ ıÓÚÂÎÓÒ¸ Ë‰ÚË ËÁ ÚﬁÔÎÓÈ ËÁ·Û¯ÍË Ì‡ ıÓÎÓ‰.
ëÚÓÓÊÍ‡ ÅÓ„‡˜‡ ÒÚÓﬂÎ‡ ‚ Û„ÎÛ „ÓÏ‡‰ÌÓ„Ó ÙÛÍÚÓ‚Ó„Ó Ò‡‰‡. ëÂÈ˜‡Ò Á‡ Ò‡‰ÓÏ Ì‡˜ËÌ‡ÎÒﬂ ÍÛÚÓÈ ÒÔÛÒÍ
Í ÂÍÂ, ‡ Á‡ ÂÍÓÈ ÒËÌÂÎ ÌÂ·ÓÎ¸¯ÓÈ ÎÂÒÓÍ, „‰Â, „Î‡‚Ì˚Ï Ó·‡ÁÓÏ, „ÌÂÁ‰ËÎËÒ¸ Á‡Èˆ˚. áËÏÓÈ Á‡Èˆ‡Ï ÌÂ˜Â„Ó
·˚ÎÓ ÂÒÚ¸, Ë ÓÌË ÔÂÂ·Â„‡ÎË ˜ÂÂÁ ÂÍÛ Í ÒÂÎÂÌË˛. ë‡Ï˚Ï Î˛·ËÏ˚Ï ÏÂÒÚÓÏ ‰Îﬂ ÌËı ·˚ÎË „ÛÏÌ‡, ÓÍÛÊﬁÌÌ˚Â ıÎÂ·Ì˚ÏË ÍÎ‡‰ﬂÏË. á‰ÂÒ¸ ÓÌË ÍÓÏËÎËÒ¸, ÔÓ‰·Ë‡ﬂ ÛÔ‡‚¯ËÂ ÒÓ ÒÚÓ„Ó‚ ÍÓÎÓÒ¸ﬂ, ‡ ËÌÓ„‰‡ Á‡·Ë‡ÎËÒ¸
‚ Ò‡Ï˚Â ÍÎ‡‰Ë, „‰Â ‰Îﬂ ÌËı ·˚ÎÓ ÛÊ Ì‡ÒÚÓﬂ˘ÂÂ ‡Á‰ÓÎ¸Â, ıÓÚﬂ Ë ÌÂ ·ÂÁ ÓÔ‡ÒÌÓÒÚË. çÓ ‚ÒÂ„Ó ·ÓÎ¸¯Â Ì‡‚ËÎÓÒ¸ Á‡Èˆ‡Ï ÔÓÎ‡ÍÓÏËÚ¸Òﬂ ‚ ÙÛÍÚÓ‚˚ı Ò‡‰‡ı ÏÓÎÓ‰˚ÏË Ò‡ÊÂÌˆ‡ÏË Ë ÔÓ·Â„‡ÏË ﬂ·ÎÓÌ¸, ÒÎË‚ Ë ‚Ë¯ÂÌ. ÇÂ‰¸
Û ÌËı Ú‡Í‡ﬂ ÌÂÊÌ‡ﬂ Ë ‚ÍÛÒÌ‡ﬂ ÍÓ‡, ÌÂ ÚÓ ˜ÚÓ Ì‡ ÓÒËÌÂ
ËÎË ‰Û„Ëı ‰ÂÂ‚¸ﬂı. Ç Ó‰ËÌ Û‰‡˜Ì˚È Ì‡·Â„ Á‡Èˆ˚
ÔÓÚËÎË ËÌÓ„‰‡ ˆÂÎ˚È Ò‡‰, ÌÂÒÏÓÚﬂ Ì‡ ‚ÒÂ ÔÂ‰ÓÒÚÓÓÊÌÓÒÚË. íÓÎ¸ÍÓ Ó‰ËÌ ÅÓ„‡˜ ÛÏÂÎ Ò ÌËÏË ÒÔ‡‚ÎﬂÚ¸Òﬂ,

108

ÔÓÚÓÏÛ ˜ÚÓ ÓÚÎË˜ÌÓ ÁÌ‡Î ‚ÒÂ Ëı ÔÓ‚‡‰ÍË Ë ıËÚÓÒÚË. åÌÓ„Ó ÔÓÏÓ„‡Î
ÒÚ‡ËÍÛ ÖﬁÏÍ‡, ËÁ‰‡ÎË ˜Ûﬂ‚¯ËÈ
‚‡„‡. ä‡ÊÂÚÒﬂ, ÛÊ Ì‡ ˜ÚÓ ÚËıÓ
Í‡‰ﬁÚÒﬂ Á‡ﬂˆ ÔÓ Ïﬂ„ÍÓÏÛ ÒÌÂ„Û
‚ Ò‚ÓËı ‚‡ÎÂÌÍ‡ı, ‡ ÖﬁÏÍ‡ ÎÂÊËÚ Û ÒÂ·ﬂ ‚ ËÁ·Û¯ÍÂ Ë ÒÎ˚¯ËÚ.
Ç‰‚ÓﬁÏ ÅÓ„‡˜ Ë ÖﬁÏÍ‡ ÏÌÓ„Ó
ÎÓ‚ËÎË Í‡Ê‰Û˛ ÁËÏÛ Á‡ÈˆÂ‚.
ëÚ‡ËÍ ÛÒÚ‡Ë‚‡Î Ì‡ ÌËı Á‡Ô‡‰ÌË, Í‡ÔÍ‡Ì˚ Ë ‡ÁÌ˚Â ıËÚ˚Â ÔÂÚÎË, ‡ ÖﬁÏÍ‡ ·‡Î ÔﬂÏÓ ÁÛ·ÓÏ.
Ç˚È‰ﬂ ËÁ ËÁ·Û¯ÍË, ÅÓ„‡˜
ÚÓÎ¸ÍÓ ÔÓÍ‡˜‡Î „ÓÎÓ‚ÓÈ. é˜ÂÌ¸
ÛÊ ‡Á˚„‡Î‡Ò¸ ÔÓ„Ó‰‡ Ë Á‡Ò˚Ô‡Î‡ ÒÌÂ„ÓÏ ‚ÒÂ Â„Ó ÎÓ‚Û¯ÍË.
— ÇË‰ÌÓ, ÔË‰ﬁÚÒﬂ ÚÂ·Â,
ÖﬁÏÍ‡, Ë‰ÚË ÔÓ‰ „ÓÛ, — „Ó‚ÓËÎ ÅÓ„‡˜ ÒÏÓÚÂ‚¯ÂÈ Ì‡ ÌÂ„Ó ÒÓ·‡ÍÂ. — Ñ‡, ÔÓ‰ „ÓÛ... Ä ﬂ
Ì‡ ÚÂ·ﬂ ÔÓ„ÓÌ˛ Á‡ÈˆÂ‚. èÓÌﬂÎ?
íÓ-ÚÓ... ü ‚ÓÚ Ó·ÓÈ‰Û ÔÓ Á‡„ÛÏÂÌ¸ﬂÏ ‰‡ Ë ¯Û„ÌÛ Ëı Ì‡ ÚÂ·ﬂ.
ÖﬁÏÍ‡ ‚ ÓÚ‚ÂÚ ÚÓÎ¸ÍÓ ÒÎ‡·Ó
‚Á‚ËÁ„ÌÛÎ. ãÓ‚ËÚ¸ Á‡ÈˆÂ‚ ÔÓ‰
„ÓÓÈ ·˚ÎÓ ‰Îﬂ ÌÂ„Ó Ò‡Ï˚Ï ·ÓÎ¸¯ËÏ Û‰Ó‚ÓÎ¸ÒÚ‚ËÂÏ. ÑÂÎÓ ÔÓËÒ-

109

ıÓ‰ËÎÓ Ú‡Í. á‡Èˆ˚, ˜ÚÓ·˚ ÔÓÔ‡ÒÚ¸ Ì‡ „ÛÏÌ‡, ÔÓ·Â„‡ÎË ËÁÁ‡ ÂÍË Ë ÔÓ‰ÌËÏ‡ÎËÒ¸ Ì‡ „ÓÛ. é·‡ÚÌ˚È ÔÛÚ¸ ‰Îﬂ ÌËı
ÛÊÂ ¯ﬁÎ ÔÓ‰ „ÓÛ. Ä ËÁ‚ÂÒÚÌÓ, ˜ÚÓ Á‡ﬂˆ ÎËıÓ ·ÂÊËÚ ‚ „ÓÛ, ‡ ÔÓ‰ „ÓÛ, ‚ ÒÎÛ˜‡Â
ÓÔ‡ÒÌÓÒÚË, ÒÍ‡Ú˚‚‡ÂÚÒﬂ
ÍÛ·‡ÂÏ. ÖﬁÏÍ‡ ÔﬂÚ‡ÎÒﬂ
ÔÓ‰ „ÓÓÈ Ë ÎÓ‚ËÎ Á‡Èˆ‡
ËÏÂÌÌÓ ‚ ÚÓ ‚ÂÏﬂ, ÍÓ„‰‡
Á‡ﬂˆ ÌË˜Â„Ó ÌÂ ‚Ë‰ÂÎ.
— ã˛·Ë¯¸ Á‡È˜ËÍ‡-ÍÛ·‡ﬂ ÔÓÈÏ‡Ú¸? — ‰‡ÁÌËÎ ÒÓ·‡ÍÛ ÅÓ„‡˜. — çÛ, ÒÚÛÔ‡È...
ÖﬁÏÍ‡ ÔÓ‚ËÎﬂÎ ı‚ÓÒÚÓÏ Ë ÏÂ‰ÎÂÌÌÓ ÔÓ¯ﬁÎ Í ÒÂÎÂÌË˛, ˜ÚÓ·˚ ÓÚÚÛ‰‡ ÛÊÂ ÒÔÛÒÚËÚ¸Òﬂ ÔÓ‰ „ÓÛ. ìÏÌ‡ﬂ
ÒÓ·‡Í‡ ÌÂ ıÓÚÂÎ‡ ÔÂÂÒÂÍ‡Ú¸ Á‡ﬂ˜¸˛ ÚÓÔÛ. á‡Èˆ˚
ÓÚÎË˜ÌÓ ÔÓÌËÏ‡ÎË, ˜ÚÓ ÁÌ‡˜‡Ú ÒÎÂ‰˚ ÒÓ·‡˜¸Ëı Î‡Ô
Ì‡ Ëı ‰ÓÓ„Â.
— ùÍ‡ﬂ ÔÓ„Ó‰Í‡-ÚÓ, ÔÓ‰ÛÏ‡Â¯¸! — ‚Ó˜‡Î ÅÓ„‡˜,
¯‡„‡ﬂ ÔÓ ÒÌÂ„Û ‚ ÔÓÚË‚ÓÔÓÎÓÊÌÛ˛ ÒÚÓÓÌÛ, ˜ÚÓ·˚
Ó·ÓÈÚË „ÛÏÌ‡.
ÇÂÚÂ Ú‡Í Ë „ÛÎﬂÎ, ‡ÁÏÂÚ‡ﬂ ÍÛ„ÓÏ Ó·Î‡Í‡ ÍÛÚË‚¯Â„ÓÒﬂ ÒÌÂ„‡. Ñ‡ÊÂ ‰˚ı‡ÌËÂ Á‡ı‚‡Ú˚‚‡ÎÓ. èÓ ÔÛÚË ÅÓ„‡˜ ÓÒÏÓÚÂÎ ÌÂÒÍÓÎ¸ÍÓ Á‡ÌÂÒﬁÌÌ˚ı ÒÌÂ„ÓÏ
ÎÓ‚Û¯ÂÍ Ë Ì‡ÒÚÓÓÊÂÌÌ˚ı ÔÂÚÂÎ¸. ëÌÂ„ Á‡Ò˚Ô‡Î
‚ÒÂ Â„Ó ıËÚÓÒÚË.

