Мінскі напрамак. Том І [Іван Мележ] (fb2) читать постранично
[Настройки текста] [Cбросить фильтры]
- 1
- 2
- 3
- . . .
- последняя (121) »
Іван Мележ МІНСКІ НАПРАМАК
Раман у двух тамах. Том ІПадрыхтаванае на падставе: Іван Мележ, Мінскі напрамак. Раман у двух тамах. Том першы, — Мінск: Дзяржаўнае выдавецтва БССР рэдакцыя мастацкай літаратуры, 1958.
Copyright © 2014 by Kamunikat.org
КHІГА ПЕРШАЯ Хмары на світанні
ЧАСТКА ПЕРШАЯ
Раздзел I
1... Шабуніха на хвіліну стала. Грэбелька раптам перарывалася, далей была густая іржавая твань. Жанчына зморана паглядзела наперад: сухое месца віднелася праз паўсотні крокаў. Людзі, што ішлі туды, грузлі ў твані ледзь не да пояса. З Аўдоццяю Шабуніхаю было трое дзяцей: хлопчык год дванаццаці; дзяўчынка, худая, кволая, на год ці на два маладзейшая за хлопчыка; трэцяе дзіця, гадоў трох, яна несла ў хустцы, перавязанай цераз плячо. Аўдоцця з жалем паглядзела на дачку, як бы для таго, каб пераканацца, ці пройдзе тая. Непакоячыся аб дзецях, яна зусім забылася пра сябе, хоць i адчувала ў нагах, ва ўсім целе вялікую стому. — Андрэй, стань з таго боку, вазьмі Вольку за руку, — загадала маці хлопцу.— Памагаць будзеш ёй... Цыц ужо ты! — строга крыкнула яна малому, што нясціхна вёў за спіною: ны-ы, ны-ы. Аўдоцця мацней сціснула тонкую руку дзяўчынкі i маўкліва ступіла следам за ўсімі. Ногі адразу ўехалі вышэй кален у мяккую цеплаватую гушчу. Праз два крокі яна адчула галлё, — гэта былі, відаць, рэшткі грэбелькі, якую спехам наслалі на падатным грунце. Церабіліся па твані марудна. Дзяўчынка крывілася, хочучы заплакаць, але стрымлівалася. Андрэй падбадзёрваў яе: — Хіба гэта гразь! От мы на тым тыдні лавілі рыбу, дык прыходзілася ўлазіць па шыю — i то нічога... Выбраўшыся зноў на сухое месца, Шабуніха, не спяшаючыся, выцерла пот з ілба, павярнулася назад. Глядзела нерухома ўдалеч. На твары з рэзкімі, амаль мужчынскімі рысамі, з плямамі засохлай крыві i гразі застыў адзін нязменны выраз трывогі i зморанасці. У тым баку, куды глядзела Аўдоцця, над абрысам лесу клубілася чорная хмара дыму. Яна паднялася высока, закрыла сонца. За ёй — цёмна-шэрыя, невыразныя воблакі, падобныя да дыму, здаецца, што гэта не воблакі, а таксама дым. Усё неба зацягнута дымам. Чым больш аддаляецца Аўдоцця ад таго лесу на беразе балота, тым вальней становіцца ёй. I разам з гэтым мацнее, уздымаецца неспакойная думка: «Што там?» Там, дзе засталіся партызаны, дзе яе Змітро. Каля Шабуніхі праходзілі, нё спыняючыся, людзі, такія ж, як i Аўдоцця, стомленыя, устрывожаныя, маўклівыя. Старыя, маладыя, пажылыя, дзеці, з клункамі, без клункаў. Часам між людзей паслухмяна брылі каровы i коні, i здавалася, яны таксама разумеюць усё, што адбываецца навакол. Тысячы ног тапталі нетрывалую грэблю, вялікае балота хлюпала, чвякала, уздыхала. Побач грэблі гарбаціліся павозкі, зваленыя набок, ляжалі коні, каровы — адны мёртвыя, другія — яшчэ жывыя — біліся, намагаючыся вырвацца з твані. Шабуніха адвярнулася, паправіла на сабе хустку, узяла за руку дачку i пацягнулася далей. — Божа мой... Божа мой... — пачула поруч з сабой Шабуніха. Яна азірнулася на голас, убачыла старую жанчыну са схуднелым, зняможаным тварам. За плячыма ў старой вісеў клунак, напэўна, з дамашнім скарбам. — Божа мой... I — куды? Куды, — каб ведалі!..— пыталася яна, ні да каго не звяртаючыся. — Пра што ты? Што — куды? — не зразумела Шабуніха. —Усё сяло знялася з месца. Усё кінулі... I пайшлі... Куды! Куды!.. — Дык нашто ж ты ідзеш, калі шкадуеш? — няласкава, з папрокам адгукнулася Аўдоцця. — Э-э, нашто... Куды хочаш пойдзеш, абы не заставацца на пакуту гэтаму душагубу. Божа мой... Божа мой... Аўдоцця ішла маўкліва. У галаве не было ніякіх думак, жыло адно жаданне — дайсці б хутчэй. Легчы на траву, выпрастаць здзервянелую спіну, даць спачын натруджаным нагам. — Любка! Люба-а!— клікаў нечы асіплы голас.— Люба-а! А-а-а... Аўдоцця ўбачыла непадалёк малую дзяўчынку, што ішла адна. Сукенка малой на плячы была парвана, тонкія ножкі залеплены граззю. Шабуніха пацягнула яе за вострае плячо. — Гэта не цябе клічуць? — Не... — абыякава адгукнулася тая, нават не зірнуўшы на Аўдоццю. — А як цябе звать? — Воля Рыгорава... З Забалоцця я... А жанчына, што цягнулася побач, усё шамкала: «Што ж гэта? Што гэта?» Голас гэты кружыўся вакол галавы Шабуніхі назойліва, як камарыны гуд. У нейкую хвіліну ён абарваўся, Аўдоцця пачула новае: «Ой, не магу». Яна не адразу дайшла да сэнсу таго, што сказала старая, i мімаволі азірнулася. Жанчына памутнелымі вачыма пазірала на траву, збіраючыся сесці. — Што ты?— з непакоем схапілася за яе руку Шабуніха. — Не трэба спыняцца. Старая дыхала зморана, з хрыпам. Нейкі час маўчала, нібы не разумела, што ёй кажуць, потым абыякава кіўнула галавою: — Усё роўна... Не магу больш. Аўдоцця ўзяла яе падпаху, падтрымала. Старая, адчуўшы падмогу, абаперлася i выпрасталася крыху. — Пойдзем удзвюх, —
- 1
- 2
- 3
- . . .
- последняя (121) »
Последние комментарии
3 часов 6 минут назад
7 часов 20 минут назад
9 часов 39 минут назад
11 часов 28 минут назад
17 часов 14 минут назад
17 часов 19 минут назад