110

— à¯¸ Ú˚, Í‡Í‡ﬂ ÔË˜ËÌ‡ ‚˚¯Î‡, — ‚Ó˜‡Î ÒÚ‡ËÍ, Ò ÚÛ‰ÓÏ ‚˚Ú‡ÒÍË‚‡ﬂ ËÁ ÒÌÂ„‡ ÌÓ„Ë. — Ç Ú‡ÍÛ˛
ÌÂÔÓ„Ó‰¸ Ë Á‡Èˆ˚ ÔÓ Ò‚ÓËÏ ÎÓ„Ó‚Ë˘‡Ï ÎÂÊ‡Ú... íÓÎ¸ÍÓ ‚ÓÚ „ÓÎÓ‰-ÚÓ ÌÂ ÚﬁÚÍ‡: ‰ÂÌ¸ ÔÓÎÂÊËÚ, ‰Û„ÓÈ ÔÓÎÂÊËÚ, ‡ Ì‡ ÚÂÚËÈ Ë ÔÓÈ‰ﬁÚ ÔÓÏ˚¯ÎﬂÚ¸ ÒÂ·Â ÔÓÔËÚ‡ÌËÂ. éÌ ıÓÚ¸ Ë Á‡ﬂˆ, ‡ ·˛ıÓ-ÚÓ — ÌÂ ÁÂÍ‡ÎÓ...
ÅÓ„‡˜ ÔÓ¯ﬁÎ ÔÓÎÓ‚ËÌÛ ‰ÓÓ„Ë Ë ÒÚ‡¯ÌÓ ÛÒÚ‡Î.
Ñ‡ÊÂ ‚ ËÒÔ‡ËÌÛ ·ÓÒËÎÓ. ÖÊÂÎË ·˚ ÌÂ ÖﬁÏÍ‡, ÍÓÚÓ˚È ·Û‰ÂÚ Ê‰‡Ú¸ Â„Ó ÔÓ‰ „ÓÓÈ, ÒÚ‡ËÍ ‚ÂÌÛÎÒﬂ
·˚ ‚ Ò‚Ó˛ ËÁ·Û¯ÍÛ. çÛ Ëı, Á‡ÈˆÂ‚, ÌËÍÛ‰‡ ÌÂ ‰ÂÌÛÚÒﬂ. åÓÊÌÓ Ë ‚ ‰Û„ÓÈ ‡Á ÓıÓÚÛ ÛÒÚÓËÚ¸. ÇÓÚ
ÚÓÎ¸ÍÓ ÔÂÂ‰ ÖﬁÏÍÓÈ ÒÓ‚ÂÒÚÌÓ: Ó·Ï‡ÌË Â„Ó Ó‰ËÌ
‡Á, ‡ ‚ ‰Û„ÓÈ ÓÌ Ë Ò‡Ï ÌÂ ÔÓÈ‰ﬁÚ. èﬁÒ ÛÏÌ˚È Ë
ÔÂ„Ó‰˚È, ıÓÚ¸ Ë ÔﬁÒ. ä‡Í-ÚÓ ÅÓ„‡˜ ÔÓ·ËÎ Â„Ó ÒÓ‚ÒÂÏ Ì‡Ô‡ÒÌÓ, Ú‡Í ÚÓÚ ÔÓÚÓÏ Â‰‚‡ ÔÓÏËËÎÒﬂ. èÓ‰ÓÊÏﬁÚ Ò‚ÓÈ ‚ÓÎ˜ËÈ ı‚ÓÒÚ, „Î‡Á‡ÏË ÏÓ„‡ÂÚ Ë Í‡Í
·Û‰ÚÓ ÌË˜Â„Ó ÌÂ ÔÓÌËÏ‡ÂÚ, ˜ÚÓ ÂÏÛ ÛÒÒÍËÏ ﬂÁ˚ÍÓÏ
„Ó‚ÓﬂÚ... ïÓÚ¸ ÔÓ˘ÂÌËﬂ Û ÌÂ„Ó ÔÓÒË, — ‚ÓÚ Í‡ÍÓÈ
ÔÂ„Ó‰˚È ÔﬁÒ. Ä ÚÂÔÂ¸ ÓÌ ÛÊÂ Á‡Îﬁ„ ÔÓ‰ „ÓÍÓÈ Ë
Ê‰ﬁÚ Á‡ÈˆÂ‚.
é·ÓÈ‰ﬂ „ÛÏÌ‡, ÅÓ„‡˜ Ì‡˜‡Î «„ÓÌ» Á‡ÈˆÂ‚. éÌ ÔÓ‰ıÓ‰ËÎ Í „ÛÏÌÛ Ë ÒÚÛ˜‡Î Ô‡ÎÍÓÈ ÔÓ ÒÚÓÎ·‡Ï, ıÎÓÔ‡Î ‚ Î‡‰Ó¯Ë Ë Í‡Í-ÚÓ ÓÒÓ·ÂÌÌÓ Ù˚Í‡Î, ÚÓ˜ÌÓ Á‡„Ì‡ÌÌ‡ﬂ
ÎÓ¯‡‰¸. Ç ÔÂ‚˚ı ‰‚Ûı „ÛÏÌ‡ı ÌËÍÓ„Ó ÌÂ ·˚ÎÓ, ‡ ËÁ
ÚÂÚ¸Â„Ó ·˚ÒÚÓ ÏÂÎ¸ÍÌÛÎË ‰‚Â Á‡ﬂ˜¸Ëı ÚÂÌË.
— Ä„‡, ÍÓÒ‡ﬂ ÍÓÏ‡Ì‰‡, ÌÂ Î˛·Ë¯¸!.. — ÚÓÊÂÒÚ‚Ó‚‡Î ÒÚ‡ËÍ, ÔÓ‰ÓÎÊ‡ﬂ Ò‚ÓÈ Ó·ıÓ‰.

111

à Û‰Ë‚ËÚÂÎ¸ÌÓÂ ‰ÂÎÓ, — Í‡Ê‰˚È ‡Á Ó‰ÌÓ Ë ÚÓ ÊÂ: ÛÊ, Í‡ÊÂÚÒﬂ, ÒÍÓÎ¸ÍÓ Á‡ÈˆÂ‚ ÔË‰‡‚ËÎ ÓÌ
Ò ÖﬁÏÍÓÈ, ‡ ‚Òﬁ Ú‡ ÊÂ Á‡ﬂ˜¸ﬂ
Ûı‚‡ÚÍ‡. íÓ˜ÌÓ Ë Á‡Èˆ˚-ÚÓ Ó‰ÌË Ë ÚÂ ÊÂ. çÛ, ÔÓ·Â„Ë ÓÌ, Á‡ﬂˆ,
‚ ÔÓÎÂ, — Ë ÍÓÌÂˆ. à˘Ë Â„Ó, Í‡Í
‚ÂÚ‡ ‚ ÔÓÎÂ. ÄÌ ÌÂÚ, ÓÌ ÌÓÓ‚ËÚ ÌÂÔÂÏÂÌÌÓ Í ÒÂ·Â ‰ÓÏÓÈ,
Á‡ ÂÍÛ, ‡ Ú‡Ï, ÔÓ‰ „ÓÓÈ, Â„Ó ÛÊ
Ê‰ÛÚ ÖﬁÏÍËÌ˚ ÁÛ·˚...
ÅÓ„‡˜ Ó·Ó¯ﬁÎ „ÛÏÌ‡ Ë Ì‡˜‡Î
ÒÔÛÒÍ‡Ú¸Òﬂ Ò „Ó˚ Í ÂÍÂ. Ö„Ó
Û‰Ë‚ËÎÓ, ˜ÚÓ ÖﬁÏÍ‡ ‚ÒÂ„‰‡ ‚˚·Â„‡Î Í ÌÂÏÛ Ì‡‚ÒÚÂ˜Û, ‡ ÚÂÔÂ¸
ÒÚÓﬂÎ Í‡Í-ÚÓ ‚ËÌÓ‚‡ÚÓ Ì‡ Ó‰ÌÓÏ
ÏÂÒÚÂ Ë, Ó˜Â‚Ë‰ÌÓ, ÔÓ‰ÊË‰‡Î Â„Ó.
— ÖﬁÏÍ‡, ‰‡ ˜ÚÓ Ú˚ ‰ÂÎ‡Â¯¸?
ëÓ·‡Í‡ ÒÎ‡·Ó ‚Á‚ËÁ„ÌÛÎ‡. èÂÂ‰ ÌÂÈ Ì‡ ÒÌÂ„Û ÎÂÊ‡Î Ì‡ ÒÔËÌÂ
ÏÓÎÓ‰ÂÌ¸ÍËÈ Á‡È˜ËÍ Ë ·ÂÒÒËÎ¸ÌÓ
·ÓÎÚ‡Î Î‡ÔÍ‡ÏË.
— ÅÂË Â„Ó!.. äÛÒ¸!.. — Á‡ÍË˜‡Î ÅÓ„‡˜.
ÖﬁÏÍ‡ ÌÂ ‰‚Ë„‡ÎÒﬂ. èÓ‰·ÂÊ‡‚ ·ÎËÁÍÓ, ÅÓ„‡˜ ÔÓÌﬂÎ, ‚ ˜ﬁÏ

112

‰ÂÎÓ: ÏÓÎÓ‰ÂÌ¸ÍËÈ Á‡È˜ÓÌÓÍ ÎÂÊ‡Î Ò ÔÂÂ¯Ë·ÎÂÌÌÓÈ ÔÂÂ‰ÌÂÈ Î‡ÔÍÓÈ. ÅÓ„‡˜ ÓÒÚ‡ÌÓ‚ËÎÒﬂ, ÒÌﬂÎ ¯‡ÔÍÛ Ë ÔÓ„Ó‚ÓËÎ:
— ÇÓÚ Ú‡Í ¯ÚÛÍ‡, ÖﬁÏÍ‡!..

II
— çÛ Ë ÓÍ‡ÁËﬂ!.. — Û‰Ë‚ÎﬂÎÒﬂ ÅÓ„‡˜, Ì‡„Ë·‡ﬂÒ¸,
˜ÚÓ·˚ ÔÓÎÛ˜¯Â ‡ÒÒÏÓÚÂÚ¸ ·ÂÁÁ‡˘ËÚÌÓ„Ó Á‡È˜Ë¯ÍÛ. — ùÍ ÚÂ·ﬂ Û„Ó‡Á‰ËÎÓ, ·‡ÚÂˆ Ú˚ ÏÓÈ!.. ‡? à ÒÓ‚ÒÂÏ Â˘ﬁ ÏÓÎÓ‰ÂÌ¸ÍËÈ!..
á‡ﬂˆ ÎÂÊ‡Î Ì‡ ÒÔËÌÍÂ Ë, ÔÓ-‚Ë‰ËÏÓÏÛ, ÓÒÚ‡‚ËÎ
‚ÒﬂÍÛ˛ Ï˚ÒÎ¸ Ó ÒÔ‡ÒÂÌËË. ÅÓ„‡˜ Ó˘ÛÔ‡Î ÔÂÂ¯Ë·ÎÂÌÌÛ˛ ÌÓ„Û Ë ÔÓÍ‡˜‡Î „ÓÎÓ‚ÓÈ.
— ÇÓÚ ÓÍ‡ÁËﬂ-ÚÓ... ÖﬁÏÍ‡, ˜ÚÓ Ï˚ Ò ÌËÏ ·Û‰ÂÏ
‰ÂÎ‡Ú¸-ÚÓ? èËÂÁ‡Ú¸, ¯ÚÓ ÎË, ˜ÚÓ·˚ ÔÓÌ‡Ô‡ÒÌÛ
ÌÂ Ï‡ﬂÎÒﬂ...
çÓ Ë ÔËÂÁ‡Ú¸ ·˚ÎÓ Í‡Í-ÚÓ Ê‡Î¸. ìÊ ÂÒÎË ÖﬁÏÍ‡ ÌÂ ‚ÁﬂÎ ÁÛ·ÓÏ Í‡ÎÂÍÛ, ÔÓÒÓ‚ÂÒÚËÎÒﬂ, Ú‡Í ÂÏÛ, ÅÓ„‡˜Û, Ë ÔÓ‰‡‚ÌÓ ÒÓ‚ÂÒÚÌÓ ·ÂÁÁ‡˘ËÚÌÛ˛ Ú‚‡¸ Û·Ë‚‡Ú¸. ÑÛ„ÓÂ ‰ÂÎÓ, ÂÒÎË ·˚ ÓÌ ‚ ÎÓ‚Û¯ÍÛ ÔÓÔ‡Î, ‡ ÚÓ
·ÓÎ¸ÌÓÈ Á‡È˜Ë¯Í‡, — Ë ÚÓÎ¸ÍÓ.
ÖﬁÏÍ‡ ÒÏÓÚÂÎ Ì‡ ıÓÁﬂËÌ‡ Ë ‚ÓÔÓÒËÚÂÎ¸ÌÓ
‚Á‚ËÁ„Ë‚‡Î. ÑÂÒÍ‡Ú¸, Ì‡‰Ó ˜ÚÓ-ÌË·Û‰¸ ‰ÂÎ‡Ú¸...
— ù„Â, Ï˚ ‚ÓÚ ˜ÚÓ Ò ÌËÏ Ò‰ÂÎ‡ÂÏ, ÖﬁÏÍ‡: ‚ÓÁ¸ÏﬁÏ Â„Ó Í ÒÂ·Â ‚ ËÁ·Û¯ÍÛ... äÛ‰‡ ÓÌ, ıÓÏÓÈ-ÚÓ, ‰Â-

113

ÌÂÚÒﬂ? èÂ‚˚È ‚ÓÎÍ Â„Ó
Ò˙ÂÒÚ...
ÅÓ„‡˜ ‚ÁﬂÎ Á‡Èˆ‡ Ì‡ ÛÍË Ë ÔÓ¯ﬁÎ ‚ „ÓÛ, ÖﬁÏÍ‡
¯ﬁÎ Á‡ ÌËÏ, ÓÔÛÒÚË‚ ı‚ÓÒÚ.
— ÇÓÚ ÚÂ·Â Ë ‰Ó·˚˜‡... — ‚Ó˜‡Î ÒÚ‡ËÍ. — éÚÍÓÂÏ Ò ÖﬁÏÍÓÈ Á‡ﬂ˜ËÈ Î‡Á‡ÂÚ... Äı Ú˚,
ÓÍ‡ÁËﬂ!..
äÓ„‰‡ ÔË¯ÎË ‚ ËÁ·Û, ÅÓ„‡˜
ÔÓÎÓÊËÎ Á‡Èˆ‡ Ì‡ Î‡‚ÍÛ Ë Ò‰ÂÎ‡Î ÔÂÂ‚ﬂÁÍÛ ÒÎÓÏ‡ÌÌÓÈ Î‡ÔÍË.
éÌ, ÍÓ„‰‡ ·˚Î Ô‡ÒÚÛıÓÏ, Ì‡Û˜ËÎÒﬂ ‰ÂÎ‡Ú¸ Ú‡ÍËÂ ÔÂÂ‚ﬂÁÍË
ﬂ„ÌﬂÚ‡Ï. ÖﬁÏÍ‡ ‚ÌËÏ‡ÚÂÎ¸ÌÓ
ÒÎÂ‰ËÎ Á‡ ‡·ÓÚÓÈ ıÓÁﬂËÌ‡,
ÌÂÒÍÓÎ¸ÍÓ ‡Á ÔÓ‰ıÓ‰ËÎ Í Á‡ÈˆÛ, Ó·Ì˛ıË‚‡Î Â„Ó Ë ÓÚıÓ‰ËÎ.
— Ä Ú˚ Â„Ó ÌÂ ÔÛ„‡È... — Ó·˙ﬂÒÌﬂÎ ÂÏÛ ÅÓ„‡˜. — ÇÓÚ ÔË‚˚ÍÌÂÚ, ÚÓ„‰‡ Ë Ó·Ì˛ıË‚‡È...
ÅÓÎ¸ÌÓÈ Á‡È˜ËÍ ÎÂÊ‡Î ÌÂÔÓ‰‚ËÊÌÓ, ÚÓ˜ÌÓ ˜ÂÎÓ‚ÂÍ, ÍÓÚÓ˚È
ÔË„ÓÚÓ‚ËÎÒﬂ Í ÒÏÂÚË. éÌ ·˚Î
Ú‡ÍÓÈ ·ÂÎÂÌ¸ÍËÈ Ë ˜ËÒÚÂÌ¸ÍËÈ,
ÚÓÎ¸ÍÓ ÍÓÌ˜ËÍË Û¯ÂÈ ÚÓ˜ÌÓ ·˚ÎË ‚˚Í‡¯ÂÌ˚ ˜ﬁÌÓÈ Í‡ÒÍÓÈ.

114

— Ä ‚Â‰¸ Ì‡‰Ó Â„Ó ÔÓÍÓÏËÚ¸, ·Â‰Ìﬂ„Û... — ‰ÛÏ‡Î
‚ÒÎÛı ÅÓ„‡˜.
çÓ Á‡ﬂˆ ÛÔÓÌÓ ÓÚÍ‡Á˚‚‡ÎÒﬂ ÂÒÚ¸ Ë ÔËÚ¸.
— ùÚÓ ÓÌ ÒÓ ÒÚ‡ıÛ, — Ó·˙ﬂÒÌﬂÎ ÅÓ„‡˜. — ìÊÓ Á‡‚Ú‡ ‰Ó·Û‰Û ÂÏÛ Ò‚ÂÊÂÈ ÏÓÍÓ‚ÍË ‰‡ ÏÓÎÓ˜Í‡.
Ç Û„ÎÛ ÔÓ‰ Î‡‚ÍÓÈ ÅÓ„‡˜ ÛÒÚÓËÎ Á‡ÈˆÛ ËÁ ‡ÁÌÓ„Ó ÚﬂÔ¸ﬂ Ïﬂ„ÍÓÂ Ë ÚﬁÔÎÓÂ „ÌÂÁ‰Ó Ë ÔÂÂÌﬁÒ Â„Ó ÚÛ‰‡.
— í˚ Û ÏÂÌﬂ, ÖﬁÏÍ‡, ÒÏÓÚË, ÌÂ ÔÛ„‡È Â„Ó... —
Û„Ó‚‡Ë‚‡Î ÓÌ ÒÓ·‡ÍÛ, „ÓÁﬂ Ô‡Î¸ˆÂÏ. — èÓÌËÏ‡Â¯¸:
ı‚Ó˚È ÓÌ...
ÖﬁÏÍ‡ ‚ÏÂÒÚÓ ÓÚ‚ÂÚ‡ ÔÓ‰Ó¯ﬁÎ Í Á‡ÈˆÛ Ë ÎËÁÌÛÎ
Â„Ó.
— çÛ, ‚ÓÚ Ú‡Í, ÖﬁÏÍ‡... áÌ‡˜ËÚ, ÌÂ ·Û‰Â¯¸ Ó·ËÊ‡Ú¸? í‡Í, Ú‡Í... ÇÂ‰¸ Ú˚ Û ÏÂÌﬂ ÛÏÌ˚È ÔﬁÒ, ÚÓÎ¸ÍÓ ‚ÓÚ
ÒÍ‡Á‡Ú¸ ÌÂ ÛÏÂÂ¯¸. ë Ì‡Ò ·Û‰ÂÚ Ë Á‰ÓÓ‚˚ı Á‡ÈˆÂ‚.
çÓ˜¸˛ ÅÓ„‡˜Û ÔÎÓıÓ ÒÔ‡ÎÓÒ¸. éÌ ‚Òﬁ ÔËÒÎÛ¯Ë‚‡ÎÒﬂ, ÌÂ Í‡‰ﬁÚÒﬂ ÎË Í Á‡ÈˆÛ ÖﬁÏÍ‡. ïÓÚ¸ Ë ÛÏÌ˚È
ÔﬁÒ, ‡ ‚ÒÂ-Ú‡ÍË ÔﬁÒ, Ë ÔÓÎ‡„‡Ú¸Òﬂ Ì‡ ÌÂ„Ó ÌÂÎ¸Áﬂ. ä‡Í
‡Á Òˆ‡Ô‡ÂÚ...
«Äı Ú˚, ÓÍ‡ÁËﬂ... — ‰ÛÏ‡Î ÅÓ„‡˜, ‚ÓÓ˜‡ﬂÒ¸ Ò ·ÓÍÛ
Ì‡ ·ÓÍ. — ìÊ, Í‡ÊÂÚÒﬂ, ‰ÓÒÚ‡ÚÓ˜ÌÓ Ì‡„Îﬂ‰ÂÎÒﬂ Ì‡ Á‡ÈˆÂ‚... ÌÂ Ó‰ÌÛ ÒÓÚÌ˛ Ëı ÔÂÂÍÓÎÓÚËÎ, ‡ ‚ÓÚ ˝ÚÓ„Ó Ê‡Î¸.
ëÓ‚ÒÂÏ ‚Â‰¸ „ÎÛÔ˚È Â˘ﬁ... ÌÂÒÏ˚¯ÎﬁÌ˚¯...»
à ‚Ó ÒÌÂ ÅÓ„‡˜ ‚Ë‰ÂÎ Á‡„Û·ÎÂÌÌ˚ı ËÏ Á‡ÈˆÂ‚. éÌ
‰‡ÊÂ ÔÓÒ˚Ô‡ÎÒﬂ Ë ÔËÒÎÛ¯Ë‚‡ÎÒﬂ Í Á‡‚˚‚‡‚¯ÂÈ
·ÛÂ. ÖÏÛ Í‡Á‡ÎÓÒ¸, ˜ÚÓ Í ËÁ·Û¯ÍÂ Ò·ÂÊ‡ÎËÒ¸ ‚ÒÂ
Û·ËÚ˚Â ËÏ Á‡Èˆ˚, ÎÓÔÓ˜ÛÚ, Ì‡ ÒÌÂ„Û ÍÛ‚˚Í‡˛ÚÒﬂ,

115

ÒÚÛ˜‡Ú ‚ ‰‚Â¸ ÔÂÂ‰ÌËÏË Î‡ÔÍ‡ÏË... ëÚ‡ËÍ ÌÂ ÛÚÂÔÂÎ, ÒÎÂÁ Ò ÔÂ˜Ë Ë ‚˚„ÎﬂÌÛÎ ËÁ ËÁ·Û¯ÍË. çËÍÓ„Ó ÌÂÚ,
‡ ÚÓÎ¸ÍÓ ‚ÂÚÂ „ÛÎﬂÂÚ ÔÓ ÔÓÎ˛ Ë „Û‰ËÚ Ì‡ ‚ÒÂ „ÓÎÓÒ‡.
— Äı Ú˚, ÓÍ‡ÁËﬂ!.. — ‚Ó˜‡Î ÒÚ‡ËÍ, Á‡·Ë‡ﬂÒ¸
Ì‡ ÚﬁÔÎÛ˛ ÔÂ˜ÍÛ.
èÓÒ˚Ô‡ÎÒﬂ ÓÌ, ÔÓ-ÒÚ‡ËÍÓ‚ÒÍË, ‡ÌÌËÏ ÛÚÓÏ,
Á‡ÚÓÔÎﬂÎ ÔÂ˜¸ Ë ÔËÒÚ‡‚ÎﬂÎ Í Ó„Ì˛ Í‡ÍÓÂ-ÌË·Û‰¸ ‚‡Â‚Ó — ÔÓıÎﬁ·ÍÛ, ÒÚ‡˚ı ˘Âˆ, Í‡¯ÍÛ-‡ÁÏ‡ÁÌ˛. ëÂ„Ó‰Ìﬂ ·˚ÎÓ Í‡Í ‚ÒÂ„‰‡. á‡ﬂˆ ÎÂÊ‡Î ‚ Ò‚ÓﬁÏ Û„ÓÎÍÂ
ÌÂÔÓ‰‚ËÊÌÓ, ÚÓ˜ÌÓ ÏﬁÚ‚˚È, Ë ÌÂ ÔËÚÓÌÛÎÒﬂ Í Â‰Â,
Í‡Í Â„Ó ÅÓ„‡˜ ÌË Û„Ó˘‡Î.
— à¯¸ Ú˚, Í‡ÍÓÈ ‚‡ÊÌ˚È ·‡ËÌ, — ÍÓËÎ Â„Ó ÒÚ‡ËÍ. — Ä Ú˚ ‚ÓÚ ÔÓÔÓ·ÛÈ Í‡¯ÍË „Â˜Û¯ÌÓÈ — Î‡ÔÍ‡-ÚÓ Ë Ò‡ÒÚﬁÚÒﬂ. è‡‚Ó, „ÎÛÔ˚È... ì ÏÂÌﬂ Í‡¯Û-ÚÓ Ë
ÖﬁÏÍ‡ ‚ÓÚ Í‡Í ÛÔÎÂÚ‡ÂÚ, Á‡ Û¯‡ÏË ÔË˘ËÚ.
ÅÓ„‡˜ ÔË·‡Î Ò‚Ó˛ ËÁ·Û¯ÍÛ, Á‡ÍÛÒËÎ Ë ÔÓ¯ﬁÎ
‚ ‰ÂÂ‚Ì˛.
— í˚ Û ÏÂÌﬂ ÒÏÓÚË, ÖﬁÏÍ‡, — Ì‡Í‡Á˚‚‡Î ÓÌ
ÖﬁÏÍÂ. — ü-ÚÓ ÒÍÓÓ ‚ÂÌÛÒ¸, ‡ Ú˚ Á‡Èˆ‡ ÌÂ ÔÛ„‡È...
èÓÍ‡ ÒÚ‡ËÍ ıÓ‰ËÎ, ÖﬁÏÍ‡ ÌÂ ÚÓÌÛÎ Á‡Èˆ‡, ‡
ÚÓÎ¸ÍÓ Ò˙ÂÎ Û ÌÂ„Ó ‚Òﬁ Û„Ó˘ÂÌËÂ — ÍÓÓ˜ÍË ˜ﬁÌÓ„Ó
ıÎÂ·‡, Í‡¯Û Ë ÏÓÎÓÍÓ. Ç ·Î‡„Ó‰‡ÌÓÒÚ¸ ÓÌ ÎËÁÌÛÎ
Á‡Èˆ‡ ÔﬂÏÓ ‚ ÏÓ‰Ó˜ÍÛ Ë ÔËÌﬁÒ ‚ Ì‡„‡‰Û ËÁ Ò‚ÓÂ„Ó Û„Î‡ ÒÚ‡Û˛ Ó·„ÎÓ‰‡ÌÌÛ˛ ÍÓÒÚ¸. ÖﬁÏÍ‡ ‚ÒÂ„‰‡
„ÓÎÓ‰‡Î, ‰‡ÊÂ ÍÓ„‰‡ ÂÏÛ ÒÎÛ˜‡ÎÓÒ¸ Ò˙ÂÒÚ¸ Í‡ÍÓ„ÓÌË·Û‰¸ Á‡È˜ÓÌÍ‡. äÓ„‰‡ ÅÓ„‡˜ ‚ÂÌÛÎÒﬂ, ÓÌ ÚÓÎ¸ÍÓ
ÔÓÍ‡˜‡Î „ÓÎÓ‚ÓÈ: Í‡ÍÓÈ ıËÚ˚È Á‡È˜Ë¯Í‡: ÍÓ„‰‡

116

Û„Ó˘‡˛Ú, Ú‡Í Ë ÌÂ ÒÏÓÚËÚ, ‡ ÍÓ„‰‡ Û¯ÎË, — Ú‡Í ‚Òﬁ
‰ÓÚÎ‡ ÔÓÂÎ.
— çÛ Ë ÎÛÍ‡‚Âˆ! — Û‰Ë‚ÎﬂÎÒﬂ ÒÚ‡ËÍ. — Ä ﬂ ÚÂ·Â
„ÓÒÚËÌˆ‡ ÔËÌﬁÒ, ÍÓÒÓÏÛ ÔÎÛÚÛ...
éÌ ‰ÓÒÚ‡Î ËÁ-Á‡ Ô‡ÁÛıË ÌÂÒÍÓÎ¸ÍÓ ÏÓÍÓ‚ÓÍ, Ô‡Û
ÍÓ˜Â˚ÊÂÍ, ÂÔÍÛ Ë Ò‚ﬁÍÎÛ. ÖﬁÏÍ‡ ÎÂÊ‡Î Ì‡ Ò‚ÓﬁÏ
ÏÂÒÚÂ Í‡Í ÌË ‚ ˜ﬁÏ ÌÂ ·˚‚‡ÎÓ, ÌÓ ÍÓ„‰‡ ÓÌ Ó·ÎËÁÌÛÎÒﬂ, ‚ÒÔÓÏÌË‚ Ò˙Â‰ÂÌÌÓÂ Û Á‡Èˆ‡ Û„Ó˘ÂÌËÂ, ÅÓ„‡˜ ÔÓÌﬂÎ Â„Ó ÍÓ‚‡ÒÚ‚Ó Ë ÔËÌﬂÎÒﬂ Â„Ó ÊÛËÚ¸:
— à ÌÂ ÒÚ˚‰ÌÓ ÚÂ·Â, ÒÚ‡ÓÏÛ ÔÎÛÚÛ... ‡?! óÚÓ, ÌÂ
Â‰‡Î Ú˚ Í‡¯Ë? Äı, ÌÂÌ‡Ò˚ÚÌ‡ﬂ ÛÚÓ·‡...
äÓ„‰‡ ÒÚ‡ËÍ Û‚Ë‰ÂÎ ‚‡Îﬂ‚¯Û˛Òﬂ ÔÂÂ‰ Á‡ÈˆÂÏ
ÍÓÒÚ¸, ÓÌ ÌÂ ÏÓ„ Û‰ÂÊ‡Ú¸Òﬂ ÓÚ ÒÏÂı‡. ÇÓÚ Ú‡Í
ÖﬁÏÍ‡, ÚÓÊÂ ÒÛÏÂÎ Û„ÓÒÚËÚ¸... Ñ‡ ÌÂ ıËÚ˚È ÎË
ÔÎÛÚË˘Â!..

117

á‡ﬂˆ ÓÚ‰ÓıÌÛÎ Á‡ ÌÓ˜¸ Ë ÔÂÂÒÚ‡Î ·ÓﬂÚ¸Òﬂ. äÓ„‰‡
ÅÓ„‡˜ ‰‡Î ÂÏÛ ÏÓÍÓ‚ÍÛ, ÓÌ Ò Ê‡‰ÌÓÒÚ¸˛ Âﬁ Ò˙ÂÎ.
— ù„Â, ·‡Ú, ‚ÓÚ Ú‡Í-ÚÓ ÎÛ˜¯Â ·Û‰ÂÚ!.. ùÚÓ, ‚Ë‰ÌÓ,
ÌÂ ÖﬁÏÍËÌ‡ „ÓÎ‡ﬂ ÍÓÒÚ¸... ÅÛ‰ÂÚ ˜‚‡ÌËÚ¸Òﬂ-ÚÓ. çÛÍ‡, Â˘ﬁ ÂÔÍÛ ÔÓÔÓ·ÛÈ.
à ÂÔÍ‡ ·˚Î‡ Ò˙Â‰ÂÌ‡ Ò ÚÂÏ ÊÂ ‡ÔÔÂÚËÚÓÏ.
— Ñ‡ Ú˚ Û ÏÂÌﬂ ÒÓ‚ÒÂÏ ÏÓÎÓ‰Âˆ!.. — ı‚‡ÎËÎ ÒÚ‡ËÍ.
äÓ„‰‡ ÒÓ‚ÒÂÏ ‡ÒÒ‚ÂÚ‡ÎÓ, ‚ ‰‚Â¸ ÔÓÒÎ˚¯‡ÎÒﬂ
ÒÚÛÍ, Ë ÚÓÌÂÌ¸ÍËÈ ‰ÂÚÒÍËÈ „ÓÎÓÒÓÍ ÔÓ„Ó‚ÓËÎ:
— ÑÂ‰Û¯Í‡, ÓÚ‚ÓË... ëÏÂÚ¸ Í‡Í
Á‡ÏﬁÁÎ‡!..
ÅÓ„‡˜ ÓÚ‚ÓËÎ ÚﬂÊﬁÎÛ˛
‰‚Â¸ Ë ‚ÔÛÒÚËÎ ‚ ËÁ·Û¯ÍÛ
‰Â‚Ó˜ÍÛ ÎÂÚ ÒÂÏË. éÌ‡ ·˚Î‡
‚ „ÓÏ‡‰Ì˚ı ‚‡ÎÂÌÍ‡ı, ‚ Ï‡ÚÂËÌÒÍÓÈ Í‡ˆ‡‚ÂÈÍÂ Ë Á‡ÍÛÚ‡Ì‡ ‚‡Ì˚Ï ÔÎ‡ÚÍÓÏ.
— Äı, ˝ÚÓ Ú˚, äÒ˛¯‡...
á‰‡‚ÒÚ‚ÛÈ, ÔÚ‡ı‡.
— å‡ÏÍ‡ ÔÓÒÎ‡Î‡ ÚÂ·Â
ÏÓÎÓ˜Í‡... ÌÂ ÚÂ·Â, ‡ Á‡ÈˆÛ...
— ëÔ‡ÒË·Ó, Í‡Ò‡‚Ëˆ‡...
éÌ ‚ÁﬂÎ ËÁ ÔÓÍ‡ÒÌÂ‚¯Ëı
Ì‡ ÏÓÓÁÂ ‰ÂÚÒÍËı Û˜ÓÌÓÍ
ÌÂ·ÓÎ¸¯Û˛ Í˚ÌÍÛ ÏÓÎÓÍ‡ Ë ÔÓÒÚ‡‚ËÎ Âﬁ ·ÂÂÊÌÓ
Ì‡ ÒÚÓÎ.

118

— çÛ, ‚ÓÚ Ï˚ Ë Ò Ô‡Á‰ÌËÍÓÏ... Ä Ú˚, äÒ˛¯‡, ÔÓ„ÂÈÒﬂ. á‡ÏﬁÁÎ‡?
— ëÚÛ‰ﬁÌÓ...
— Ñ‡‚‡È ‡Á‰Â‚‡ÈÒﬂ. ÉÓÒÚ¸ﬂ ·Û‰Â¯¸... á‡È˜ËÍ‡
ÔË¯Î‡ ÔÓÒÏÓÚÂÚ¸?
— Ä ÚÓ Í‡Í ÊÂ...
— çÂÛÊÚÓ ÌÂ ‚Ë‰‡Î‡!
— ä‡Í ÌÂ ‚Ë‰‡Ú¸... íÓÎ¸ÍÓ ﬂ-ÚÓ ‚Ë‰ÂÎ‡ ÎÂÚÌËı Á‡ÈˆÂ‚, ÍÓ„‰‡ ÓÌË ÒÂ˚Â, ‡ ˝ÚÓÚ ÒÓ‚ÒÂÏ ·ÂÎ˚È Û ÚÂ·ﬂ.
äÒ˛¯‡ ‡Á‰ÂÎ‡Ò¸. ùÚÓ ·˚Î‡ Ò‡Ï‡ﬂ Ó·˚ÍÌÓ‚ÂÌÌ‡ﬂ
‰ÂÂ‚ÂÌÒÍ‡ﬂ ·ÂÎÓ„ÓÎÓ‚‡ﬂ ‰Â‚Ó˜Í‡, Á‡„ÓÂÎ‡ﬂ, Ò ÚÓÌÂÌ¸ÍÓÈ ¯ÂÈÍÓÈ, ÚÓÌÂÌ¸ÍÓÈ ÍÓÒË˜ÍÓÈ Ë ÚÓÌÂÌ¸ÍËÏË
Û˜Í‡ÏË Ë ÌÓÊÍ‡ÏË. å‡Ú¸ Ó‰Â‚‡Î‡ Âﬁ ÔÓ-ÒÚ‡ËÌÌÓÏÛ — ‚ Ò‡‡Ù‡Ì. éÌÓ Ë Û‰Ó·ÌÓ, Ë ‰Â¯Â‚ÎÂ. óÚÓ·˚
ÒÓ„ÂÚ¸Òﬂ, äÒ˛¯‡ ÔÓÔ˚„‡Î‡ Ì‡ Ó‰ÌÓÈ ÌÓ„Â, „ÂÎ‡
‰˚ı‡ÌËÂÏ ÓÍÓ˜ÂÌÂ‚¯ËÂ Û˜ÓÌÍË Ë ÚÓÎ¸ÍÓ ÔÓÚÓÏ ÔÓ‰Ó¯Î‡ Í Á‡È˜ËÍÛ.
— Äı, Í‡ÍÓÈ ıÓÓ¯ÂÌ¸ÍËÈ Á‡È˜ËÍ, ‰Â‰Û¯Í‡... ÅÂÎÂÌ¸ÍËÈ ‚ÂÒ¸, ‡ ÚÓÎ¸ÍÓ Û¯ÍË ÚÓ˜ÌÓ ÓÚÓÓ˜ÂÌ˚ ˜ﬁÌ˚Ï.
— ùÚÓ ÛÊ ÔÓ ÁËÏÂ ‚ÒÂ Ú‡ÍËÂ Á‡Èˆ˚, ·ÂÎﬂÍË, ·˚‚‡˛Ú...
ÑÂ‚Ó˜Í‡ ÒÂÎ‡ ÓÍÓÎÓ Á‡È˜ËÍ‡ Ë ÔÓ„Î‡‰ËÎ‡ Â„Ó
ÔÓ ÒÔËÌÍÂ.
— Ä ˜ÚÓ Û ÌÂ„Ó ÌÓÊÍ‡ Á‡‚ﬂÁ‡Ì‡ ÚﬂÔÓ˜ÍÓÈ, ‰Â‰Û¯Í‡?
— ëÎÓÏ‡Ì‡ Î‡ÔÍ‡, ‚ÓÚ ﬂ Ë Á‡‚ﬂÁ‡Î Âﬁ, ˜ÚÓ·˚ ‚ÒÂ
ÍÓÒÚÓ˜ÍË ÒÓÒÎËÒ¸.

119

— ÑÂ‰Û¯Í‡, ‡ ÂÏÛ ·ÓÎ¸ÌÓ ·˚ÎÓ?
— àÁ‚ÂÒÚÌÓ, ·ÓÎ¸ÌÓ...
— ÑÂ‰Û¯Í‡, ‡ Á‡ÊË‚ﬁÚ Î‡ÔÍ‡?
— á‡ÊË‚ﬁÚ, ÂÊÂÎË ÓÌ ·Û‰ÂÚ ÒÏËÌÓ ÎÂÊ‡Ú¸... Ñ‡
ÓÌ Ë ÎÂÊËÚ, ÌÂ ‚ÓÓıÌﬁÚÒﬂ. áÌ‡˜ËÚ, ÛÏÌ˚È!..
— ÑÂ‰Û¯Í‡, ‡ Í‡Í Â„Ó ÁÓ‚ÛÚ?
— á‡Èˆ‡-ÚÓ? çÛ, Á‡ﬂˆ Ë ÂÒÚ¸ Á‡ﬂˆ, — ‚ÓÚ Ë ‚Òﬁ Ì‡Á‚‡ÌËÂ.
— ÑÂ‰Û¯Í‡, ÚÓ ‰Û„ËÂ Á‡Èˆ˚, ÍÓÚÓ˚Â Á‰ÓÓ‚˚Â
‚ ÔÓÎÂ ·Â„‡˛Ú, ‡ ˝ÚÓÚ ıÓÏÂÌ¸ÍËÈ... ÇÓÌ Û Ì‡Ò ÍÓ¯ÍÛ
å‡¯ÍÓÈ ÁÓ‚ÛÚ.
ÅÓ„‡˜ Á‡‰ÛÏ‡ÎÒﬂ Ë Ò Û‰Ë‚ÎÂÌËÂÏ ÔÓÒÏÓÚÂÎ Ì‡ äÒ˛¯Û. ÇÂ‰¸ ÒÓ‚ÒÂÏ „ÎÛÔ‡ﬂ ‰Â‚˜ÓÌÍ‡, ‡ ‚Â‰¸ Ô‡‚‰Û
ÒÍ‡Á‡Î‡.
— à¯¸ Ú˚, Í‡Í‡ﬂ ÔÚ‡ı‡... — ‰ÛÏ‡Î ÓÌ ‚ÒÎÛı. — à
‚ Ò‡ÏÓÏ ‰ÂÎÂ, Ì‡‰Ó Í‡Í-ÌË·Û‰¸ Ì‡Á‚‡Ú¸, ‡ ÚÓ Á‡ÈˆÂ‚ÚÓ ÏÌÓ„Ó... çÛ, äÒ˛¯‡, Ú‡Í Í‡Í Â„Ó Ï˚ Ì‡ÁÓ‚ﬁÏ... ‡?
— óﬁÌÓÂ ì¯ÍÓ...
— ÇÂÌÓ!.. Äı Ú˚, ÛÏÌËˆ‡... áÌ‡˜ËÚ, Ú˚ ÂÏÛ ·Û‰Â¯¸ ‚ ÚÓÏ Ó‰Â, Í‡Í ÍﬁÒÚÌ‡ﬂ...
ÇÂÒÚ¸ Ó ıÓÏÓÏ Á‡ÈˆÂ ÛÒÔÂÎ‡ Ó·ÎÂÚÂÚ¸ ‚Ò˛ ‰ÂÂ‚Ì˛, Ë ÒÍÓÓ ÓÍÓÎÓ ËÁ·Û¯ÍË ÅÓ„‡˜‡ ÒÓ·‡Î‡Ò¸ ˆÂÎ‡ﬂ
ÚÓÎÔ‡ Î˛·ÓÔ˚ÚÌ˚ı ‰ÂÂ‚ÂÌÒÍËı Â·ﬂÚ.
— ÑÂ‰Û¯Í‡, ÔÓÍ‡ÊË Á‡È˜ËÍ‡! — ÔÓÒËÎË.
ÅÓ„‡˜ ‰‡ÊÂ ‡ÒÒÂ‰ËÎÒﬂ. ÇÒÂı ÔÛÒÚËÚ¸ Á‡‡Á ÌÂÎ¸Áﬂ — ÌÂ ÔÓÏÂÒÚﬂÚÒﬂ ‚ ËÁ·Â, ‡ ÔÓ Ó‰ÌÓÏÛ ÔÛÒÍ‡Ú¸ —
‚˚ÒÚÛ‰ﬂÚ ‚Ò˛ ËÁ·Û.

120

ëÚ‡ËÍ ‚˚¯ÂÎ Ì‡ Í˚ÎÂ˜ÍÓ Ë ÒÍ‡Á‡Î:
— çÂ‚ÓÁÏÓÊÌÓ ÏÌÂ ÔÓÍ‡Á˚‚‡Ú¸ ‚‡Ï Á‡Èˆ‡, ÔÓÚÓÏÛ ÓÌ ı‚Ó˚È... ÇÓÚ ÔÓÔ‡‚ËÚÒﬂ, — ÚÓ„‰‡ Ë ÔËıÓ‰ËÚÂ, ‡ ÚÂÔÂ¸ ÒÚÛÔ‡ÈÚÂ ‰ÓÏÓÈ.

III
óÂÂÁ ‰‚Â ÌÂ‰ÂÎË óﬁÌÓÂ ì¯ÍÓ ÒÓ‚ÒÂÏ ‚˚Á‰ÓÓ‚ÂÎ. åÓÎÓ‰˚Â ÍÓÒÚÓ˜ÍË ÒÍÓÓ Ò‡ÒÚ‡˛ÚÒﬂ. éÌ ÛÊÂ ÌËÍÓ„Ó ÌÂ ·ÓﬂÎÒﬂ Ë ‚ÂÒÂÎÓ Ô˚„‡Î ÔÓ ‚ÒÂÈ ËÁ·Â. éÒÓ·ÂÌ-

121

ÌÓ ÂÏÛ ıÓÚÂÎÓÒ¸ ‚˚‚‡Ú¸Òﬂ Ì‡ ‚ÓÎ˛, Ë ÓÌ ÒÚÓÓÊËÎ
Í‡Ê‰˚È ‡Á, ÍÓ„‰‡ ÓÚÍ˚‚‡Î‡Ò¸ ‰‚Â¸.
— çÂÚ, ·‡Ú, Ï˚ ÚÂ·ﬂ ÌÂ ÔÛÒÚËÏ, — „Ó‚ÓËÎ ÂÏÛ
ÅÓ„‡˜. — óÂ„Ó ÚÂ·Â Ì‡ ıÓÎÓ‰Â ÏﬁÁÌÛÚ¸ ‰‡ „ÓÎÓ‰‡Ú¸?..
ÜË‚Ë Ò Ì‡ÏË, ‡ ‚ÂÒÌÓÈ — Ò ÅÓ„ÓÏ, ÒÚÛÔ‡È ‚ ÔÓÎÂ.
íÓÎ¸ÍÓ Ì‡Ï Ò ÖﬁÏÍÓÈ ÌÂ ÔÓÔ‡‰‡ÈÒﬂ...
ÖﬁÏÍ‡, Ó˜Â‚Ë‰ÌÓ, ‰ÛÏ‡Î ÚÓ ÊÂ Ò‡ÏÓÂ. éÌ ÎÓÊËÎÒﬂ
Û Ò‡ÏÓÈ ‰‚ÂË, Ë ÍÓ„‰‡ óﬁÌÓÂ ì¯ÍÓ ıÓÚÂÎ ÔÂÂÔ˚„ÌÛÚ¸ ˜ÂÂÁ ÌÂ„Ó, ÒÍ‡ÎËÎ Ò‚ÓË ·ÂÎ˚Â ÁÛ·˚ Ë ˚˜‡Î.
ÇÔÓ˜ÂÏ, Á‡ﬂˆ Â„Ó ÒÓ‚ÒÂÏ ÌÂ ·ÓﬂÎÒﬂ Ë ‰‡ÊÂ Á‡Ë„˚‚‡Î
Ò ÌËÏ. ÅÓ„‡˜ ÒÏÂﬂÎÒﬂ ‰Ó ÒÎﬁÁ Ì‡‰ ÌËÏË. ÖﬁÏÍ‡ ‡ÒÚﬂÌÂÚÒﬂ Ì‡ ÔÓÎÛ ‚Ó ‚ÂÒ¸ ÓÒÚ, Á‡ÍÓÂÚ „Î‡Á‡, ·Û‰ÚÓ ÒÔËÚ,
‡ óﬁÌÓÂ ì¯ÍÓ Ì‡˜ËÌ‡ÂÚ Ô˚„‡Ú¸ ˜ÂÂÁ ÌÂ„Ó. ì‚ÎﬁÍ¯ËÒ¸ ˝ÚÓÈ Ë„ÓÈ, Á‡ﬂˆ ËÌÓ„‰‡ ÒÚÛÍ‡ÎÒﬂ „ÓÎÓ‚ÓÈ Ó Î‡‚ÍÛ Ë Ì‡˜ËÌ‡Î ÔÓ-Á‡ﬂ˜¸Ë ÔÎ‡Í‡Ú¸, Í‡Í ÔÎ‡˜ÛÚ Ì‡ ÓıÓÚÂ
ÒÏÂÚÂÎ¸ÌÓ ‡ÌÂÌÌ˚Â Á‡Èˆ˚.

122

— à ÚÓ˜ÌÓ ÏÎ‡‰ÂÌÂˆ, — Û‰Ë‚ÎﬂÎÒﬂ ÅÓ„‡˜. — èÓÂ·ﬂ˜¸Ë Ë ÔÎ‡˜ÂÚ... ùÈ Ú˚, óﬁÌÓÂ ìıÓ, ÂÊÂÎË ÚÂ·Â
Ò‚ÓÂÈ „ÓÎÓ‚˚ ÌÂ Ê‡Î¸, Ú‡Í ÔÓÊ‡ÎÂÈ ıÓÚ¸ Î‡‚ÍÛ. éÌ‡
ÌÂ ‚ËÌÓ‚‡Ú‡...
ùÚË Û‚Â˘‡ÌËﬂ ÔÎÓıÓ ‰ÂÈÒÚ‚Ó‚‡ÎË, Ë Á‡ﬂˆ ÌÂ ÛÌËÏ‡ÎÒﬂ. ÖﬁÏÍ‡ ÚÓÊÂ Û‚ÎÂÍ‡ÎÒﬂ Ë„ÓÈ Ë Ì‡˜ËÌ‡Î „ÓÌﬂÚ¸Òﬂ ÔÓ ËÁ·Â Á‡ Á‡ÈˆÂÏ, ‡ÒÍ˚‚ Ô‡ÒÚ¸ Ë ‚˚ÒÛÌÛ‚
ﬂÁ˚Í. çÓ Á‡ﬂˆ ÎÓ‚ÍÓ Û‚ﬁÚ˚‚‡ÎÒﬂ ÓÚ ÌÂ„Ó.
— óÚÓ, ·‡Ú ÖﬁÏÍ‡, ÌÂ ÏÓÊÂ¯¸ Â„Ó ‰Ó„Ì‡Ú¸? —
ÔÓ‰ÒÏÂË‚‡ÎÒﬂ Ì‡‰ ÒÓ·‡ÍÓÈ ÒÚ‡ËÍ. — É‰Â ÚÂ·Â, ÒÚ‡ÓÏÛ... íÓÎ¸ÍÓ Î‡Ô˚ ÔÓÌ‡Ô‡ÒÌÛ ÓÚÓ·¸ﬁ¯¸.
ÑÂÂ‚ÂÌÒÍËÂ Â·ﬂÚ‡ ˜‡ÒÚÂÌ¸ÍÓ ÔË·Â„‡ÎË ‚ ËÁ·Û¯ÍÛ ÅÓ„‡˜‡, ˜ÚÓ·˚ ÔÓË„‡Ú¸ Ò Á‡È˜ËÍÓÏ, Ë ÔËÌÓÒËÎË ÂÏÛ ˜ÚÓ-ÌË·Û‰¸ ËÁ Ò˙ÂÒÚÌÓ„Ó. äÚÓ Ú‡˘ËÚ ÂÔÍÛ,
ÍÚÓ ÏÓÍÓ‚ÍÛ, ÍÚÓ Ò‚ﬁÍÎÛ ËÎË Í‡ÚÓ¯ÍÛ.
óﬁÌÓÂ ì¯ÍÓ ÔËÌËÏ‡Î ˝ÚË ‰‡˚ Ò ·Î‡„Ó‰‡ÌÓÒÚ¸˛ Ë ÚÛÚ ÊÂ Ëı Ò˙Â‰‡Î Ò Ê‡‰ÌÓÒÚ¸˛. ìı‚‡ÚËÚ ÔÂÂ‰ÌËÏË Î‡ÔÍ‡ÏË ÏÓÍÓ‚ÍÛ, ÔËÔ‡‰ﬁÚ Í ÌÂÈ „ÓÎÓ‚ÓÈ
Ë ·˚ÒÚÓ-·˚ÒÚÓ Ó·„˚ÁﬁÚ, ÚÓ˜ÌÓ Ó·ÚÓ˜ËÚ. éÌ ÓÚÎË-

123

˜‡ÎÒﬂ ·ÓÎ¸¯ÓÈ ÔÓÊÓÎË‚ÓÒÚ¸˛, Ú‡Í ˜ÚÓ ‰‡ÊÂ ÅÓ„‡˜
Û‰Ë‚ÎﬂÎÒﬂ.
— à ‚ ÍÓÚÓÓÂ ÏÂÒÚÓ ÓÌ
ÂÒÚ Ú‡ÍÛ˛ ÔÓ‚Û... çÂ ‚ÂÎËÍ‡ ÒÍÓÚËÌÍ‡, ‡ ‚Òﬁ ·˚ ÂÎ,
ÒÍÓÎ¸ÍÓ ÂÏÛ ÌË ‰‡È.
ó‡˘Â ‰Û„Ëı ·˚‚‡Î‡
äÒ˛¯‡, ÍÓÚÓÛ˛ ‰ÂÂ‚ÂÌÒÍËÂ Â·ﬂÚ‡ ÔÓÁ‚‡ÎË «Á‡ﬂ˜¸ÂÈ ÍﬁÒÚÌÓÈ». óﬁÌÓÂ
ì¯ÍÓ ÓÚÎË˜ÌÓ Âﬁ ÁÌ‡Î, Ò‡Ï
·ÂÊ‡Î Í ÌÂÈ Ë Î˛·ËÎ ÒÔ‡Ú¸
Û ÌÂﬁ Ì‡ ÍÓÎÂÌﬂı. çÓ ÓÌ ÊÂ Ë
ÓÚÔÎ‡ÚËÎ ÂÈ Ò‡ÏÓÈ ˜ﬁÌÓÈ
ÌÂ·Î‡„Ó‰‡ÌÓÒÚ¸˛. ê‡Á, ÍÓ„‰‡ äÒ˛¯‡ ÛıÓ‰ËÎ‡ ‰ÓÏÓÈ,
óﬁÌÓÂ ì¯ÍÓ Ò ·˚ÒÚÓÚÓÈ
ÏÓÎÌËË ¯Ï˚„ÌÛÎ ‚ ‰‚Âﬂı ÓÍÓÎÓ
Âﬁ ÌÓ„ — Ë ·˚Î Ú‡ÍÓ‚. ÑÂ‚Ó˜Í‡
„Ó¸ÍÓ ‡ÒÔÎ‡Í‡Î‡Ò¸. ÖﬁÏÍ‡
ÒÓÓ·‡ÁËÎ, ‚ ˜ﬁÏ ‰ÂÎÓ, Ë ·ÓÒËÎÒﬂ ‚ ÔÓ„ÓÌ˛.
— ä‡Í ÊÂ, Ë˘Ë ‚ÂÚ‡ ‚ ÔÓÎÂ... — ÔÓÒÏÂﬂÎÒﬂ Ì‡‰ ÌËÏ ÅÓ„‡˜. — éÌ ÔÓıËÚÂÂ ÚÂ·ﬂ ·Û‰ÂÚ... Ä Ú˚, äÒ˛¯Í‡, ÌÂ Â‚Ë.

124

èÛÒÚ¸ Â„Ó ÔÓ·Â„‡ÂÚ, ‡ ÔÓÚÓÏ Ò‡Ï ‚ÂÌﬁÚÒﬂ. äÛ‰‡ ÂÏÛ
‰ÂÚ¸Òﬂ?
— ç‡¯Ë ‰ÂÂ‚ÂÌÒÍËÂ ÒÓ·‡ÍË Â„Ó ‡ÁÓ‚ÛÚ, ‰Â‰Û¯Í‡...
— í‡Í ÓÌ Ë ÔÓ·ÂÊ‡Î ÚÂ·Â ‚ ‰ÂÂ‚Ì˛... éÌ ÔﬂÏÓ Ï‡ıÌÛÎ Á‡ ÂÍÛ, Í Ò‚ÓËÏ. í‡Í Ë Ú‡Í, ÏÓÎ, ÊË‚ Ë Á‰ÓÓ‚,
ËÏÂ˛ ÒÓ·ÒÚ‚ÂÌÌÛ˛ Í‚‡ÚËÛ Ë ÒÓ‰ÂÊ‡ÌËÂ. èÓ·Â„‡ÂÚ,
ÔÓË„‡ÂÚ Ë Ì‡Á‡‰ ÔË‰ﬁÚ, ÍÓ„‰‡ ÂÒÚ¸ Á‡ıÓ˜ÂÚ. Ä ÖﬁÏÍ‡-ÚÓ „ÎÛÔ˚È, ·ÓÒËÎÒﬂ Â„Ó ÎÓ‚ËÚ¸... Äı, „ÎÛÔ˚È ÔﬁÒ!..
«á‡ﬂ˜¸ﬂ ÍﬁÒÚÌ‡ﬂ» ‚Òﬁ-Ú‡ÍË Û¯Î‡ ‰ÓÏÓÈ ÒÓ ÒÎÂÁ‡ÏË,
‰‡ Ë Ò‡Ï ÒÚ‡˚È ÅÓ„‡˜ Ï‡ÎÓ ‚ÂËÎ ÚÓÏÛ, ˜ÚÓ „Ó‚ÓËÎ.
à ÒÓ·‡ÍË ÔÓ ‰ÓÓ„Â ÏÓ„ÛÚ ‡ÁÓ‚‡Ú¸, Ë Û ÒÂ·ﬂ ‰ÓÏ‡ ÎÛ˜¯Â ÔÓÍ‡ÊÂÚÒﬂ. Ä ÚÛÚ Â˘ﬁ ÖﬁÏÍ‡ ‚ÂÌÛÎÒﬂ ‰ÓÏÓÈ, ÛÒÚ‡Î˚È, ‚ËÌÓ‚‡Ú˚È, Ò ÓÔÛ˘ÂÌÌ˚Ï ı‚ÓÒÚÓÏ. ëÚ‡ÓÏÛ
ÅÓ„‡˜Û Ò‰ÂÎ‡ÎÓÒ¸ ‰‡ÊÂ ÊÛÚÍÓ, ÍÓ„‰‡ Ì‡ÒÚÛÔËÎ ‚Â˜Â.
Ä ‚‰Û„ óﬁÌÓÂ ì¯ÍÓ ÌÂ ÔË‰ﬁÚ... ÖﬁÏÍ‡ Îﬁ„ Û Ò‡ÏÓÈ
‰‚ÂË Ë ÔËÒÎÛ¯Ë‚‡ÎÒﬂ Í Í‡Ê‰ÓÏÛ ¯ÓÓıÛ. éÌ ÚÓÊÂ
Ê‰‡Î. é·˚ÍÌÓ‚ÂÌÌÓ ÅÓ„‡˜ ‡Á„Ó‚‡Ë‚‡Î Ò ÒÓ·‡ÍÓÈ,
‡ ÚÛÚ ÏÓÎ˜‡Î. éÌË ÔÓÌËÏ‡ÎË ‰Û„ ‰Û„‡ ·ÂÁ ÒÎÓ‚.
ç‡ÒÚÛÔËÎ ‚Â˜Â. ÅÓ„‡˜ Á‡ÒË‰ÂÎÒﬂ Á‡ ‡·ÓÚÓÈ ‰ÓÎ¸¯Â Ó·˚ÍÌÓ‚ÂÌÌÓ„Ó. äÓ„‰‡ ÓÌ ÛÊÂ ıÓÚÂÎ ÎÓÊËÚ¸Òﬂ
ÒÔ‡Ú¸ Ì‡ Ò‚Ó˛ ÔÂ˜¸, ÖﬁÏÍ‡ ‡‰ÓÒÚÌÓ ‚Á‚ËÁ„ÌÛÎ Ë
·ÓÒËÎÒﬂ Í ‰‚ÂË.
— Äı, ÍÓÒÓÈ, ‚ÂÌÛÎÒﬂ ËÁ „ÓÒÚÂÈ ‰ÓÏÓÈ...
ùÚÓ ·˚Î ‰ÂÈÒÚ‚ËÚÂÎ¸ÌÓ ÓÌ, óﬁÌÓÂ ì¯ÍÓ. ë ÔÓÓ„‡ ÓÌ ÔﬂÏÓ ·ÓÒËÎÒﬂ Í Ò‚ÓÂÈ ˜‡¯ÍÂ Ë ÔËÌﬂÎÒﬂ ÔËÚ¸
ÏÓÎÓ˜ÍÓ, ÔÓÚÓÏ Ò˙ÂÎ ÍÓ˜Â˚ÊÍÛ Ë ‰‚Â ÏÓÍÓ‚ÍË.

125

— óÚÓ, ·‡Ú, ‚ „ÓÒÚﬂı-ÚÓ ÔÎÓıÓ ÚÂ·ﬂ Û„Ó˘‡ÎË? —
„Ó‚ÓËÎ ÅÓ„‡˜, ÛÎ˚·‡ﬂÒ¸. — Äı Ú˚, ·ÂÒÒÚ˚‰ÌËÍ, ·ÂÒÒÚ˚‰ÌËÍ. à ÍﬁÒÚÌÛ˛ Ò‚Ó˛ ‰Ó ÒÎﬁÁ ‰Ó‚ﬁÎ.
ÖﬁÏÍ‡ ‚Òﬁ ‚ÂÏﬂ ÒÚÓﬂÎ ÓÍÓÎÓ Á‡Èˆ‡ Ë Î‡ÒÍÓ‚Ó ÔÓÏ‡ıË‚‡Î ı‚ÓÒÚÓÏ. äÓ„‰‡ óﬁÌÓÂ ì¯ÍÓ Ò˙ÂÎ ‚Òﬁ, ˜ÚÓ
·˚ÎÓ ‚ ˜‡¯ÍÂ, ÖﬁÏÍ‡ Ó·ÎËÁ‡Î ÂÏÛ ÏÓ‰Û Ë Ì‡˜‡Î ËÒÍ‡Ú¸ ·ÎÓı.
— Äı ‚˚, ÓÁÓÌËÍË! — ÒÏÂﬂÎÒﬂ ÅÓ„‡˜, ÛÍÎ‡‰˚‚‡ﬂÒ¸ Ì‡ ÔÂ˜Ë. — ÇË‰ÌÓ, Ô‡‚‰Û ÔÓÒÎÓ‚Ëˆ‡ „Ó‚ÓËÚ:
‚ÏÂÒÚÂ ÚÂÒÌÓ, ‡ ‚ÓÁ¸ ÒÍÛ˜ÌÓ...
äÒ˛¯‡ ÔË·ÂÊ‡Î‡ Ì‡ ‰Û„ÓÂ ÛÚÓ ˜ÂÏ Ò‚ÂÚ Ë ‰ÓÎ„Ó ˆÂÎÓ‚‡Î‡ óﬁÌÓÂ ì¯ÍÓ.
— Äı Ú˚, ·Â„ÛÌ ÒÍ‚ÂÌ˚È... — ÊÛËÎ‡ ÓÌ‡ Â„Ó. — ÇÔÂﬁ‰ ÌÂ ·Â„‡È, ‡
ÚÓ ÒÓ·‡ÍË ‡ÁÓ‚ÛÚ. ëÎ˚¯Ë¯¸,
„ÎÛÔ˚È? ÑÂ‰Û¯Í‡, ‡ ‚Â‰¸ ÓÌ
‚Òﬁ ÔÓÌËÏ‡ÂÚ...
— Ö˘ﬁ ·˚ ÌÂ ÔÓÌËÏ‡Ú¸, —
ÒÓ„Î‡ÒËÎÒﬂ ÅÓ„‡˜, — ÌÂ·ÓÈÒ¸
‚ÓÚ Í‡Í ÁÌ‡ÂÚ, „‰Â Â„Ó ÍÓÏﬂÚ...
èÓÒÎÂ ˝ÚÓ„Ó ÒÎÛ˜‡ﬂ
Á‡ óﬁÌ˚Ï ì¯ÍÓÏ ÛÊÂ
ÌÂ ÒÎÂ‰ËÎË. èÛÒÚ¸ Â„Ó Û·Â„‡ÂÚ ÔÓË„‡Ú¸ Ë ÔÓ·Â„‡Ú¸
ÔÓ ÒÌÂÊÍÛ. ç‡ ÚÓ ÓÌ Ë Á‡ﬂˆ,
˜ÚÓ·˚ ·Â„‡Ú¸. åÂÒﬂˆ‡ ˜ÂÂÁ

126

‰‚‡ óﬁÌÓÂ ì¯ÍÓ ÒÓ‚ÒÂÏ ËÁÏÂÌËÎÒﬂ: Ë ‚˚ÓÒ, Ë ÔÓÚÓÎÒÚÂÎ, Ë ¯ÂÒÚ¸ Ì‡ ÌﬁÏ Ì‡˜‡Î‡ ÎÓÒÌËÚ¸Òﬂ. éÌ ‚ÓÓ·˘Â ‰ÓÒÚ‡‚ÎﬂÎ ÏÌÓ„Ó Û‰Ó‚ÓÎ¸ÒÚ‚Ëﬂ Ò‚ÓËÏË ¯‡ÎÓÒÚﬂÏË Ë ‚ÂÒﬁÎ˚Ï ı‡‡ÍÚÂÓÏ, Ë ÅÓ„‡˜Û Í‡Á‡ÎÓÒ¸, ˜ÚÓ
Ë ÁËÏ‡ Ì˚Ì˜Â Í‡Í-ÚÓ ÒÍÓÂÂ ÔÓ¯Î‡.
é‰ÌÓ ÚÓÎ¸ÍÓ ·˚ÎÓ ÌÂıÓÓ¯Ó. éıÓÚ‡ Ì‡ Á‡ÈˆÂ‚
‰‡‚‡Î‡ ÅÓ„‡˜Û ÔÓﬂ‰Ó˜Ì˚È Á‡‡·ÓÚÓÍ. á‡ Í‡Ê‰Ó„Ó
Á‡Èˆ‡ ÓÌ ÔÓÎÛ˜‡Î ÔÓ ˜ÂÚ‚ÂÚ‡ÍÛ, ‡ ˝ÚÓ ·ÓÎ¸¯ËÂ
‰ÂÌ¸„Ë ‰Îﬂ ·Â‰ÌÓ„Ó ˜ÂÎÓ‚ÂÍ‡. Ç ÁËÏÛ ÅÓ„‡˜ Û·Ë‚‡Î
¯ÚÛÍ ÒÚÓ. Ä ÚÂÔÂ¸ ‚˚ıÓ‰ËÎÓ Ú‡Í, Í‡Í ·Û‰ÚÓ Ë ÒÓ‚ÂÒÚÌÓ „Û·ËÚ¸ „ÎÛÔ˚ı Á‡ÈˆÂ‚, ÒÓ‚ÂÒÚÌÓ ÔÂÂ‰ óﬁÌ˚Ï
ì¯ÍÓÏ. ÇÂ˜ÂÓÏ ÅÓ„‡˜ Ë ÖﬁÏÍ‡ ÛıÓ‰ËÎË Ì‡ ÓıÓÚÛ
Í‡‰Û˜ËÒ¸ Ë ÌËÍÓ„‰‡ ÌÂ ‚ÌÓÒËÎË ‚ ËÁ·Û Û·ËÚ˚ı Á‡ÈˆÂ‚, Í‡Í ÔÂÊ‰Â, ‡ ÔﬂÚ‡ÎË Ëı ‚ ÒÂÌﬂı. Ñ‡ÊÂ ÖﬁÏÍ‡ ˝ÚÓ ÔÓÌËÏ‡Î, Ë ÍÓ„‰‡ ‚ Ì‡„‡‰Û Á‡ ÓıÓÚÛ ÔÓÎÛ˜‡Î
Á‡ﬂ˜¸Ë ‚ÌÛÚÂÌÌÓÒÚË, ÚÓ ÛÌÓÒËÎ Ëı ÍÛ‰‡-ÌË·Û‰¸ ÔÓ‰‡Î¸¯Â ÓÚ ÒÚÓÓÊÍË Ë Ò˙Â‰‡Î ÔÓÚËıÓÌ¸ÍÛ.
— óÚÓ, ·‡Ú, ÒÓ‚ÂÒÚÌÓ? — ¯ÛÚËÎ Ì‡‰ ÌËÏ ÒÚ‡ËÍ. — éÌÓ, ÍÓÌÂ˜ÌÓ, Á‡ﬂˆ — Ú‚‡¸ ‚Â‰Ì‡ﬂ, ÓÁÓÌ‡ﬂ,
‡ ‚Òﬁ-Ú‡ÍË ÓÌÓ ÚÓ„Ó... åÓÊÂÚ, Ë ‚ ﬁÏ Ò‚Óﬂ Á‡ﬂ˜¸ﬂ ‰Û¯ÓÌÍ‡ ÂÒÚ¸, Ú‡Í, ÔÎÓıÓÌ¸Í‡ﬂ ÒÓ‚ÒÂÏ ‰Û¯ÓÌÍ‡.
áËÏ‡ ÔÓ¯Î‡ Í‡Í-ÚÓ ÓÒÓ·ÂÌÌÓ ·˚ÒÚÓ. ç‡ÒÚÛÔËÎ
Ï‡Ú. èÓ ÛÚ‡Ï Í˚¯Ë Ó·‡ÒÚ‡ÎË ·ÎÂÒÚﬂ˘ÂÈ ·‡ıÓÏÓÈ
ËÁ ÎÂ‰ﬂÌ˚ı ÒÓÒÛÎÂÍ. èÓÍ‡Á‡ÎËÒ¸ ÔÂ‚˚Â ÔÓÚ‡ÎËÌÍË.
èÓ˜ÍË Ì‡ ‰ÂÂ‚¸ﬂı Ì‡˜‡ÎË ·ÛıÌÛÚ¸ Ë Ì‡ÎË‚‡Ú¸Òﬂ. èËÎÂÚÂÎË ÔÂ‚˚Â „‡˜Ë. ÇÒﬁ ÍÛ„ÓÏ Ó·ÌÓ‚ÎﬂÎÓÒ¸ Ë „ÓÚÓ‚ËÎÓÒ¸ Í Ì‡ÒÚÛÔ‡˛˘ÂÏÛ ÎÂÚÛ, Í‡Í Í Ô‡Á‰ÌËÍÛ. é‰ËÌ

127

óﬁÌÓÂ ì¯ÍÓ ·˚Î ÌÂ‚ÂÒÂÎ. éÌ Ì‡˜‡Î ÔÓÔ‡‰‡Ú¸ ËÁ ‰ÓÏÛ ‚Òﬁ ˜‡˘Â Ë ˜‡˘Â, ÔÓıÛ‰ÂÎ, ÔÂÂÒÚ‡Î Ë„‡Ú¸, ‡ ‚ÂÌﬁÚÒﬂ ‰ÓÏÓÈ, Ì‡ÂÒÚÒﬂ Ë ˆÂÎ˚È ‰ÂÌ¸ ÒÔËÚ ‚ Ò‚ÓﬁÏ „ÌÂÁ‰Â ÔÓ‰ Î‡‚ÍÓÈ.
— ùÚÓ ÓÌ ÎËÌﬂÂÚ, ÌÛ, ‚ÓÚ ÂÏÛ Ë ÒÍÛ˜ÌÓ, — Ó·˙ﬂÒÌﬂÎ
ÅÓ„‡˜. — èÓ ‚ÂÒÌÂ-ÚÓ Á‡ÈˆÂ‚ ÌÂ ·¸˛Ú ÔÓ ˝ÚÓÏÛ Ò‡ÏÓÏÛ... åﬂÒÓ Û ÌÂ„Ó ÚÓ˘ÂÂ, ¯ÍÛÍ‡ Í‡Í ÏÓÎ¸˛ ÔÓ‰·ËÚ‡.
é‰ÌËÏ ÒÎÓ‚ÓÏ, Í‡Í ÂÒÚ¸ ÌË˜Â„Ó ÌÂ ÒÚÓËÚ...
ÑÂÈÒÚ‚ËÚÂÎ¸ÌÓ, óﬁÌÓÂ ì¯ÍÓ Ì‡˜‡Î ÏÂÌﬂÚ¸ Ò‚Ó˛
ÁËÏÌ˛˛ ·ÂÎÛ˛ ¯Û·ÍÛ Ì‡ ÎÂÚÌ˛˛, ÒÂÛ˛. ëÔËÌÍ‡ Ò‰ÂÎ‡Î‡Ò¸ ÛÊÂ ÒÂÓÈ, Û¯Ë, Î‡ÔÍË ÚÓÊÂ, Ë ÚÓÎ¸ÍÓ ·˛¯ÍÓ
ÓÒÚ‡‚‡ÎÓÒ¸ ·ÂÎ˚Ï. éÌ Î˛·ËÎ ‚˚ıÓ‰ËÚ¸ Ì‡ ÒÓÎÌ˚¯ÍÓ
Ë ÔÓ‰ÓÎ„Û „ÂÎÒﬂ Ì‡ Á‡‚‡ÎËÌÍÂ.
ê‡Á ÔË·ÂÊ‡Î‡ äÒ˛¯‡ ÔÓ‚Â‰‡Ú¸ Ò‚ÓÂ„Ó ÍÂÒÚÌËÍ‡, ÌÓ Â„Ó ÌÂ ·˚ÎÓ ‰ÓÏ‡ ÛÊÂ ˆÂÎ˚ı ÚË ‰Ìﬂ.
— íÂÔÂ¸ ÂÏÛ Ë ‚ ÎÂÒÛ ıÓÓ¯Ó, ‚ÓÚ Ë Û¯ﬁÎ, ÔÓÒÚÂÎ, — Ó·˙ﬂÒÌﬂÎ ÅÓ„‡˜ ÔË„Ó˛ÌË‚¯ÂÈÒﬂ ‰Â‚Ó˜ÍÂ. — íÂÔÂ¸ Á‡Èˆ˚ ÔÓ˜ÍÛ Â‰ﬂÚ, ÌÛ ‡ Ì‡ ÔÓÚ‡ÎËÌÍ‡ı
Ë ÁÂÎﬁÌÛ˛ Ú‡‚ÍÛ Û˘ËÔÌﬁÚ. ÇÓÚ ÂÏÛ Ë Î˛·ÓÔ˚ÚÌÓ...
— Ä ﬂ ÂÏÛ ÏÓÎÓ˜Í‡ ÔËÌÂÒÎ‡, ‰Â‰Û¯Í‡...
— çÛ, ÏÓÎÓ˜ÍÓ Ï˚ Ë ·ÂÁ ÌÂ„Ó Ò˙Â‰ËÏ...
ÖﬁÏÍ‡ ‚ÂÚÂÎÒﬂ ÓÍÓÎÓ äÒ˛¯Ë Ë Î‡ﬂÎ Ì‡ ÓÔÛÒÚÂ‚¯ÂÂ ÔÓ‰ Î‡‚ÍÓÈ Á‡ﬂ˜¸Â „ÌÂÁ‰Ó.
— ùÚÓ ÓÌ ÚÂ·Â Ê‡ÎÛÂÚÒﬂ, — Ó·˙ﬂÒÌﬂÎ ÅÓ„‡˜. — ïÓÚﬂ
Ë ÔﬁÒ, ‡ ‚Òﬁ-Ú‡ÍË Ó·Ë‰ÌÓ... ÇÒÂı Ì‡Ò Ó·Ë‰ÂÎ, ÔÓÒÚÂÎ.
— éÌ ÌÂ‰Ó·˚È, ‰Â‰Û¯Í‡... — „Ó‚ÓËÎ‡ äÒ˛¯‡
ÒÓ ÒÎÂÁ‡ÏË Ì‡ „Î‡Á‡ı.

128

— á‡˜ÂÏ ÌÂ‰Ó·˚È? èÓÒÚÓ
Á‡ﬂˆ — Ë ·ÓÎ¸¯Â ÌË˜Â„Ó. ãÂÚÓ
ÔÓ„ÛÎﬂÂÚ, ÔÓÍ‡ Â‰‡ ‚ ÎÂÒÛ ÂÒÚ¸,
‡ Í ÁËÏÂ, ÍÓ„‰‡ ÌÂ˜Â„Ó ·Û‰ÂÚ
ÂÒÚ¸, Ë ‚ÂÌﬁÚÒﬂ Ò‡Ï... ÇÓÚ Û‚Ë‰Ë¯¸. é‰ÌËÏ ÒÎÓ‚ÓÏ, Á‡ﬂˆ...
óﬁÌÓÂ ì¯ÍÓ ÔË¯ﬁÎ Â˘ﬁ
‡Á, ÌÓ Í Ò‡ÏÓÈ ÒÚÓÓÊÍÂ ÌÂ ÔÓ‰Ó¯ﬁÎ, ‡ ÒÂÎ ÔÂÌ¸ÍÓÏ Ë ÒÏÓÚËÚ ËÁ‰‡ÎË. ÖﬁÏÍ‡ ÔÓ‰·ÂÊ‡Î Í ÌÂÏÛ,
ÎËÁÌÛÎ ‚ ÏÓ‰Û, ÔÓ‚ËÁÊ‡Î, ÚÓ˜ÌÓ
ÔË„Î‡¯‡ﬂ ‚ „ÓÒÚË, ÌÓ óﬁÌÓÂ
ì¯ÍÓ ÌÂ ÔÓ¯ﬁÎ. ÅÓ„‡˜ ÔÓÏ‡ÌËÎ
Â„Ó; ÌÓ ÓÌ ÓÒÚ‡‚‡ÎÒﬂ Ì‡ Ò‚ÓﬁÏ ÏÂÒÚÂ Ë ÌÂ ‰‚Ë„‡ÎÒﬂ.
— Äı, ÔÓÒÚÂÎ! — ‚Ó˜‡Î ÒÚ‡ËÍ. —
à¯¸ Í‡Í Ò‡ÁÛ Á‡ÁÌ‡ÎÒﬂ, ÍÓÒÓÈ...

IV
èÓ¯Î‡ ‚ÂÒÌ‡. ç‡ÒÚÛÔËÎÓ ÎÂÚÓ. óﬁÌÓÂ ì¯ÍÓ ÌÂ ÔÓÍ‡Á˚‚‡ÎÒﬂ.
ÅÓ„‡˜ ‰‡ÊÂ ‡ÒÒÂ‰ËÎÒﬂ Ì‡ ÌÂ„Ó.
— ÇÂ‰¸ ÏÓ„ ·˚ Í‡Í-ÌË·Û‰¸ Á‡·ÂÊ‡Ú¸ Ì‡ ÏËÌÛÚÍÛ... ä‡ÊÂÚÒﬂ,
ÌÂ ÏÌÓ„Ó ‰ÂÎ‡ Ë ‚ÂÏﬂ Ì‡È‰ﬁÚÒﬂ.

129

äÒ˛¯‡ ÚÓÊÂ ÒÂ‰ËÎ‡Ò¸. ÖÈ ·˚ÎÓ Ó·Ë‰ÌÓ, ˜ÚÓ ÓÌ‡
ˆÂÎÛ˛ ÁËÏÛ Ú‡Í Î˛·ËÎ‡ Ú‡ÍÓ„Ó ÌÂıÓÓ¯Â„Ó Á‡Èˆ‡...
ÖﬁÏÍ‡ ÏÓÎ˜‡Î, ÌÓ ÚÓÊÂ ·˚Î ÌÂ‰Ó‚ÓÎÂÌ ÔÓ‚Â‰ÂÌËÂÏ
ÌÂ‰‡‚ÌÂ„Ó ÔËﬂÚÂÎﬂ.
èÓ¯ÎÓ Ë ÎÂÚÓ. ç‡ÒÚÛÔËÎ‡ ÓÒÂÌ¸. ç‡˜‡ÎËÒ¸ Á‡ÏÓÓÁÍË. èÂÂÔ‡‰‡Î ÔÂ‚˚È Ïﬂ„ÍËÈ, Í‡Í ÔÛı, ÒÌÂÊÓÍ.
óﬁÌÓÂ ì¯ÍÓ ÌÂ ÔÓÍ‡Á˚‚‡ÎÒﬂ.
— èË‰ﬁÚ, ÍÓÒÓÈ... — ÛÚÂ¯‡Î ÅÓ„‡˜ ÖﬁÏÍÛ. — ÇÓÚ
ÔÓ„Ó‰Ë: Í‡Í Á‡ÌÂÒﬁÚ ‚Òﬁ ÒÌÂ„ÓÏ, ÌÂ˜Â„Ó ·Û‰ÂÚ ÂÒÚ¸, ÌÛ
Ë ÔË‰ﬁÚ. ÇÂÌÓ ÚÂ·Â „Ó‚Ó˛...
çÓ ‚˚Ô‡Î Ë ÔÂ‚˚È ÒÌÂ„, ‡ óﬁÌÓÂ ì¯ÍÓ ÌÂ ÔÓÍ‡Á˚‚‡ÎÒﬂ. ÅÓ„‡˜Û Ò‰ÂÎ‡ÎÓÒ¸ ‰‡ÊÂ ÒÍÛ˜ÌÓ. óÚÓ ÊÂ ˝ÚÓ,
‚ Ò‡ÏÓÏ ‰ÂÎÂ: ÛÊ Ì˚Ì˜Â Ë Á‡ÈˆÛ ÌÂÎ¸Áﬂ ÔÓ‚ÂËÚ¸, ÌÂ
ÚÓ ˜ÚÓ Î˛‰ﬂÏ...
é‰Ì‡Ê‰˚ ÛÚÓÏ ÅÓ„‡˜ ˜ÚÓ-ÚÓ Ï‡ÒÚÂËÎ ÓÍÓÎÓ
Ò‚ÓÂÈ ËÁ·Û¯ÍË, Í‡Í ‚‰Û„ ÔÓÒÎ˚¯‡ÎÒﬂ ‰‡ÎﬁÍËÈ ¯ÛÏ,
‡ ÔÓÚÓÏ ‚˚ÒÚÂÎ˚. ÖﬁÏÍ‡ Ì‡ÒÚÓÓÊËÎÒﬂ Ë Ê‡ÎÓ·ÌÓ
‚Á‚ËÁ„ÌÛÎ.
— Å‡Ú˛¯ÍË, ‰‡ ‚Â‰¸ ˝ÚÓ ÓıÓÚÌËÍË ÔÓÂı‡ÎË ÒÚÂÎﬂÚ¸
Á‡ÈˆÂ‚! — ÔÓ„Ó‚ÓËÎ ÅÓ„‡˜, ÔËÒÎÛ¯Ë‚‡ﬂÒ¸ Í ‚˚ÒÚÂÎ‡Ï, ‰ÓÌÓÒË‚¯ËÏÒﬂ Ò ÚÓ„Ó ·ÂÂ„‡ ÂÍË. — í‡Í Ë
ÂÒÚ¸... à¯¸ Í‡Í Á‡Ô‡ÎË‚‡˛Ú... éı, Û·¸˛Ú ÓÌË óﬁÌÓÂ
ì¯ÍÓ! çÂÔÂÏÂÌÌÓ Û·¸˛Ú...
ëÚ‡ËÍ, Í‡Í ·˚Î, ·ÂÁ ¯‡ÔÍË ÔÓ·ÂÊ‡Î Í ÂÍÂ.
ÖﬁÏÍ‡ ÎÂÚÂÎ ‚ÔÂÂ‰Ë.
— éı, Û·¸˛Ú! — ÔÓ‚ÚÓﬂÎ ÒÚ‡ËÍ, Á‡‰˚ı‡ﬂÒ¸ Ì‡ ıÓ‰Û. — éÔﬂÚ¸ ÒÚÂÎﬂ˛Ú...

130

ë „Ó˚ ·˚ÎÓ ‚Òﬁ ‚Ë‰ÌÓ. éÍÓÎÓ
ÎÂÒÌÓÈ Á‡ÓÒÎË, „‰Â ‚Ó‰ËÎËÒ¸
Á‡Èˆ˚, ÒÚÓﬂÎË Ì‡ ËÁ‚ÂÒÚÌÓÏ
‡ÒÒÚÓﬂÌËË ÓıÓÚÌËÍË, ‡ ËÁ ÎÂÒÛ Ì‡ ÌËı „Ì‡ÎË ‰Ë˜¸ Á‡„ÓÌ˘ËÍË. ÇÓÚ Á‡ÚÂ˘‡ÎË ‰ÂÂ‚ﬂÌÌ˚Â ÚÂ˘ÓÚÍË, ÔÓ‰ÌﬂÎÒﬂ
ÒÚ‡¯Ì˚È „‡Ï Ë ÍËÍ, Ë ÔÓÍ‡Á‡ÎËÒ¸ ËÁ Á‡ÓÒÎË ÔÂÂÔÛ„‡ÌÌ˚Â, ÓÚÓÓÔÂÎ˚Â Á‡Èˆ˚.
á‡ıÎÓÔ‡ÎË ÛÊÂÈÌ˚Â ‚˚ÒÚÂÎ˚, Ë ÅÓ„‡˜ Á‡ÍË˜‡Î ÌÂ
Ò‚ÓËÏ „ÓÎÓÒÓÏ:
— Å‡Ú˛¯ÍË, ÔÓ„Ó‰ËÚÂ!!
ì·¸ﬁÚÂ ÏÓÂ„Ó Á‡Èˆ‡... éÈ, ·‡Ú˛¯ÍË!!
ÑÓ ÓıÓÚÌËÍÓ‚ ·˚ÎÓ ‰‡ÎÂÍÓ,
Ë ÓÌË ÌË˜Â„Ó ÌÂ ÏÓ„ÎË ÒÎ˚¯‡Ú¸,
ÌÓ ÅÓ„‡˜ ÔÓ‰ÓÎÊ‡Î ÍË˜‡Ú¸ Ë
Ï‡ı‡Î ÛÍ‡ÏË. äÓ„‰‡ ÓÌ ÔÓ‰·ÂÊ‡Î, Á‡„ÓÌ ÛÊÂ ÍÓÌ˜ËÎÒﬂ. Å˚ÎÓ
Û·ËÚÓ ÓÍÓÎÓ ‰ÂÒﬂÚÍ‡ Á‡ÈˆÂ‚.
— Å‡Ú˛¯ÍË, ˜ÚÓ ‚˚ ‰ÂÎ‡ÂÚÂ? — ÍË˜‡Î ÅÓ„‡˜, ÔÓ‰·Â„‡ﬂ
Í ÓıÓÚÌËÍ‡Ï.
— ä‡Í, ˜ÚÓ? ÇË‰Ë¯¸, Á‡ÈˆÂ‚
ÒÚÂÎﬂÂÏ.

131

— Ñ‡ ‚Â‰¸ ‚ ÎÂÒÛ-ÚÓ ÏÓÈ ÒÓ·ÒÚ‚ÂÌÌ˚È Á‡ﬂˆ ÊË‚ﬁÚ...
— ä‡ÍÓÈ Ú‚ÓÈ?
— Ñ‡ Ú‡Í... åÓÈ Á‡ﬂˆ — Ë ·ÓÎ¸¯Â ÌË˜Â„Ó. ãÂ‚‡ﬂ
ÔÂÂ‰Ìﬂﬂ Î‡ÔÍ‡ ÔÂÂ¯Ë·ÎÂÌ‡... óﬁÌÓÂ ì¯ÍÓ...
éıÓÚÌËÍË Á‡ÒÏÂﬂÎËÒ¸ Ì‡‰ ÒÛÏ‡Ò¯Â‰¯ËÏ ÒÚ‡ËÍÓÏ,
ÍÓÚÓ˚È ÛÏÓÎﬂÎ Ëı ÌÂ ÒÚÂÎﬂÚ¸ ÒÓ ÒÎÂÁ‡ÏË Ì‡ „Î‡Á‡ı.
— Ñ‡ Ì‡Ï Ú‚ÓÂ„Ó Á‡Èˆ‡ ÒÓ‚ÒÂÏ ÌÂ Ì‡‰Ó, — ÔÓ¯ÛÚËÎ
ÍÚÓ-ÚÓ. — å˚ ÒÚÂÎﬂÂÏ ÚÓÎ¸ÍÓ Ò‚ÓËı...
— Äı, ·‡ËÌ, ·‡ËÌ, ÌÂıÓÓ¯Ó... Ñ‡ÊÂ ‚ÓÚ Í‡Í ÌÂıÓÓ¯Ó...
ÅÓ„‡˜ ÓÒÏÓÚÂÎ ‚ÒÂı Û·ËÚ˚ı Á‡ÈˆÂ‚, ÌÓ ÒÂ‰Ë ÌËı
óﬁÌÓ„Ó ì¯Í‡ ÌÂ ·˚ÎÓ. ÇÒÂ ·˚ÎË Ò ˆÂÎ˚ÏË Î‡ÔÍ‡ÏË.
éıÓÚÌËÍË ÔÓÒÏÂﬂÎËÒ¸ Ì‡‰ ÒÚ‡ËÍÓÏ Ë ÔÓ¯ÎË
‰‡Î¸¯Â ÔÓ ÎÂÒÌÓÈ ÓÔÛ¯ÍÂ, ˜ÚÓ·˚ Ì‡˜‡Ú¸ ÒÎÂ‰Û˛˘ËÈ
Á‡„ÓÌ. èÓÒÏÂﬂÎËÒ¸ Ì‡‰ ÅÓ„‡˜ÓÏ Ë Á‡„ÓÌ˘ËÍË, Â·ﬂÚ‡ÔÓ‰ÓÒÚÍË, Ì‡·‡ÌÌ˚Â ËÁ ‰ÂÂ‚ÌË, ÔÓÒÏÂﬂÎÒﬂ Ë Â„Â¸
íÂÂÌÚËÈ, ÚÓÊÂ ÁÌ‡ÍÓÏ˚È ÏÛÊËÍ.
— èÓÏÛÚËÎÒﬂ ÌÂÏÌÓÊÍÓ ‡ÁÛÏÓÏ Ì‡¯ ÅÓ„‡˜, —
ÔÓ¯ÛÚËÎ Â˘ﬁ íÂÂÌÚËÈ. — ùÚ‡Í Í‡Ê‰˚È Ì‡˜ÌﬁÚ ‡Á˚ÒÍË‚‡Ú¸ ÔÓ ÎÂÒÛ Ò‚ÓÂ„Ó Á‡Èˆ‡...
ÑÎﬂ ÅÓ„‡˜‡ Ì‡ÒÚÛÔ‡ÎÓ ‚ÂÏﬂ ÓıÓÚ˚ Ì‡ Á‡ÈˆÂ‚, ÌÓ
ÓÌ ‚Òﬁ ÓÚÍÎ‡‰˚‚‡Î. Ä ‚‰Û„ ‚ ÎÓ‚Û¯ÍÛ ÔÓÔ‡‰ﬁÚ óﬁÌÓÂ ì¯ÍÓ? èÓ·Ó‚‡Î ÓÌ ‚˚ıÓ‰ËÚ¸ ÔÓ ‚Â˜Â‡Ï Ì‡ „ÛÏÌ‡, „‰Â ÍÓÏËÎËÒ¸ Á‡Èˆ˚, Ë ÂÏÛ Í‡Á‡ÎÓÒ¸, ˜ÚÓ Í‡Ê‰˚È ÔÓ·Â„‡‚¯ËÈ ÏËÏÓ Á‡ﬂˆ — óﬁÌÓÂ ì¯ÍÓ.
— Ñ‡ ‚Â‰¸ ÖﬁÏÍ‡-ÚÓ ÔÓ Á‡Ô‡ıÛ ÛÁÌ‡ÂÚ Â„Ó, Ì‡ ÚÓ
ÓÌ ÔﬁÒ... — Â¯ËÎ ÓÌ. — ç‡‰Ó ÔÓÔÓ·Ó‚‡Ú¸...

132

ëÍ‡Á‡ÌÓ — Ò‰ÂÎ‡ÌÓ. ê‡Á, ÍÓ„‰‡ ÔÓ‰ÌﬂÎ‡Ò¸ ÌÂÔÓ„Ó‰‡, ÅÓ„‡˜ ÓÚÔ‡‚ËÎÒﬂ Ò ÖﬁÏÍÓÈ Ì‡ ÓıÓÚÛ. ëÓ·‡Í‡
ÔÓ¯Î‡ ÔÓ‰ „ÓÛ Í‡Í-ÚÓ ÌÂÓıÓÚÌÓ Ë ÌÂÒÍÓÎ¸ÍÓ ‡Á Ó„Îﬂ‰˚‚‡Î‡Ò¸ Ì‡ ıÓÁﬂËÌ‡.
— ëÚÛÔ‡È, ÒÚÛÔ‡È, ÌÂ˜Â„Ó ÎÂÌËÚ¸Òﬂ... — ‚Ó˜‡Î
ÅÓ„‡˜.
éÌ Ó·Ó¯ﬁÎ „ÛÏÌ‡ Ë ÔÓ„Ì‡Î Á‡ÈˆÂ‚. Ç˚ÒÍÓ˜ËÎÓ Á‡‡Á ¯ÚÛÍ ‰ÂÒﬂÚ¸.
«çÛ, ·Û‰ÂÚ ÖﬁÏÍÂ ÔÓÊË‚‡...» — ‰ÛÏ‡Î ÒÚ‡ËÍ.
çÓ Â„Ó Û‰Ë‚ËÎ ÒÓ·‡˜ËÈ ‚ÓÈ. ùÚÓ ‚˚Î ÖﬁÏÍ‡, ÒË‰ﬂ
ÔÓ‰ „ÓÓÈ Ì‡ Ò‚ÓﬁÏ ÏÂÒÚÂ. ëÌ‡˜‡Î‡ ÅÓ„‡˜ ÔÓ‰ÛÏ‡Î,

133

˜ÚÓ ÒÓ·‡Í‡ ‚Á·ÂÒËÎ‡Ò¸, Ë ÚÓÎ¸ÍÓ ÔÓÚÓÏ ÔÓÌﬂÎ, ‚ ˜ﬁÏ
‰ÂÎÓ: ÖﬁÏÍ‡ ÌÂ ÏÓ„ ‡ÁÎË˜ËÚ¸ Á‡ÈˆÂ‚... ä‡Ê‰˚È Á‡ﬂˆ ÂÏÛ Í‡Á‡ÎÒﬂ óﬁÌ˚Ï ì¯ÍÓÏ. ëÌ‡˜‡Î‡ ÒÚ‡ËÍ ‡ÒÒÂ‰ËÎÒﬂ Ì‡ „ÎÛÔÓ„Ó ÔÒ‡, ‡ ÔÓÚÓÏ ÔÓ„Ó‚ÓËÎ:
— Ä ‚Â‰¸ Ô‡‚ËÎ¸ÌÓ, ÖﬁÏÍ‡, ‰‡ÓÏ ˜ÚÓ „ÎÛÔ˚È
ÔﬁÒ... ÇÂÌÓ, ¯‡·‡¯ Ì‡Ï Á‡ÈˆÂ‚ ‰Û¯ËÚ¸. ÅÛ‰ÂÚ...
ÅÓ„‡˜ ÔÓ¯ﬁÎ Í ıÓÁﬂËÌÛ ÙÛÍÚÓ‚Ó„Ó Ò‡‰‡ Ë ÓÚÍ‡Á‡ÎÒﬂ ÓÚ Ò‚ÓÂÈ ÒÎÛÊ·˚.
— çÂ ÏÓ„Û ·ÓÎ¸¯Â... — ÍÓÓÚÍÓ Ó·˙ﬂÒÌËÎ ÓÌ.

СОДЕРЖАНИЕ
ëÂ‡ﬂ òÂÈÍ‡ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
ãÂÒÌ‡ﬂ ÒÍ‡ÁÍ‡ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
åÂ‰‚Â‰ÍÓ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53
èËﬁÏ˚¯ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65
áÂÎﬁÌ‡ﬂ ‚ÓÈÌ‡ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87
ÅÓ„‡˜ Ë ÖﬁÏÍ‡ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105

Äëÿ ìëàäøåãî øêîëüíîãî âîçðàñòà

Дмитрий Наркисович Мамин-Сибиряк

РАССКАЗЫ
СТАРОГО ОХОТНИКА
Художник
Виктор Васильевич Бастрыкин

Руководитель проекта О.Г. Хинн
Ведущий редактор Н.В. Тегипко
Художественный редактор М.В. Григоренко
Дизайн обложки А.А. Кучерова
Компьютерная вåрстка М.В. Григоренко
Корректор Т.Г. Дмитриева

ООО «ОЛИСС»
105120, Москва,
ул. Сергия Радонежского, д. 23—25, стр. 1.
Тел.: (495) 632-2729
ООО «Издательство «Эксмо»
127299, Москва, ул. Клары Цеткин, д. 18/5.
Интернет/Home page — www.eksmo.ru
Электронная почта (E-mail) — info@eksmo.ru
1

Подписано в печать 02.10.2009. Формат 84х108 /16. Печать офсетная.
Бумага офсетная. Гарнитура «Школьная». Усл. печ. л. 14,28.
Äîï. òираж 5000 Заказ N№

Последние комментарии

Впечатления

Рассказы старого охотника [Дмитрий Наркисович Мамин-Сибиряк] (pdf) читать онлайн